སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་སྐུའི་མཚན་དཔེ་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་བཤད་དཔག་བསམ་ཡོངས་འདུའི་ལྗོན་པ།

༄༅།།དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་སྐུའི་མཚན་དཔེ་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་བཤད་དཔག་བསམ་ཡོངས་འདུའི་ལྗོན་པ། རྩོམ་པ་པོ། འཇམ་དཔལ་རྒྱལ་མཚན། གང་གིས་དང་པོ་ཉིད་ནས་གཞན་ཕན་ཐུགས་བསྐྱེད་མ་གཡོས་ཤིང་།། གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་རླབས་ཆེན་ཚོགས་གཉིས་རབ་ཏུ་རྫོགས་པའི་མཐུས།། མཚན་བཟང་སོ་གཉིས་དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུས་ཡོན་ཏན་མངོན་པར་འཕགས།། བལྟ་བས་མི་ངོམས་སྐུ་གཟུགས་མཆོག་དེར་དང་བས་ཕྱག་བགྱི་འོ།། དེ་ལ་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའི་མཚན་བཟང་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུའི་དབྱེ་བ་དང་དེ་དག་གང་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་བཅས་པའི་བཤད་པ་མདོར་བསྡུས་སྤེལ་བ་ལ་གསུམ། མཚན་བཟང་པོ་དང་དེ་དག་གི་རྒྱུ་བཤད་པ་དང་།
རེག་པ་རྩ་ཡི་མདོ་བཞུགས་སོ།།

དེ་ནས་དྲང་སྲོང་ཡིད་ལས་སྐྱེས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་ཞུས་སོ། །ཀྱེ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལགས། །རེག་མཐོང་གཉིས་ཀྱིས་ནད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་པ། ། རེག་པ་རྩ་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བགྱི། །མཐོང་བ་ཆུ་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བགྱི། །གལ་འགག་བཞི་ཡི་འཁྲུལ་སོ་ཇི་ལྟར་བསལ། །འཚོ་མཛད་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོས་བཤད་དུ་གསོལ། །ཞེས་ཞུས་པ་ལས། སྟོན་པས་གསུངས་པ། ཀྱེ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་ཡིད་ལས་སྐྱེས། དང་པོ་རེག་པ་རྩ་ལ་བརྟག་པ་ནི། །ནད་དང་སྨན་པ་བརྡ་སྦྱོར་འཕྲིན་པ་རྩ། །སྔོན་འགྲོ་ཟས་སྤྱོད་བསླབ་དང་བལྟ་དུས་བསྟན། །བལྟ་གནས་མནན་ཚད་བལྟ་ཚུལ་ཤེས་པ་ཡིས། །ཐ་མལ་རྩ་ལ་རྩ་རྒྱུད་གསུམ་དུ་བརྟག །དུས་བཞིའི་རྩ་ལ་ཁམས་ལྔ་འབྱུང་བ་རྩི། །ངོ་མཚར་རྩ་བདུན་ནད་མེད་མི་ལ་བལྟ། །ནད་དང་ནད་མེད་འཕར་བའི་གྲངས་ལས་དཔགས།

མཁན་སློབ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། ༄༅།།རྣམ་དག་སྡོམ་གསུམ་ནོར་བུས་ཡོངས་གཏམས་ཞི་དུལ་བཙུན་པའི་འོ་མཚོ་ལས།། ལེགས་འཁྲུངས་བརྩེ་ཆེན་ཡལ་འདབ་རབ་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ཀྱི་པདྨ་དཀར།། གཞན་ཕན་ཐུགས་རྗེའི་དྲི་བསུང་ཡོངས་འཕྲོ་འཕྲིན་ལས་བཟང་བོའི་འགྲོ་བ་འདུལ།། མ་ནོར་ལམ་སྟོན་ས་མཁན་ཟླ་མེད་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞི་བ་འཚོ།། ཟབ་ལམ་རིམ་གཉིས་སྨན་མཆོག་རྩི་ཡིས་ཐ་མལ་སྒོ་གསུམ་ལྕགས་ཀྱི་ཁམས།། ཡོངས་དར་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུམ་རིན་ཆེན་གསེར་སྦྱངས་གཤིས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཡིས།། ཚེ་གཅིག་ཟུང་འཇུག་གོ་འཕང་མཆོག་བརྙེས་མ་རུངས་འདྲེ་སྲིན་འདུལ་བ་ལ།། མཚུངས་ཟླ་མེད་པའི་གངས་ཅན་སྐྱབས་གཅིག་གྲུབ་དབང་པདྨ་ཀྰ་རར་གུས།། ཕུལ་བྱུང་གཞན་ཕན་ལེགས་མཛད་བཟང་པོ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མའི་དཔལ་ལ་འགྲན།། ལུགས་གཉིས་ཁྲིམས་སྲོལ་དྲང་པོར་ལེགས་སྲོང་འགྲོ་ཀུན་དགའ་བདེའི་དཔལ་སྦྱོར།། མ་འདྲེས་བླང་དོར་གཟུགས་བརྙན་ཀུན་གསལ་རིན་ཆེན་ནོར་བུའི་ལྡེ་མིག་གིས།། མདོ་སྔགས་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་འཕར་བཙན་པོ་བདེ་བླག་འབྱེད་མཁས་ཁྲི་སྲོང་རྗེ།། ཞེས་སྙན་ཚིག་དང་འབྲེལ་བའི་བསྔགས་བརྗོད་ཅུང་ཟད་དང་བཅས་ཏེ་འདིར་གླེང་བར་བྱ་བ་ ནི། གངས་ཅན་ལྗོངས་འདིར་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་ཁྲིམས་བཟང་བོའི་ཁྱབ་པར་ཅིང་། མདོ་སྔགས་རིག་གནས་ཀྱི་སྲོལ་བཟང་དར་རྒྱས་སུ་མཛད་པ་ལ་གཞན་དང་མི་མཉམ་པའི་ཐུགས་ རྗེ་དང་བཀའ་དྲིན་མཚུངས་ཟླ་མེད་པ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་ཞེས་གྲགས་པ་དོན་ལྡན་གྱི་ མཚན་སྙན་ས་གསུམ་ཁྱབ་པར་མཛད་་པའི་མཛད་བཟང་རགས་བསྡུས་སུ་བཀོད་དགོས་ཀྱང་དགོས་ དབང་གིས་མཁན་སློབ་རྣམ་གཉིས་ལས་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྗེས་ལོ་རྒྱུས་སུ་འགོད་པར་བྱ། མཁན་ཆེན་བོ་ངྷི་ས་ཏྭ།མཚན་དངོས་ཞི་བ་འཚོ་སྟེ། རྒྱ་གར་སྐད་དུ་ཤནྟི་རཀྵི་ཏ་ཞེས་ཟེར། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡི་ཆ་མང་པོར་དགུང་ལོ་དགུ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་བར་དུ་བཞུགས་པ། རྒྱལ་པོ་ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱི་སྐབས་ལོ་ཙྰ་བ་ལི་ཐེ་སི་ལ་མདོ་སྡེ་སྤང་ སྐོང་ཕྱག་རྒྱ་སོགས་བསྐུར་གནང་མཛད། རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་སུ་བོད་དུ་གདན་དྲངས་ཏེ་བྱོན་པ་དང་། མཁན་ཆེན་དེ་སྐུ་ཚེ་ཧ་ཅང་རིང་པོར་བཞུགས་པའི་དབང་གིས་སྐུ་ཚེ་སྟོད་དང་། བར། སྨད་སོགས་གསུམ་གྱི་སློབ་མ་མང་པོ་ཡོད་ཅེས་བཤད་སྲོལ་འདུག ཇོ་ནང་ཏྰ་ར་ནྰ་ཐས་མཛད་པའི<<རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་>>ལེའུ་ཉི་ཤུ་རྩ་ དགུ་པའི་ནང་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བྱོན་པའི་ཨྰ་ཙྰརྱ་བོ་ངྷི་ས་ཏྭ་ནི། རྒྱལ་པོ་གོ་པྰ་ལ་ནས་རྒྱལ་པོ་ངྷརྨ་པྰ་ལའི་བར་དུ་ངེས་པར་བཞུགས་པར་མངོན་ལ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁུངས་ཆེ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དགུ་ མཁན་པོ་འདིའི་སྐུ་ཚེའི་རིང་ལ་འདས་ཟེར་བར་སྣང་བས་དེ་ལྟར་ན་སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཀྱི་ཞབས་ཟིན་པ་ཙམ་དུ་བྱེད་དགོས་ཏེ་ཇི་བཞིན་ཡིན་པར་ དཀའ་འོ།།ཞེས་གསལ་བར་དེ་རང་གཞིར་བཟུང་ན། རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གོ་པྰ་ལས་སྲིད་དབང་བཟུང་བའིདུས་ནི་ནི་སྤྱི་ ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པའི༦༨༥—༧༢༠བར་ཡིན་ཅིང་། དེ་ནས་རྩིས་པའི་རྒྱལ་རབས་བཞི་པ་རྒྱལ་པོ་ངྷ་རྨ་པྰ་ལས་སྲིད་དབང་བཟུང་བའི་དུས་…
རོང་སྟོན་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་མདོར་བསྡུས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད།

༄༅།།རོང་སྟོན་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་མདོར་བསྡུས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད། ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན།   ཤེས་བྱ་ཀུན་གཟིགས་མཁས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་དང་།  །ངོ་མཚར་གྲུབ་པའི་རོལ་རྩོད་དུ་མ་ཡིས། །ཤཱཀྱའི་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་སྲིད་མཐའི་བར། །བསྒྲེངས་མཛད་དཔའ་ལྡན་འཕྲིན་ལས་བཟང་པོ་རྒྱལ། །དིར་འཕན་ཡུལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་དཔལ་ས་སྐྱའི་བསྟན་འཛིན་གངས་ཅན་མཛེས་པའི་རྒྱན་བདུན་དུ་གྲགས་པའི་གཙོ་བོ། མདོ་ལ་མཁས་པ་གཡག་རོང་གཉིས་སུ་གྲགས་པའི་ཡ་གྱལ། རོང་སྟོན་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་མདོ་བསྡུས་བྲི་བ་ལ། ཐོག་མར་སྤྲུལ་གཞི་གང་ལས་སྤྲུལ་པའི་ཚུལ་ནི། ངེས་དོན་དུ་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་མགོན་པོའི་ཐུགས་རྣམ་པར་མི་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཡིན་ཞིང་། དྲང་བའི་དོན་དུ་མཁས་གྲུབ་སྐྱེས་མཆོག་གྲངས་མེད་པའི་སྐུའི་སྐྱེ་བ་བཞེས་ནས། འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་བསྟན་འགྲོ་སྐྱོང་བའི་འཕྲིན་ལས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་མཛད།
ལྷ་མོ།

ལྷ་མོ། ས་གོང་དབང་འདུས། བོད་ཀྱི་ལྷ་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། དེའང་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་དགོན་སྡེ་འགའ་ཞིག་གི་ལྡེབས་རིས་སུ་བཀོད་པ་ལྟར་ན། མི་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱའི་གོང་ཚུན་ནས་བོད་དུ་འབག་དཀར་པོ་ཞེས་གདོད་མའི་ལྷ་མོ་འཁྲབ་སྲོལ་ཡོད། དེ་རྗེས་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས་བཅས་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ་དང་ཆབས་གཅིག་ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་ལའང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ནས། སྔ་རབས་ཀྱི་ཁེར་འཁྲབ་དང་འབྲོང་རྩེད་སོགས་ལས་རིམ་བཞིན་འཁྲབ་གཏོང་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འཁྲབ་སྟོན་དུ་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ་རེད། ཨ་ལྕེ་ལྷ་མོ་ཞེས་པ་ནི་གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོས་སྤྱི་ལོ་1385ལོ་ཙམ་ལ་གསར་གཏོད་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་དུས་སུ་སླེབས་མཚམས་སུ་དེ་གླུ་གར་གྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་རྩོམ་རིག་གི་སྒྲུང་གཏམ་ནང་དོན་དུ་བྱས་པའི་སྣེ་མང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་ཞིག་ཏུ་འཕེལ་རྒྱུས་བྱུང་བ་རེད། ལྷ་མོའི་ཁྱད་ཆོས་ནི་སྒྲུང་གཞི་ཆ་ཚང་བ་དང་། རྣམ་ཐར་གྱི་གདངས་ཆ་འཕོ་འགྱུར་མང་བ། གར་སྟབས་ཀྱི་ཉམས་འགྱུར་ལྷོང་ཅིང་འགྱིངས་ཉམས་དང་ལྡན་པ་བཅས་ཡོད། རྣམ་ཐར་གྱི་གདངས་ཁོ་ནར་དཔལ་འགྱོགས་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ་འདུག་པ་རྣམས་ནི་འཁྲབ་གཞུང་གི་འཕེལ་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་གང་ལ་ཅི་འཚམས་ཀྱི་དལ་མགྱོགས་སྤྱད་པ་དང་མི་སྣ་འདྲ་མིན་ལ་གཞིགས་ནས་རྣམ་ཐར་གྱི་གདངས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་ཡོད། དེ་རྣམས་འཁྲབ་གཞུང་ནང་གི་མི་སྣའི་འདུ་ཤེས་མཚོན་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་དེའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་རྣམས་འགྲུབ་པར་བྱེད། ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་ལ་སྤྱིར་བཏང་གོ་རིམ་དུམ་བུ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ནས་འཁྲབ་པ་སྟེ། ཐོག་མར་རྔོན་པའི་འདོན་ཞེས་འཁྲབ་འགོ་འཛུགས་པའི་འགོ་དང་། གཉིས་པ་གཞུང་ཞེས་འཁྲབ་གཞིའི་གཞུང་དངོས་གང་ཡིན་དེ་འཁྲབ་པ། གསུམ་པ་བཀྲ་ཤིས་བཅད་པ་ཞེས་འཁྲབ་སྟོན་མཇུག་སྒྲིལ་བའི་མཇུག་འཁྲབ་བཅས་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་སྔར་ལམ་ལྟར་ན་མཇུག་ཏུ་བཀྲ་ཤིས་གཅོད་སྐབས་སྦྱིན་བདག་དང་གཟིགས་མོ་བས་གནང་སྦྱིན་ལེགས་འབུལ་གནང་སྲོལ་ཡོད། ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གི་ཁུངས་བརླགས་ཟིན་པ་ཕུད། ད་ལྟ་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པའི་འཁྲབ་གཞུང་བཅུ་གྲངས་ཡོད་ནའང་རྒྱུན་དུ་ཤོད་རྒྱུན་ལ་ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཟེར་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དོན་མང་ཆེ་བ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་དང་། རྣམ་ཐར་རྟོགས་བརྗོད། དམངས་ཁྲོད་སྒྲུང་གཏམ་ལ་སོགས་ཡིན། དེའི་ནང་ཅུང་གྲགས་ཆེ་བ་ནི་《གཟུགས་ཀྱི་ཉི་མ་》དང་། 《འགྲོ་བ་བཟང་མོ》《རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ།》《སྣང་ས་འོད་འབུམ》《པད་མ་འོད་འབར་།》《གཅུང་པོ་དོན་ཡོད་དོན་གྲུབ།》《ཆོས་རྒྱལ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན།》《ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་།》ཞེས་པ་སོགས་ཡིན།

ཀ་ལ་སོགས་པ་བོད་ཡིག་གི་ཐིག་རྩ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན། མཛོད་ལས་བཏུས། དེ་ཡང་། མདོ་རྒྱུད་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་དེབ་གཟིགས་གླེགས་བམ་གཉིས་པ་མདོ་རྒྱུད་རིན་པོ་ ཆེའི་མཛོད་ཀྱི་རྒྱས་འབྲེལ་ལས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པ་བཟོ་རིག་པའི་སྐོར་ལས་བྱུང་བ་ སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱི་ལུགས། ཁྱུང་པོ་གཡུ་ཁྲིས་ཐིག་རིས་སུ་བཏབ། མཁས་པ་རོང་པོས་ལྷན་ཐབས་ཀྱིས་དག་སྦྱོར་བྱས་པ་ལྟར་གྱི་ཐིག་རིས་ཀ་ལ་སོགས་པ་ བོད་ཡིག་གི་ཐིག་རྩ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གང་ཞེ་ན། ༡ཀ་ནི་མགོ་རིང་ཡིན་པ་ལས། དེ་ཡི་ཕྱེད་ཚད་མཆེ་བ་གཉིས། རྐང་བ་མགོ་ཡི་ཕྱེད་དང་གཉིས།བར་གཉིས་མཉམ་ཞིང་དབུས་དཀར་རྣོ།། ༢ཁ་ནི་ལེབ་འཇོག་ག་མཉམ་ལས།། ལག་པ་ཀ་རྐང་གསུམ་གཉིས་སྙེག། དཔུང་པ་དཀྱིལ་དུ་ཕྱུང་བ་ལས།། ཁོག་པའི་ཟགས་མཆུ་མིག་དང་མཉམ།། ༣ག་ནི་དུམ་བུ་བདུན་པ་སྟེ།། ཞེང་ནི་གོང་མ་གཉིས་དང་མཉམ།། དཔུང་པ་དཀྱིལ་ནི་སུམ་ཆར་དབྱུང་།། མགོ་ཟུར་མཉམ་ཞིང་དཀྱིལ་བ་ཀྱལ།། ༤ང་མགོ་གོང་ལ་ཚེགས་གང་ཐུང་།། གསུམ་པོ་མཉམ་ཞིང་སྐེད་པ་དྲང་།། མགོ་རྒྱས་དཔུང་ཉུང་ཐོན་པར་བྱ།། ཟག་མཆུའི་སྣེ་ནི་ཟག་ཟུར་གཏད།། ༥ཅ་ནི་དུམ་བུ་ལྔ་པ་སྟེ།། ཆ་གསུམ་དྲང་ལ་ཆ་གཉིས་སྒུར།། ཕྱི་རུ་གྱད་ལ་ནང་དུ་ཟད།། ཐིག་བཞི་གྲུ་བཞི་ཟླ་ཚེས་ཚང་།། ༦ཆ་ནི་གྲུ་བཞི་ཟླུམ་པོ་སྟེ།། ཐིག་ལྔ་བསྣོལ་བའི་ལིང་ཚེ་བཞི།།མགོ་འོག་དཀར་གཉིས་མིག་དང་མཉམ།། མགོ་ཟུར་དཔུང་ཐིག་མིག་དཀར་མཉམ།། ༧ཇ་ནི་རྐེད་རིང་ཆ་དང་མཉམ།། སྐེད་པའི་ཟུར་དང་མགོ་ཟུར་མཉམ།། དཔུང་ཐུང་ཐོན་ཞིང་སྐེད་ལྡེམ་དྲང་།། ནག་གསུམ་མཉམ་ནང་དཀར་གསུམ་མཉམ།། ༨ཉ་ནི་མགོ་འབྲིང་སྟོད་ཕུག་ཅན།། ཁ་གང་བླང་ལ་ཆ་གཅིག་དགྱེལ།། དབུས་ལག་དྲང་ཞིང་དཀར་གཉིས་མཉམ།། གཞུང་ཐིག་ཚང་ཞིང་ཕྱི་སྒྲོས་མཉམ།། ༩ཏ་སྐེད་ལྡེམ་དྲང་དཔུང་ཐུང་ཡིན།།…