སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
རྫ་ཙིག་གཏམ་རྒྱུད་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།
༧པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་ཡོངས་འཛིན་འབྲོང་རྩེ་བ་བློ་བཟང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གྲགས་ཅན་བརྩམས་ཆོས་<རྫ་ཙིག་གཏམ་རྒྱུད་>ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ། རྩོམ་པ་པོ། ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར། ངས་ལྗོངས་རིག་གནས་གཏིང་མཐའ་གཞལ་དཀའ་བ། །དབྱར་མཚོ་རྒྱས་མཚུངས་དཔོག་པའི་ནུས་བྲལ་ཡང་། ། ཆ་ཤས་འབོལ་རྩོམ་ཆུ་ཡི་ཟེགས་མ་ཙམ། །བླངས་ནས་ཅུང་ཟད་དཔྱད་པ་བྱེད་ལ་སྤྲོ། ། ཞེས་ཚིག་གི་ཕྲེང་བས་མདུན་བསུས་ཏེ《རྫ་ཙིག་གཏམ་རྒྱུད》ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲུང་ཐུང་ལ་དཔྱད་གླེང་རགས་ཙམ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། 《རྫ་ཙིག་གཏམ་རྒྱུད》（གཤམ་དུ《རྫ》སྒྲུང་ཞེས་འབྲི་རྒྱུ）ཀྱི་ནང་དོན་མདོར་བསྡུས་ནི། སྔར་སྒོམ་ཆེན་ཞིག་དབེན་གནས་སུ་དགེ་སྦྱོར་གྱི་རྒྱུན་ལ་གནས་པའི་སྐབས་དེ་སྔ་ཟན་བྲུལ་བྱིན་ཏེ་དྲིན་གྱིས་བསྐྱངས་པའི་རྫ་ར་སེར་སྐྱ་དང་། བྱི་བ་སྨུག་ཆུང་གཉིས་ཀྱིས་ཁོང་གི་མཆོད་གཏོར་ཞལ་ཟས་རྐུ་འཁྱེར་བྱས་པར་བརྟེན་སྒོམ་ཆེན་གྱིས་ཕོར་རྙི་བཙུགས་ཏེ་རྫ་ཙིག་གཉིས་པོ་ལག་ཟིན་བྱུང་བར་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆད་པ་བཅད་རུང་དེ་གཉིས་པོས་ངན་པ་གཉའ་རེངས་ཀྱིས་རང་ཉེས་ངོས་མ་བླངས། དེའི་སྐབས་རྫ་ར་བློ་ལྡན་དང་། ལྷ་བྱ་གོང་མོ། སྲེགས་པ་མ་བུ་སོགས་ཀྱིས་སྒོམ་ཆེན་ལ་སེམས་གསོ་དང་། རྫ་ཙིག་གཉིས་ལ་འགྱོད་བཤགས་དགོས་པའི་བསླབ་བྱ་བྱས་ཀྱང་དེ་གཉིས་པོས་མ་དག་ཡུས་ཆེའི་ཁ་གཤགས་བྱེད་པ་མ་ཟད། ཙི་གུ་སྲེག་ཤོར་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ཏེ་སྒོམ་ཆེན་ལ་འཁོན་ལན་སློག་པར་འོངས། དེའི་ཚེ་གློ་བུར་དུ་ཨོག་དཀར་ཞིག་ཡོང་བས་སྲེག་ཤོར་བཟོ་ལྟ་ཤོར་བར་བརྟེན་རྫ་ཙིག་གཉིས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་ཏེ་རང་ཉེས་ངོས་བླངས།…
རྩ་ཆེའི་གནའ་དཔེ་སྣ་མང་སྤྲིན་ཀློག་ལམ་ནས་ལྟ་ཀློག་ཐུབ་པའི་གཏམ་བཟང་།
བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དཔེ་མཛོད་ཁང་བོད་ཡིག་གློག་དེབ་གྲངས་མཛོད། དེ་ལ་བཟོ་དབྱིབས་སམ་གསར་རྙིང་གི་ཆ་ནས་གནའ་དཔེ་དང་། དཔེ་དེབ་ཀྱི་རིགས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་དང་། གནའ་དཔེ་ཡོངས་རྫོགས་བཀའ་འགྱུར་དང་། བསྟན་འགྱུར། གསུང་འབུམ། ཕྱོགས་བསྒྲིགས། ཐོར་བུ་བཅས་ཀྱི་རིགས་ལྔ་རུ་དབྱེ་བ་དང་། གསུང་འབུམ་ལའང་ནང་གསེས་དབྱེ་ན། དཀར་ཆག་རིག་པ་དང་། མཁྱུད་དཔྱད་རིག་པ། གླིང་སྒྲུང་རིག་པ། སྒྲ་རིག་པ། མངོན་བརྗོད་རིག་པ། བཅའ་ཁྲིམས་རིག་པ། སྙན་ངག་རིག་པ། གཏེར་ཆོས་རིག་པ། སྡེབ་སྦྱོར་རིག་པ། ནང་དོན་རིག་པ། དམངས་སྲོལ་རིག་པ།…
ས་སྤྲེལ་སྡེ་གཟར་རམ་གོར་བོད་དམག་འཁྲུག་གི་འབྱུང་རྐྱེན་སྐོར་གླེང་པ།
ས་སྤྲེལ་སྡེ་གཟར་རམ་ས་སྤྲེལ་(1788)ལོའི་གོར་བོད་དམག་འཁྲུག་གི་འབྱུང་རྐྱེན་སྐོར་ཕྱོགས་བསྡུས་ཆུ་བབས་སུ་བཀོད་པ། སྤོང་རོང་གི་འབྲོག་རྒན་ཟླ་བས། ༡ ཕྱོགས་བསྡུས་ངོ་སྤྲོད།༢ ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ། ༣ ས་གནས་དངོས་ཀྱི་མི་སྣའི་གནས་ཚུལ་ལས་ཟུར་མཐོང་། ༤ གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ལས་ཟུར་ཐོན་གནས་ཚུལ། ༡ ས་སྤྲེལ་སྡེ་གཟར་ཞེས་པ་འདིའི་ཁོངས་སུ་ས་སྤྲེལ་(1788)ལོ་དང་ལྕགས་ཕག་(1791)ལོའི་དམག་འཁྲུག་གཉིས་དང་། ཆུ་བྱི་(1792)ལོའི་ཕར་རྒོལ་དམག་འཁྲུག །ས་བྱ་(1789)ལོ་དང་ལྕགས་ཕག་(1791)ལོའི་ཆིངས་གྲོས་གཉིས་བཅས་དོན་རྩ་ཆེ་བ་ལྔ་དང་། དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་གཉའ་ནང་དང་། སྐྱིད་གྲོང་། རོང་ཤར་གསུམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལ་སྟོད་ལྷོ་ཡོངས་རྫོགས་དང་། གཞིས་ཀ་རྩེ་རྣམས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་། དུས་ཡུན་ས་སྤྲེལ་ནས་ཆུ་གླང་(7933)ལོ་བར་ཁྱོན་ལོ་ངོ་དྲུག་གི་དུས་ཡུན་སོང་བ་རེད།…
མངའ་མཛད་ལས་ཟ་རིད་དམ་ཟ་རམ་མཆེད་དྲུག་གི་འགོ་ཁུངས་འཚོལ་བ།
རྩོམ་པ་པོ། ར་སེ་དཀོན་རྒྱམ། བོད་ཀྱི་ཡ་ཐོག་མངའ་མཛད་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆར་མཇལ་དུས། ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ་ལས། བཅུ་པ་ཟ་རིད་སྤུན་དྲུག་དབང་བྱས་ཏེ། ། ཡུལ་གྱི་མིང་ནི་སྟོང་སྡེ་བཅོ་བརྒྱད་ཟེར། ། སྔ་རྟགས་རྟ་བཞོན་རྣ་ཆ་འདོགས་པ་བྱུང་།། ཞེས་བཀོད་ཡོད་ལ། སྤུན་དྲུག་གི་མིང་ཡང་གཉན་ཟ་རིད་སྤུན་དྲུག་ཟེར་ཞིང་། གཉན་མི་མགོན་དཀར་པོ། གཉན་ཟེ་བ་ཅན། གཉན་བྲང་བྲུམ་ཅན། གཉན་རལ་པ་ཅན། གཉན་འདབ་མ་ཅན། གཉན་ཐོར་གཙུག་ཅན་ནོ།། དེ་བཞིན་མངའ་མཛད་ཐད་ལ་ཡིག་ཆ་གཞན་དག་མཇལ་ན། ལྡེའུ་ཇོ་སྲས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་ལས། བཅུ་པ་ཟ་རིད་སྐྱེས་དྲུག་གིས་དབང་བྱས་ཏེ་སྟོང་སྡེ་བཅོ་བརྒྱད་ཟེར།…
དབུས་གཙང་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་རྩོམ་འབྲི་བྱེད་པའི་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་འབྲེལ་ཐོགས་མཐོང་ཐོས་བྱུང་བའི་ཟིན་ཐོ་པད་དཀར་ཆུན་པོ།
ལོ་རྒྱུས་འཆར་འགོད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ་བ་བརྒྱད་པའི་ནང་ཡིན་པ་ཡོད། ཉིན་ཞིག་ས་རཱ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ལོ་རྒྱུས་སློབ་དཔོན་བགྲེས་པ་གཙང་ཕྲུག་སྟོབས་ལགས་ཀྱིས་ཞལ་པར་ཐོག་ནས་ཕེབས་དོན། དུས་ཚོད་ཡོད་ན་ཐུག་ཙམ་བྱས་ཏེ་ཉིན་གུང་ཞལ་ལག་ཅིག་མཉམ་དུ་མཆོད་ན་ཞེས་གསུངས་བྱུང། དེ་ཉིན་ཕལ་ཆེར་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་གུང་སེང་ཡིན། ངས་ཀྱང་དེ་ག་རང་ཞུས་ཆོག་ཅེས་ལན་ཕུལ་ཏེ་དུས་བཅད་ལྟར་མེག་ལོར་ཁྲོམ་གཞུང་གི་ཟ་ཁང་ཞིག་ལ་འཛོམས་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཟ་འཐུང་དང་ལྷན་དུ་སྐད་ཆའི་འཕྲོས་དོན་ཞིག་ལ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་གི་བཀའ་འབྲེལ་ཐོག་ནས་ས་རཱ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་ཕྱག་བྲིས་གནང་འབྱོར་ནང་གསལ། འདི་ནས་རྒྱུ་གྲོན་ནར་གཏོང་ཐོག་ཆོལ་གསུམ་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་འབྲི་བྱ་འཆར་ལ། ཆོལ་ཁ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་འབྲིའི་འགན་བཞེས་མི་སྣ་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་ཟིན་ངོས། དབུས་གཙང་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་ཆོལ་ཁའི་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་འབྲིའི་ཐུགས་འགན་ས་རཱ་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་སྤྱི་དགེ་བཤེས་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་མཆོག་ནས་བཞེས་གནང་ཐོག ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་སུ་འོས་དེ་ནས་ཐག་གཅོད་བསྐོ་གཞག་གནང་དགོས་སྐོར་ཕེབས་ཤིང་། རྒན་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ལགས་ནས་ཁོང་རང་ལ་དེའི་འགན་འཁུར་དགོས་ཀྱི་བཀའ་གནང་ཞིང་། ལས་རོགས་སུ་དགོས་རང་ཉིད་ནས་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་བཀའ་འབྲེལ་ལྟར་དེའི་ཐད་ས་རཱ་མཐོ་སློབ་ཡིག་ཚང་ནས་མཐུན་འགྱུར་གང་དགོས་ཞུ་འཐུས། ཞེས་གསུང་གི་འདུག་པས་ལས་དོན་དེ་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་མ་ཟད།
དབང་མཛད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་རགས་ཙམ་གླེང་བ།
རྩོམ་པ་པོ། བག་མཁར་ངག་དབང་དཀོན་མཆོག རང་རེའི་རྒྱལ་རབས་ཆོས་འབྱུང་དག་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་ན། གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བྱུང་བའི་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་དང་སིལ་མ་བཞི་བཅུ་སོགས་ལ་དབང་མཛད་ཅེས་གྲགས་ཤིང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡི་གེ་ལ་ལར་མངའ་མཛད་དང་། ལ་ལར་དབང་བྱས། ཡང་ན་དབང་བྱེད་སོགས་འབྲི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་མཐོང་བ་མ་ཟད། དེའི་གོ་དོན་དང་གྲངས་ཀ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལའང་བཤད་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད། གཅིག 《བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ》ལས། “བོད་ཡུལ་གངས་རི་རྩེ་དགུའི་ལྗོངས་འདི་རུ། །སྤུར་རྒྱལ་གོང་དུ་མངའ་མཛད་དྲུག་ཏུ་བྱུང་།།” ①ཞེས་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་གོང་དུ་བོད་ལ་མངའ་མཛད་རིམ་པ་དྲུག་བྱུང་ཟེར་བ་དང་མངའ་མཛད་དྲུག་པོ་གང་དག་ཡིན་མིན་གསལ་པོར་འཁོད་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། མངའ་མཛད་དེ་དག་མི་ཡིན་དང་མ་ཡིན་མཐའ་དཔྱོད་བྱས་མེད། དེ་ནི་རྒྱལ་རབས་ཆོས་འབྱུང་གཞན་དང་མི་མཐུན་པའི་བཤད་ཚུལ་ཞིག་ཀྱང་རེད།