སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།

ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་མཛད་རྗེས་རྡོ་རིང་།

ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ (755-798ལོ) བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ 37 པ་ཡིན། ཁོང་གི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་འདི་དར་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་སུ་སླེབས་ཡོད། ཁོང་གིས་དགོན་པ་བསྐྲུན་པ་དང་ཆོས་དཔེ་བསྒྱུར་བ། དེ་བཞིན་སྡོམ་པ་ཕུལ་བའི་དགེ་འདུན་པ་ཡང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དུས་ཕྱིས་སུ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན། མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་བ་བཅས་ལ་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ཞེས་འབོད་ཅིང་གུས་བཀུར་ཆེན་པོ་ཞུ་བ་ཡིན།
ལྷོ་ཁའི་ལྗོངས་རྒྱུ། ལྷོ་ཁའི་དགོན་སྡེ་ཁག་བཅུ་གཅིག་གི་གནས་བཤད།

ལྷོ་ཁའི་གནས་སྐོར་རམ་ལྗོངས་རྒྱུ་ལས་དགོན་སྡེ་ཁག་བདུན་གྱི་གནས་བཤད་ལས། 1) གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན།2) ཚེ་རིང་ལྗོངས་དགོན།3) སྡིངས་པོ་ཆེ་དགོན།4) སྨྲ་བོ་ལྕོག་དགོན་པ། 5) དྭགས་པོ་བཤད་སྒྲུབ་དགོན། 6) འཕྱོངས་རྒྱས་རི་བོ་བདེ་ཆེན། 7) གྲ་ཐང་དགོན་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་བཤད། 8) ཆོས་སྡེ་གོང་དགོན། 9) གཡའ་བཟང་དགོན། 10) སྣེ་གདོང་རྩེ་ཚོགས་པ་དགོན། 11) བན་ཚང་དགོན།   རྩོམ་པ་པོ། མཁས་གྲུབ།   1) གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན།   གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན་ནི་གོང་དཀར་རྫོང་ཁོངས་སྒར་སྟོད་གྲོང་ཚོའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་གནས་ཡོད་ཅིང་དགོན་པ་དེ་རྡོ་རྗེ་གདན་པ་ཀུན་དགའ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཤིང་སྤྲེལ(༡༤༦༤)ལོར་ཕྱག་བཏབ། དེ་ཡང་ཀུན་དགའ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གོང་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་གནང་སྐབས་ཉིན་ཞིག་ཐོག་སྟེང་དུ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་ནས་བཞུགས་པའི་ཚེ་གློ་བུར་དུ་རླུང་ཆེན་ཞིག་གིས་ཕྱག་དཔེ་ཤོག་ལྷེ་ཁ་ཤས་ད་ལྟའི་དགོན་པ་ཆགས་ཡུལ་གྱི་ས་ཆར་འཁྱེར། ཁོང་གིས་ས་ཆ་དེར་ཕྱག་དཔེ་སྒྲུག་པར་ཕེབས་སྐབས་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་བྱ་རོག་གཅིག་གིས་ཉར་ཚགས་བྱས་པའམ་ཉར་ནས་ཡོད་པས་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག་པར་དགོངས་ནས་ས་ཆ་དེར་དགོན་པ་འདེབས་ཚུལ་ཟབ་མོས་རང་གི་ཡི་དམ་ལ་གསོལ་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཏབ་པས་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ངོས། སྔོན་ཇོ་བོ་རྗེ་བོད་དུ་ཕེབས་སྐབས་ནམ་མཁའ་ནས་རྡོར་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞལ་གཟིགས་པས་ཕྱག་དང་བཅས་མ་འོངས་པར་གནས་འདིར་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་ལུང་བསྟན་ལམ་མེར་འཆར། དེ་ནས་གྲ་ནང་དང་། སྣེ་གདོང་། སྣ་དཀར་རྩེ་སོགས་ཀྱི་དད་ལྡན་སྦྱིན་བདག་དང་། སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་དགོན་པ་བཞེངས་མགོ་བཙུགས་པ་དང་། བཞེངས་ཡུན་དུས་ཚོད་དབྱར་གཉིས་ཏེ་ཕྱི་ལོའི་སྟོན་ཁར་ཡོངས་སུ་གྲུབ།
བོད་པས་འཛམ་གླིང་ལ་བསྒྲོན་པའི་རྒྱན་འདི་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་སམ།

༼བོད་ཀྱི་སྤོབས་པ། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱན།༽ ༡ འཛམ་གླིང་ཐོག་ཤིང་གི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། ཤི་ཤ་སྦང་མའི་རི་རྒྱུད་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༢ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་འབྲུག་ཉ་དབྱིབས་ཅན་གྱི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། དིང་རི་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༣ འཛམ་གླིང་ཐོག་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་སྟེ། བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས། ལོ་ངོ༡༧༤༨རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན། ༤ འཛམ་གླིང་ཚན་རྩལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གསོ་རིག་ཆེན་པོ་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་སྟེ། བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ། ༥ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྤོ་ལོའི་རིགས་སྔ་ཤོས་སྟེ། རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ།  སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དྲུག་པའི་སྐབས་ནས་ཡོད་པར་བཤད། ༦ འཛམ་གླིང་ཐོག་རིན་གོང་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་འབུ་སྟེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ། ༧ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་གོས་ཐང་ཆེ་ཤོས་སྟེ། རྩེ་ཕོ་བྲང་གི་གོས་ཐང་། ༨ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཟངས་སྐུ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། བཀྲིས་ལྷུན་པའི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། ༩ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས་ཆེ་ཤོས་སྟེ། འབྲི་གཡག ༡༠ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་གནའ་ཤུལ་སྟེ། ཇོ་བདག་པོའི་མཁར་གོག ༡༡ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་མཚེའུ་སྟེ། བྱང་གནམ་མཚོ། ༡༢ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གཙང་བོ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཆུ་མོ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ།…
དམངས་སྲོལ་དོ་ར། 51-59 བར།

ས་བཅད་གསུམ་པ། སོ་ནམ་རྒྱུན་ཤེས་སྐོར། (༥༡)  ལེའུ་གསུམ་པ།  སྐྱོར་ཁའི་བརྟག་ཐབས།  དེ་མིན་ཡུལ་ཁ་ཅིག་ལ་བོད་ཟླ་བཅི་གཉིས་པའི་ཚེས་ཉེར་ལྔ་ཉིན་ལག་སོར་ལ་མ་བརྒྱབ་གོང་དུ་ལུད་ཕུང་གི་འོག་ཏུ་གྲོ་ནས་སྲན་གསུམ་སྦས་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་།  བོད་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་ཉེར་གསུམ་ཉིན་ཁ་འབྱེ་ནས་གྲོ་ནས་སྲན་གསུམ་གང་ཞིག་མྱུ་གུ་ལེགས་པ་འབུས་མིན་ལ་བརྟེན་ནས་སོན་འདེབས་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། ཡར་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ས་ཞིང་སྨིན་པའི་དུས་ཚིགས་ནི་མ་ལྔ་བུ་ལྔ་ཞེས་ཟླ་བ་ལྔ་དང་ཞག་མ་ལྔ་སྟེ། ཞག་མ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔ་འཇོག་དགོས་པ་དང་།  དེ་དང་འདྲ་བར་མ་ལུག་སོ་སོར་འཕྲལ་དགོས་པར་བཤད། གཞན་ཡང་ཁ་དཔེར།  ཞིང་ལ་ཆར་པས་ཆུ་དགོས་མི་ཆོད། ། ཅེས་ཞིང་ལ་ཆུ་ནི་ཟས་ཀྱི་ཚོད་དང་།  ཆར་པ་ནི་གོས་ཀྱི་ཚོད་ཡིན་པས།  ཞིང་ཆུ་འདྲེན་རྒྱུ་དེ་ཡང་གནད་འགག་ཅིག་ཡིན་པ་འཆད་དོ། །ཡང་ཁ་དཔེར།  མི་འཇམ་པོས་དངུལ། །ཞིང་ཐ་ཆས་འདུལ། །ཟེར་བ་ནི་དགུན་དུས་ས་ཞིང་ལ་ཆུ་ལེགས་པར་བཏང་ན་ཕྱི་ལོ་ལོ་ལེགས་བཟང་བར་བཤད་སྲོལ་ཡོད་དོ། །

ཞོལ་པ་ལྷ་མོ་ནི་བཀྲུས་ནས་མ་དག་པའི་སྐྱོར་མོ་ལུང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུན་འཛིན་པ་ཡིན། –གྲགས་ཅན་སྒྱུ་རྩལ་པ་ཐུབ་བསྟན་ལགས་ནས་གསུངས།     (རྒན་མ་ཧེ་ལགས་དང་ཚོགས་མི་ལྷན་ལྷ་རྒྱལ་འཐེན་བཞིན་པ)   ༡ དགེ་རྒན་རིམ་བྱུང་།   དགེ་རྒན་མི་ཐོག་དང་པོ། གྲུབ་ཆུང་།     དགེ་རྒན་མི་ཐོག་གཉིས་པ། ངག་དབང་བློ་གྲོས།(མ་ཧེ་ལགས)     དགེ་རྒན་མི་ཐོག་གསུམ་པ། འཇམ་དབྱངས་བློ་ལྡན།(སྐུ་ཞབས་བླ་མ་ལགས)     དགེ་རྒན་མི་ཐོག་བཞི་པ། ཚེ་དབང་།     དགེ་རྒན་མི་ཐོག་ལྔ་པ། སྤེན་པ་ཚེ་རིང་།     དགེ་རྒན་མི་ཐོག་ལྔ་པ། སྤེན་པ་གཟིགས་སྣོན།   ༢ སྐྱོར་ལུང་འཁྲབ་རྒྱུན་གཙང་མ།   ཞོལ་ལྷ་མོ་ཚོགས་པར་སྐྱོར་མོ་ལུང་གི་འཁྲབ་རྒྱུན་གཙང་མ་གནས་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ཀུན་གླིང་རྟ་ཚག་ཧོ་ཐོག་ཐུས་ཀུན་གླིང་གྲྭ་ཚང་གི་ལྷ་མོ་ཚོགས་པ་བཙུགས་གནང་བ་དང་། ཁོང་གིས་སྐབས་དེར་སྙན་གྲགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་སྐྱོར་མོ་ལུང་གི་འཁྲབ་སྟོན་མཁས་པ་ལེགས་ལྡན་དཔའ་བོ་སོགས་གདན་དྲངས་ནས་གྲྭ་དམངས་ལ་ལྷ་མོ་བསླབས།…
བོ་དོང་པཎ་ཆེན་གྱིས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་བརྩམས་པའི་བརྒྱུད་རིམ། 

དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཟླུམ་པོ་འདིའི་སྒང་ན་བརྩམས་ཆོས་ཆེས་མང་པོའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞེས་བོ་དོང་པཎ་ཆེན་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མིང་མི་ཤེས་མཁན་ཕལ་ཆེར་མེད་ཚོད་ཡིན། ཡིན་ནའང་བོ་དོ་པཎ་ཆེན་གྱིས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་བརྩམས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཤེས་མཁན་ཡང་མང་པོ་མེད་ཚོད་རེད། དེ་བས་ད་ཐེངས་བདག་གིས་ཧི་མ་ལའི་རིག་མཛོད་ཁང་དུ་བོ་དོང་རང་གི་སློབ་མ་ཤཱཀྱའི་དགེ་བསྙེན་འཇིགས་མེད་འབངས་སམ་ཡར་འབྲོག་པ་ནམ་མཁའ་བཟང་པོ་ཞེས་པས་བརྩམས་གནང་མཛད་པའི(༄༅།། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཕྱོགས་བཅུ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཞབས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་མཚར་གྱི་དགའ་སྟོན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།)ཞེས་པར་ལན་གཉིས་སུ་དཔེ་བསྡུར་ཞུ་དག་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས། བོ་དོ་པཎ་ཆེན་གྱིས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་བརྩམས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་སྐོར་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་བྱ་བར་སྤྲོའོ།།