Author: ཆུ་དབར་བུ།

ཇ༽ བཙན་པོའི་གཟིགས་སྐྱོང་དང་། ལོ་ཙཱ་བའི་གསོལ་ཕོགས།   བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཐད་དམིགས་བསལ་གཟིགས་སྐྱོང་ཇི་ལྟར་གནང་ཡོད་ཅེ་ན། སྐབས་དེར་ལོ་ཙཱ་བའི་གསོལ་ཐང་ (ཕོགས་) ཞེས་འཚོ་བའི་ཐོབ་ཐང་བློན་ཆེན་དང་མཉམ་པ་ཡོད། དེ་ཡང་ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་གྱི་ཆོས་འབྱུང་ལས[1]། སྒྲ་སྒྱུར་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་དེ་ལ་གསོལ་ཐང་ནི། བློན་ཆེན་པོ་ཀུན་དང་མཉམ་མོ། །བློན་ཆེན་པོའི་ཟ་ཐང་ནི། རྒྱལ་པོས་གསོལ་བའི་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་གསོལ་ཐང་ནི། སྐུ་སྲུང་བརྒྱ་བརྒྱའི་ཆས་དང་བཅས་ན་མ་རེ་རེ་ལ་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསལ་བ་ལྟར། སྐུ་སྲུང་དམག་མི་ ༡༠༠ ཐམ་པའི་ཕོགས་ཐོབ་དང་། རྒྱལ་པོའི་གསོལ་ཐང་མཉམ་པ་དང་། བློན་ཆེན་དང་། སྒྲ་སྒྱུར་ལོ་ཙཱ་བའི་གསོལ་ཐང་མཉམ་པས། དེའི་སུམ་ཆ་གཅིག་སྟེ་བརྒྱ་ཆ་ ༣༣༌༣༣ ཙམ་ཡིན་པས། མདོར་ན་སྐུ་སྲུང་དམག་མི་ ༣༣ ཙམ་གྱི་ཕོགས་ཐོབ་ལོ་ཙཱ་བར་གསོལ་སྩལ་གནང་བཞིན་ཡོད་ལ། མདོར་ན་རྒྱལ་པོའི་ཉིན་རེའི་གསོལ་ཟས་ཀྱི་འབྲུ་རིགས་དང་། གསོལ་མར། གསོལ་ཇ། བཞེས་སྣུམ། གསོལ་དཀྲུམ། ཤིང་ཏོག་སོགས་བསྡོམས་འབོར་གྱི་གསུམ་ཆ་གཅིག་གི་ཐོབ་ཐང་དང་མཉམ་པ་རྒྱལ་པོའི་བང་མཛོད་ནས་གནང་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལོ་ཙཱ་བ་སློབ་སྦྱོང་དུ་འགྲོ་མཁན་བོད་ཕྲུག་ཚང་མའི་འགྲོ་གྲོན་སློབ་ཡོན་དང་། ལམ་ཆས་སོགས་དང་། གསེར་ཕོན་ཆེན་དང་། ཚ་བའི་སྨན་སོགས་བཙན་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛོད་ནས་སྩལ་ཏེ་རྒྱ་གར་འཕགས་ཡུལ་དང་། བལ་པོའི་རྒྱལ་པོར་ངོ་སྤྲོད་བཀའ་ཡིག་དང་། ཕྱག་རྟགས་བཅས་བསྐུར་ནས་བརྫངས་པ་གནང་ཡོད་ཚུལ་དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་དུ་གསལ་བ་ལྟར་རོ།།…

སྟོད་མངའ་རིས་གུང་ཐང་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཅིག་སྟེ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ཀུན་དགའ་བློ་གྲོས་དང་ཡུམ་གུ་གེ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ས་བྱི་ (༡༥༢༨) ལོར་འཁྲུངས། ཐོག་མར་ཆོས་སྒོར་ཞུགས་ཏེ་བཀྲ་ཤིས་ནམ་གླིང་དགོན་གྱི་སྤྱི་གཉེར་དང་། ཆོས་དཔོན། མཁན་པོ་བཅས་རིམ་པར་མཛད་ཀྱང་། མངའ་རིས་གུང་ཐང་རྒྱལ་པོའི་གདུང་རྒྱུད་དཀོན་ཐོག་རྐྱེན་གཞན་དུ་མའི་དབང་གིས་རྒྱལ་པོ་རྣམ་འཕྲུལ་གྱི་ཕྱག་རོགས་དང་སྦྲགས་ཁྱིམ་པའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་། དེ་ཡང་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ཤིང་སྟག་ (༡༥༥༤) ལོར་བདག་མོ་ཡར་འབྲོག་མ་དང་མི་ངན་གཞན་གྲོས་མཐུན་གྱིས་བདག་མོ་གུ་གེ་མ་བཀྲོངས་ཤིང་། ཁྲི་ཀུན་བཟང་ཉི་ཟླ་གྲགས་པ་དང་། ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱང་བཀྲོངས་རྩིས་བྱས་ཏེ་གཤེད་མ་བཏང་ཡང་སྒོ་མང་། ནམ་ལིང་། ཕུ་ལག་གསུམ་གྱི་རམ་མདའ་སླེབས་སྟེ་བཀྲོངས་མ་ཐུབ། བདག་མོ་གུ་གེ་མ་བཀྲོངས་མཁན་རྣམས་ལ་སྲོག་ཐོག་གི་ཁྲིམས་གཅོད་དང་། བདག་མོ་ཡར་འབྲོག་མ་རང་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་སློག་བཏང་། དེའི་ཕྱི་ལོ་སླར་ཡང་བདག་མོ་ཡར་འབྲོག་མའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དུ་རིན་སྤུངས་ཀྱི་དམག་དཔུང་གིས་དཔལ་ཁུད་དང་ལ་སྟོད་ལྷོ་ཡང་བཅོམ་སྟེ་དབང་དུ་བསྡུས་པར་བརྟེན་ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ་གྲགས་པ་རང་ཉིད་ངོ་མ་དམག་དཔོན་དུ་ཕེབས་ནས་རིན་སྤུངས་པའི་དམག་དང་འཐབ་སྤྲད་པས་རིན་སྤུངས་པའི་དམག་ཕམ་ནས་ལྷོ་ཤེལ་དཀར་རྫོང་བླངས་ཐོག ལྷོ་བདག་པོའི་རྒྱལ་བུ་རྒན་གཞོན་གཉིས་རིན་སྤུངས་པས་མི་གཏེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཡང་རིན་སྤུངས་པའི་ལག་ནས་བླངས་ཏེ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ། དགུང་ལོ་སོ་བརྒྱད་པ་རབ་བྱུང་དགུ་པའི་ཤིང་གླང་ (༡༥༦༥) ལོར་འདས། ཞིབ་པར་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་ལྔ་》ལྕགས་དཔར་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༡༣༩ ནས་ ༡༤༡ བར་གསལ། (དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་) ལས་ནས་བཏུས།

ཀུན་བདེ་གླིང་། མིང་གཞན་བརྟན་བཞུགས་ཆོས་འཁོར་གླིང་ཡང་ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་རྟ་ཚག་ཧོ་ཐོག་ཐུ་བསྟན་པའི་མགོན་པོས་བཏགས་གནང་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན། དབུས་གཙང་ཀུན་བདེ་གླིང་དགོན་པ་ཞེས་གྲགས་པ་དེ་ནི། གོང་མ་ཆན་ལུང་ཁྲི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་སྐབས་གོར་ཁ་བཙན་འཛུལ་དམག་བོད་དུ་འབྱོར་བ་རྣམས་མཐར་སྐྲོད་བཏང་ནས།

ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན། ས་སྐྱའི་ཁྲི་པ་བཅོ་ལྔ་པ་འདི་ཉིད་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ས་ཡོས་ (༡༣༣༩) ལོར་ཡབ་མཁས་བཙུན་ནམ་མཁའ་ལེགས་པ་དང་། ཡུམ་དགེ་འདུན་འབུམ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། གཅེན་པོ་བླ་མ་དམ་པ་དང་བླ་མ་མཉམ་མེད་པ་ཆེན་པོ་གཉིས་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་། ལུག་ལོ་ཞིག་ལ་ཏཱའི་སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཕྱག་ཕྱི་མཛད་ནས་ཆུ་མིག་ཏུ་ཕེབས། དེ་ནས་བཟུང་བཞི་ཐོག་པའི་གདུང་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱིས་ཆུ་མིག་ཏུ་ཆོས་འཁོར་མང་དུ་བསྐོར། འགའ་ཞིག་གནས་དེར་གདན་ཆགས་པས་ཕྱིས་སུ་བཞི་ཐོག་པ་རྣམས་ལ་ཆུ་མིག་བླ་བྲང་པ་ཞེས་གྲགས། གོང་མ་མཆོད་ཡོན་གྱིས་ཀུན་ཏིང་གུ་ཤྲིའི་མཚན་དང་ཤེལ་དམ་ཆེ་བ། དངུལ་དམ་ཆེ་བ་སོགས་གནང་། དགུང་ལོ་སོ་དྲུག་བཞེས་པ་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ཤིང་སྟག་ (༡༣༧༤) ལོར་བཞི་ཐོག་གི་ཁྲིར་ཕེབས། གོང་ཐི་ལིང་ཀྱ་ཧོ་སི་ཏཱ་དབེན་གུ་ཤྲིའི་མཚན་གསོལ། དམ་ག་ཆེན་མོ་ཐོ་ཤུ་དང་བཅས་པ་ཕུལ། དགུང་ལོ་རེ་གཅིག་པ་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ས་ཡོས་ (༡༣༩༩) ལོར་སྐུ་གཤེགས། (དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་) ནས་བཏུས།

རྒྱལ་རྩེ་དཔོན་ཆེན་ཀུན་དགའ་འཕགས་པ་སྟེ། དཔོན་ཆེན་འཕགས་པ་དཔལ་བཟང་ཞེས་ས་སྐྱའི་བཞི་ཐོག་བླ་བྲང་གི་ནང་ཆེན་ཡིན་པ་དེ་དང་། ཞ་ལུ་སྐུ་ཞང་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་བུ་མོ་མ་གཅིག་པདྨ་གཉིས་ཀྱི་བུར་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་མེ་བྱ་ (༡༣༥༧) ལོར་བཙས། རང་ལོ་བཅུ་དྲུག་པ་ཆུ་བྱི་ (༡༣༧༢) ལོར་ས་སྐྱའི་ནང་ཆེན་གྱི་གོ་སར་བསྐོས། རང་ལོ་ཉེར་གཅིག་པ་མེ་སྦྲུལ་ (༡༣༧༧) ལོར་རྒྱལ་རྩེ་དཔོན་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་བཟུང་། རང་ལོ་ཞེ་གཅིག་པ་མེ་གླང་ (༡༣༩༧) ལོར་རྒྱལ་རྩེའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་མོ་བཞེངས། རང་ལོ་ང་གཉིས་པ་ས་བྱི་ (༡༤༠༨) ལོར་རྒྱལ་རྩེ་སྒྲུབ་མཆོད་ཆེན་མོ་ཞེས་གྲགས་པ་དེ་ཐོག་མར་བཙུགས་ཤིང་། དེ་ལ་རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ཆོས་གྲྭ་མི་འདྲ་བ་ལྔ་བཅུ་ང་གཉིས་ཡོད། རང་ལོ་ང་དྲུག་པ་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཆུ་འབྲུག་ (༡༤༡༢) ལོར་རྒྱལ་རྩེའི་གཟིམས་ཁང་ཤར་དུ་འདས། ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་པ་《རབ་བརྟན་ཀུན་བཟང་གི་རྣམ་ཐར་》ལྕགས་དཔར་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༩ ནས་ ༤༥ བར་གསལ་བ་ལ་གཟིགས། (དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་) ནས་བཏུས།

ཀོ་བཟོ། རི་དྭགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་པགས་པ་མཉེད་འདུལ་བྱས་ཏེ་གོས་དང་། ཞྭ། ལྷམ། ལྟོ་ཕད། ཕོར་པ། སྡེར་མ། སྒམ། ཁྲབ། ཀོ་གྲུ། མི་དང་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་འདྲ་གཟུགས་སོགས་བཟོ་བའི་ལག་རྩལ་ལ་ཟེར། བོད་དུ་གནའ་རབས་བསྐལ་པ་ཡ་ཐོག་ཞིང་ལས་མ་དར་བའི་སྔོན་དུ་འཚོ་བའི་རྟེན་ས་འབྲོག་ལས་དང་། ཉ་ལས། རི་དྭགས་རྔོན་པ་བཅས་ཡིན་པས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་ནང་རི་དྭགས་དང་གཅན་གཟན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འགུལ་བསྐྱོད་ཆོས་ཉིད་དང་། ལྤགས་པའི་ཁྱད་ཆོས། ནད་གསོ་བའི་ནུས་པ་བཅས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་སྟེ་པགས་རིགས་ཀྱི་གྱོན་པ་དང་། ཞྭ་ལྷམ་ལྟོ་ཕད་སོགས་བཟོ་ཤེས་པ་དང་། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོའི་ཡས་མས་སུ་སླེབས་སྐབས་ཀོ་བ་ལས་བཟོས་པའི་ཕོར་པ་དང་། སྡེར་མ། སྟབས་བདེའི་གོ་ཁྲབ་བཅས་བཟོ་ཤེས་པ་རེད། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་སྐབས་རྒྱལ་པོས་རྒྱུན་དུ་བལྟ་ཀློག་བྱེད་རྒྱུའི་དཔེ་ཆའི་གྲས《འབུམ་རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་》དང་གལ་ཆེའི་སྨན་གཞུང་འགའ་ཞིག་ཤ་བའི་པགས་པ་ལས་བཟོས་པའི་སྒམ་གྱི་ནང་དུ་འཇོག་པའི་དབང་གིས་མིང་ལ་ཡང་རྒྱལ་པོའི་བླ་ཡིག་ཤ་སྒྲོ་ཅན་ཞེས་འབོད་པའི་གནས་ཚུལ་སྐོར《བཀའ་འགྱུར་དཀར་ཆག་》མང་པོའི་ནང་འཁོད་ཡོད། ཀོ་གྲུ་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་འགོར་རྒྱ་བཟའ་འུན་ཁྲེན་ཀོང་ཇོ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་བཙུན་མོར་འབྱོར་སྐབས་དགའ་བསུ་ཞུས་པའི་དམངས་གཞས་ཁག་ཅིག་ནང་ “ཆུ་མོ་རྒྱ་ཆུ་རོང་ལ་ཞེད་དགོས་མེད། །ཀོ་བ་ནག་ཆུང་བརྒྱ་ཡི་བསུ་མ་ཡོད། །”ཅེས་གཏོང་སྲོལ་འདུག་ཅིང་། དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་མཇུག་ཏུ་བུ་མོ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་ཟེར་བ་ཉང་སྟོད་རི་ནང་ནས་རྒྱལ་རྩེར་བྲོས་བྱོལ་ལ་འགྲོ་སྐབས་མྱང་ཆུའི་ནང་ཀོ་གྲུ་བཏང་ནས་བྲོས་པའི་ཤོད་རྒྱུན་ཡང་ཡོད། དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་འགོར་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ན་གཞོན་དུས་ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་གཙང་སྟོད་ལྷ་རྩེའི་ཤར་ཕྱོགས་དམ་ཕུག་ཟེར་བའི་ས་ཆར་ཀོ་གྲུའི་འབབ་ཚུགས་ཤིག་ཡོད་ཚུལ་རྣམ་ཐར་ནང་གསལ། པོ་ཏ་ལའི་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་གསར་བཞེངས་སྐབས་ཆུ་ཐོག་གི་སྐྱེལ་འདྲེན་ཡོ་བྱད་གཙོ་བོ་ནི་ཀོ་གྲུ་ཡིན་པ་དང་། དེས་ཉིན་ལམ་གཅིག་གི་སར་འགྲུལ་བསྐྱོད་བྱེད་ཐུབ་པར་བརྟེན། ཨར་པོའི་རྒྱུ་ཆ་ཤིང་སོགས་ལྷོ་ཁ་ནས་ལྷ་སར་ཀོ་བའི་ནང་དབོར་འདྲེན་བྱེད་པ་དང་། ལྷ་སའི་ལྷོ་ཕྱོགས་སྐྱིད་ཆུའི་འགྲམ་བདེ་ཆེན་ཀོ་ས་ནས་ལྷ་གདོང་ཤན་ཁའི་ཀོ་ས་བར་ཀོ་གྲུའི་ཐོག་དབོར༌འདྲེན་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་སྐོར་《གསེར་གདུང་འཛམ་གླིང་རྒྱན་གཅིག་》གི་དཀར་ཆག་ནང་གསལ། དེ་ཡང་ཀོ་བ་གྲུ༌བཞི་ཆ་མཉམ་བཞི་མགོ་མཇུག་ཏུ་སྦྲེལ་བའི་སྟེང་དུ་སྤང་ལེབ་རྣམས་བཞག་ཐོག་ཀ་ཆེན་དང་། རྡོ་ཆེན། ཀ་རིང༌དང་། རྡོ་རིང་བཅས་བསྙལ་ནས་བཞག་པས་ཆུ་ཐོག་གི་སྐྱེལ་འདྲེན་ལ་སྟབས་བདེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་དང་། ཀོ་གྲུ། སྤང་ལེབ་གསུམ་གྱི་ལྡིང་ཤུགས༌ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་དེས་རྒྱ་ཆེའི་བོད་རིགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཆུ་ཚད་གསལ་པོར་མཐོང་ཐུབ། སྐབས་དེར་ཀོ་བཟོ་བ་ཁག་གཅིག་གིས་ཀོ་གྲུ་བཟོ་བ་དང་། ཁག་གཅིག་གིས་ཀོ་བའི་སྒམ་དང་།…

ཁང་གསར་ངག་དབང་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག རྗེ་འདི་ཉིད་ནི་བོད་ལྗོངས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་སྦྲ་ནག་ཞོལ་ (རྣམ་རྒྱལ་ར་) དུ་ཇུར་ནང་གི་རིགས་ལས་ཡབ་སྐལ་བཟང་དོན་གྲུབ་དང་། ཡུམ་ལྷ་མོ་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་བོད་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ས་ཕོ་བྱི་བ་ (༡༨༨༨) ལོར་སྐུ་བལྟམས། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་རྟ་ཚག་ངག་དབང་དཔལ་ལྡན་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ཞི་བར་གཤེགས་ནས་རིང་པོར་གྱུར་སྐབས་ཚང་མས་སྲིད་སྐྱོང་དམ་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་དོགས་ཤིང་དཔྱོད་པར་བྱས་ནའང་།

ཁང་ཆེན་ནས། ཁང་ཆེན་པ་ཞེས་པའི་དོན་སྟེ་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་མང་པོའི་ནང་མིའི་མིང་ཟུར་གྱི་བདག་སྒྲའི་པ་བ་མ་གསུམ་གྱི་ཚབ་ཏུ་ནས་སྒྲ་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་དཔེར་ན། ང་ཕོད་ནས། ཕོ་ལྷ་ནས། ལུམ་པ་ནས་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཁང་ཆེན་པའི་མིང་དངོས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོ་ཟེར་ཞིང༌། མིང་གཞན་དའི་ཆིང་སྦ་དུར་ཡང་ཟེར། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་དུས་ནས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ཞབས་ཁོངས་སུ་ཚུད་པ་དང་རྒྱལ་པོ་ལྷ་བཟང་གི་སྐབས་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བསྐོས། སོག་པོ་ཇུན་གར་གྱིས་བོད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་སྐབས་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ཇུན་གར་འོག་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་མ་ཐུབ་པར་རང་ཚུགས་བཟུང་ནས་བསྡད་པ་མ་ཟད། མངའ་རིས་ས་གནས་ནས་ཇུན་གར་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་ཏེ། འབྲེལ་ཡོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཁག་ལ་གསང་བའི་འཕྲིན་བརྡ་ཡང་ཡང་བཏང་ཞིང་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ལྕགས་བྱི་ (༡༧༢༠) ལོར་མཚོ་སྔོན་གྱི་དཔོན་རིགས་དང༌། སོག་པོའི་དཔོན་རིགས། ཆིང་གོང་མའི་སྲུང་དམག་བཅས་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བའི་གཏམ་གླེང་རྣམས་བོད་དུ་ཡོད་པའི་ཇུན་གར་དཔོན་དམག་གིས་གོ་ཐོས་བྱུང་རྐྱེན། རྩེ་པོ་ཏཱ་ལར་ཡོད་པའི་འཕགས་པ་ལོ་ཀི་ཤཱ་རིའི་སྐུ་སོགས་རིག་དངོས་རྩ་ཆེ་མང་པོ་རྐུ་འཁྱེར་བྱས་ཏེ་མངའ་རིས་ས་མཚམས་བརྒྱུད་ནས་ཇུན་གར་དུ་བྲོས་བྱོལ་འགྲོ་རྩིས་ཀྱིས་ལྷ་ས་ནས་ཐོན་ཞིང་མངའ་རིས་བརྒྱུད་ཤིན་ཅང་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་བརྒྱུད་དུ་སླེབས་སྐབས། ཁང་ཆེན་པས་མངགས་གཏོང་བྱས་པའི་འཇབ་དམག་གིས་ཇུན་གར་བའི་དཔོན་དམག་རྣམས་ལ་གློ་བུར་འཇབ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་ཚང་མ་རྩ་མེད་བཏང་ཐོག་ཁོང་ཚོས་རྐུ་འཁྱེར་བྱས་པའི་རྩ་ཆེའི་རིག་དངོས་ཡོངས་རྫོགས་བླངས་ཏེ། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུས་པའི་བྱས་རྗེས་སུ། ལོ་རྗེས་མ་དེར་ཆིང་གོང་མ་ཁང་ཤིས་ཁང་ཆེན་པར་པའི་སེའི་གོ་གནས་དང་སྦྲགས། བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་འཛིན་བཀའ་བློན་གྱི་གཙོ་བོར་བསྐོས། ཡུན་རིང་མ་སོང་བར་བཀའ་བློན་ལས་རོགས་པའི་སེ་ང་ཕོད་པ་དང༌། སྦྱར་ར་ཐའི་ཇི། གུང་ལུམ་པ་བ་བཅས་དང་འགལ་ཟླ་ཆེས་ཆེར་གྱུར་ཏེ། རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ལུག་ (༡༧༢༧) ལོར་བཀའ་བློན་ང་ལུམ་སྦྱར་གསུམ་གྱིས་ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གཞུང་སྒོའི་ཡངས་སྟེང་དུ་ཡོད་པའི་བཀའ་ཤག་འཚོགས་ཡུལ་ཚོམས་ཆེན་ཁམས་གསུམ་གྱི་ནང་བཀྲོངས་སོ། །ཞིབ་པར་《མི་དབང་རྟོགས་བརྗོད་》སོགས་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་མང་པོར་གསལ། ཁང་ཆེན་པ། འདི་ལ་དའི་ཆིང་སྦ་དུར་རམ་པའི་སེ་ཁང་ཆེན་པ་ཟེར་ཞིང༌། མིང་དངོས་བསོད་ནམས་རྒྱལ་པོར་འབོད་པ་འདི་ཇུན་གར་བོད་ནས་མཐར་སྐྲོད་བཏང་བའི་རྗེས་སུ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ལྕགས་གླང་ (༡༧༢༡) ལོར་གོང་མ་ཁང་ཤིས་ནས་པའི་སེའི་གོ་ས་སྤྲད་དེ་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་གི་འགན་འཁུར་བྱེད་མི་གཙོ་བོར་བསྐོས་ཤིང༌། རྗེས་སུ་བཀའ་བློན་པའི་སེ་ང་ཕོད་པ་དང༌། སྦྱར་ར་ཐའི་ཇི། གུང་ལུམ་པ་བ་བཅས་གསུམ་ནས་བསད། ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཆ་མི་དབང་རྟོགས་བརྗོད་ནང་གསལ། ནང་མི་དང་སྐྱེ་ཡུལ་སོགས་རྩད་མ་ཆོད་ཅིང༌། ཕ་གཞིས་མངའ་རིས་སུ་ཡོད་པས་མངའ་རིས་གུང་ཡང་ཟེར། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ནས་བཏུས།

ཁ་རག་གི་གྲྭ་པ་ཆེན་པོ་འདུལ་བ་འོད། གུང་ཐངབླ་མ་ཞང་གི་སློབ་མ་སྐུ་ཚེའི་རིང་ལ་ཁ་རག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་མཛད་པས་མཚན་ལ་ཁ་རག་པ་ཞེས་ཐོགས། འཁྲུངས་ཡུལ་ལྷོ་ཁ་གྲ་ནང་ནས་ཡིན་ཅིང༌། གདུང་རུས་ཀྱི་དང༌། གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་ཆོས་སྐོར་མང་དུ་མཁྱེན་ཅིང༌། སྐུ་མཆེད་གཅིག་ཡོད་པ་མེས་ཚིག་ནས་ཤི་བས་ཐུགས་སྐྱོ་ནས་ཚལ་གུང་ཐང་དུ་བླ་མ་ཞང་རིན་པོ་ཆེའི་དྲུང་དུ་བྱོན། ལོ་ཉི་ཤུ༌རྩ་བདུན་གྱི་བར་འབྲལ་མེད་དུ་བསྟེན་ཏེ་རང་ལ་དངོས་པོ་ཅི་བྱུང་བླ་མའི་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ། ཆོས་གསུངས་ཚད་གསན་ཅིང༌། གདམས་ངག་བཀའ་རྒྱ་མ་དང་བཅས་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཐོབ་པའི་བུ་ཆེན་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཞིབ་པ་《དེབ་དམར་》ཤོག་གྲངས་ ༡༣༧ ནས་ ༡༣༩ དང༌། 《ལྷོ་རོང་ཆོས་འབྱུང་》ལྕགས་དཔར་མའི་གྲངས་ ༢༠༡ ནས་ ༢༠༢ བར་གསལ་བ་དེར་གཟིགས། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས་༽ བཏུས།

ཁ་བ་ཅན་ བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྤྱིའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐའ་གངས་རིས་བསྐོར་བའི་དབང་གིས་ཁ་བ་ཅན་དང་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཞེས་འབོད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་སྐད་ཀྱི་ཧཱི་མ་ལཱ་ཡ་ཟེར་བ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ཞིང༌། ཧཱི་མ་ལཱ་ཡའི་རི་རྒྱུད་སྤྱིའི་མིང་ལ་རི་བོ་གངས་ཅན་དུ་འབོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་རི་བོ་གངས་ཅན་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་མཐོ་ཤོས་དང༌། རིང་ཤོས་ཀྱི་རི་རྒྱུད་ཅིག་སྟེ། བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀསྨི་རའི་ཤར་ངོས་ནས་བཟུང༌། རྒྱ་གར། བལ་ཡུལ། འབྲས་ལྗོངས་བརྒྱུད་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་བར་བརྐྱངས་པའི་རིང་ཚད་ལ་སྤྱི་ལེ་ཉིས་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་དང༌། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་ཆ་སྙོམས་སྤྱི་ཁྲེ་དྲུག་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་བཅོ་ལྔས་མཐོ་བ་ཡོད། དེའི་ནང་ནས་ཆེས་མཐོ་ཤོས་ནི་ཇོ་མོ་གླང་མའི་རི་རྒྱུད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་བརྒྱད་སྟོང་བརྒྱ་མེད་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་ཀྱིས་མཐོ་བ་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་རི་རྒྱུད་ཧ་ཅང་རིང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ངོས་སུ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བ་ལྟར་ཡོད་པས་ན། བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྤྱིའི་མིང་ལ་ཁ་བ་ཅན་དང༌། གངས་ཅན་ལྗོངས་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས་བཏུས།