སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རིམ་བྱོན་རྣམས་ཀྱི་མཚན་བྱང་།
སྤྱིར་བཏང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚང་སོགས་དཔྱད་གཞི་ལ་ལར་སྤུར་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱི་གོང་འོག་བསྒྲིགས་སྟངས་འདི་ལྟར་མིན་མོད།ཁོ་བོས་ཡོངས་གྲགས་བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་རིམ་བྱོན་གྱི་ཐུགས་དགོངས་ལྟར་བཀལ་བ་ཡིན་པས།མ་རྟོགས་ལོག་རྟོག་གི་ཆ་ཡོད་སྲིད་པས་ཐུགས་དགོངས་གསོང་བོ་རེ་མཆིད་རོགས་ཞུ་ཞུ།།
བོད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ངོ་མཚར་ལྟད་མོ་འདི་ན་སྣང་།
༡ སྟག་གཟིག་སྤུངས་ཡིག སྟག་གཟིག་སྤུངས་ཡིག་ནི་གངས་ལྗོངས་སུ་ལོ་ངོ་བཞི་སྟོང་གི་སྔོན་རོལ་ནས་བོད་མིས་བེད་སྤྱོད་བཏང་བའི་ཡི་གེ་ཞིག་ཡིན།མཁས་དབང་རྣམ་པས་ཡུན་རིང་ཞིབ་འཇུག་གནང་བར་གཞིགས་ན་བོད་ཡིག་འདི་རྒྱ་གར་གནའ་བོའི་ཡི་གེ་ལཉྫ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ།ཡིག་གཟུགས་འདི་ནི་མངའ་རིས་ས་ཁུལ་རྩ་མདའ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཨེམ་ཆི་དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ལགས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་ཉར་ཚགས་གནང་བའི་བོན་ཡིག་སུམ་རྟགས་པར་པོད་ལས་འདྲ་བཤུས་ཞུས།
༸རྒྱལ་དབང་ལྔ་པས་གནའ་དཔེ་མྱུར་སྐྱོབ་མཛད་པ།
༸རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ཆོས་བརྒྱུད་རིས་མེད་ཀྱི་གནའ་དཔེ་མྱུར་སྐྱོབ་མཛད་པའི་སྐོར་མདོར་ཙམ་གླེང་བ། འཇད་པ་དཔལ་ལྡན་ཚེ་རིང་། བོད་དུ་བསྟན་པ་སྔ་དར་གྱི་དུས་ནས་བན་བོན་དང་སྔགས་གསར་རྙིང་སོགས་སྐབས་རེ་མི་མཐུན་པ་བྱུང་ཡོད།ལྷག་པར་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་ནས་བཟུང་བར་སྐབས་ཤིག་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་ནང་ཁུལ་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་བག་ཆགས་ངན་པ་དེ་ཇེ་ཆེར་སོང་བས་རྩ་ཆེའི་གནའ་དཔེ་དང་ཆོས་རྒྱུན་མང་པོ་ཞིག་སྟོང་འགྲོ་བའི་སྐབས་དེར་རྒྱལ་དབང༧ལྔ་པ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ཐུགས་དཀྱེལ་ཡངས་པོས་འབྲས་སྤུངས་དགོན་དང་དགའ་ལྡན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་།ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་བཅས་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་རིས་སུ་མེད་པའི་གནའ་དཔེ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་བསྡུ་རུབ་དང་དཀར་ཆག་བསྒྲིགས་ནས་མྱུར་སྐྱོབ་མཛད་པའི་སྐོར་ཅུང་ཟད་གླེང་བར་བྱ་བ་ལ།
འཛམ་གླིང་ན་ཆེས་སྔ་བའི་སློབ་ཆེན་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲ།
དཔལ་ནཱ་ལེན་དྲའི་གནས་ཤུལ་ཁྲོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་སྐུ་འདྲ། ༡༨༩༥ལོ་པར་བླང་། 那烂陀遗址内的佛陀像，摄于1895年 དཔལ་ནཱ་ལེན་དྲའི་གཙུག་ལག་ཁང་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་པེ་ཧར་ཞིང་ཆེན་གྱི་པ་ཐེ་ནའི་ཉེ་འདབས་སུ་ཡོད། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་ཇོ་ནང་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་བའི་མགོན་པོས་སྤྱི་ལོ1608ལོར་མཛད་པའི་རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་དུ། དཔལ་ནཱ་ལན་དྲའི་གཙུག་ལག་ཁང་ནི་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་གསུམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ང་ལ་ནུའི་རིང་ལ་གསར་དུ་བསྐྲུན་ཅིང་། དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་སློབ་དཔོན་མཛད་མྱོང་ཞེས་གསུངས།སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་ལྔ་བའི་དཀྱིལ་ཙམ་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་རྣམ་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྐྱེད་དེ། ནང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སྦྱངས་པ་བྱེད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར། དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ལ་པེ་ཧར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཀ་ན་ཀན་ཟེར་བ་ཞིག་གི་རིང་ལ་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་རྣམ་པ་ཆེར་བསྐྱེད་ནས།དཔལ་ནཱ་ལེན་དྲའི་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་དུས་རབས་བཅུ་བའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་ཆེས་ཆེ་ཞིང་གཟི་དཔལ་རྔམ་བརྗིད་ལྡན་པའི་དགོན་སྡེའམ་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏོ།།
བོད་ཀྱི་དུས་རབས་རིམ་བྱུང་གི་དངུལ་སྒོར་དང་ཤོག་སྒོར།
དངུལ་ལོར་ནི་དངུལ་ཡིན། མིའི་རིགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་དུས་སུ། མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དངོས་ཟོག་དང་མི་གཞན་གྱི་དངོས་ཟོག་བརྗེ་རེས་བྱེད་ལ། དེའི་དུས་སུ་ད་དུང་དངུལ་དགོས་པ་མ་རེད། སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་སྦྲགས་ནས་རིམ་བཞིན་དངུལ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཡང་མི་རྣམས་ཀྱིས་ངལ་རྩོལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་དངུལ་གསོག་པ་དང་། དེ་ནས་དངུལ་གྱིས་སོ་སོར་མཁོ་བའི་དངོས་ཟོག་ཉོ་སྲོལ་བྱུང་། དང་ཐོག་མི་རྣམས་ཀྱིས་པད་ཤག་དང་གྲི་དངུལ་སྤྱད་པ་དང་། དེ་ནས་རིན་ཆེན་གསེར་དངུལ་སྤྱད་ལ། དེང་སང་ནི་ཤོག་སྒོར་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད།
བོད་བཙན་པོའི་ཁྲིམས་ཡིག་དམག་དོན་སྐོར།
ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ641ལོར་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་དང་ཚོ་པ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་པ་དེ་སྲ་བརྟན་ཡོང་བ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པ། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ། མཐའ་མཚམས་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་བཅས་དགོས་པ་དུ་མའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས། སྐབས་དེར་ཁྲིམས་ཡིག་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྐོར་ལས་དམག་དོན་སྐོར་ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་ལས་གསལ་བར། བོད་ཡུལ་རུ་ཆེན་ལྔ་རུ་ཕྱེས། ། དམག་གི་རུ་སྒར་བརྒྱད་དུ་བཏབ། ། རུ་དར་རུ་རྟ་གཏན་ལ་ཕབ། ། ཡུལ་གྱི་དབང་རིས་བཅོ་བརྒྱད་ཕྱེས། ། རྒོད་ཀྱི་སྟོང་སྡེ་རེ་གཅིག་དང་། ། གཡུང་ལ་རྗེ་བྲན་རིམ་ལྔར་ཕྱེས། ། དཔའ་སྡེ་གསུམ་གྱིས་སོ་ཁ་སྲུང་། །