སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།

གཙང་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀ་རུས་པའི་རྒྱན་ཅན།

འཁྲུངས་ཡུལ་གཙང་མྱང་སྟོད་སྟག་ཚལ་དུ་མྱང་རལ་པ་ཅན་དང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་སོགས་ཀྱི་རྒྱུད་པ་ཡབ་སྔགས་འཆང་སངས་རྒྱས་དཔལ་ལྡན་དང། ཡུམ་སངས་རྒྱས་འདྲེན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཆུ་སྤྲེལ་ (༡༤༥༢) ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་བདུན་པ་ས་སྟག་ (༡༤༥༨) ལོར་མཁན་ཆེན་ཀུན་དགའ་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་གསོལ། དེ་ནས་བཟུང་དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་གྱི་བར་རང་ཡུལ་དུ་སློབ་གཉེར་མཛད། དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་པར་ཙ་རིར་བྱོན་ཏེ་རྗེ་བཙུན་ཤ་ཧ་རབ་འབྱམས་པ་སངས་རྒྱས་སེང་གེ་དང་མཇལ། རི་ཆོས་སྐོར་གསུམ། ཐར་གྲུ་སྐོར་གསུམ། ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལྔ་ལྡན་ལྷན་གཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར། དོ་ཧ་སྐོར་གསུམ་དང་མཛོད་དྲུག་རོ་སྙོམས་སོགས་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་ཕལ་མོ་ཆེའི་ལུང་གསན། རྗེ་བཙུན་མ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་དབང་བསྐུར་ཏེ་གསང་མཚན་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་ཞེས་གསོལ།
ལྷ་སའི་ཀཱ་ལི།

གསལ་བྱེད་གྲངས་ངེས་སུམ་བཅུ་བྱས།། གསལ་བྱེད་ཕྱེད་མ་[༡]སོ་སུམ་བྱ།། དབྱངས་ཡིག་གྲངས་ངེས་བཞི་ཐམ་པ།། ཨ་ཡིག་བསྣན་པས་ལྔ་ཐམ་པ།། རྐྱང་པའི་ཡི་གེ་སུམ་བཅུ་བྱས།། རྐྱང་འཕུལ་ཡི་གེ་ཞེ་བརྒྱད་བྱས།། བརྩེགས་ཡིག་སུམ་བཅུ་སོ་སུམ་བྱས།། འདོགས་ཡིག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བྱས།། བརྩེགས་འཕུལ་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་བྱས།། འདོགས་འཕུལ་སུམ་བཅུ་ཐམ་པ་བྱས།། སུམ་བརྩེགས་ཡི་གེ་བཅུ་བཞི་བྱས།། སུམ་འཕུལ་ཡི་གེ་དྲུག་ཐམ་པ།། ཡིག་རྡོག་རེ་ལ་ཀློག་སྲོལ་བཅུ།། ཡིག་རྡོག་རེ་ལ་འབྲི་སྲོལ་བརྒྱ།། ཀློག་འབྲིའི་ཆུ་རྙོག་སུ་ཡིས་ཀྲུག ། སུ་ཡིས་ཀློག་དང་སུ་ཡིས་འབྲི།།
ཤེལ་དཀར་མངའ་ཞབས་ཟེར་བའི་གཏམ་དུམ་བུ་གཅིག

དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་ཤེལ་དཀར་བ་མཆོག   སྤྱིར་ས་སྐྱ་བས་དབང་བསྒྱུར་བའི་དུས་སྐབས་དེར་དིང་རི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལ་སྟོད་ལྷོ་ཁུལ་གྱི་དཔོན་པོའི་གོ་མིང་ལ་ལྷོ་བདག་གམ་ལྷོ་ཁྲི་དཔོན་ཞེས་ཟེར་བ་ལས། རྫོང་དཔོན་དང་སྤྱི་ཁྱབ་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་འབོད་སྲོལ་མེད། ལྷོ་བདག་དཔོན་བརྒྱུད་གསུམ་པ་བར་དུ་ལས་ཁུངས་ལྟེ་བ་གནས་ཡུལ་ཡང་དིང་རི་སྒང་དཀར་དུ་ཡིན་ཅིང་། མིང་ལ་སྒང་དཀར་ཁྲི་ཚང་ཟེར། དེ་ནས་ལྷོ་བདག་དཔོན་བརྒྱུད་གསུམ་པ་དོན་ཡོད་དཔལ་བཟང་གི་སྐབས་ལས་ཁུངས་ལྟེ་བ་རྒྱལ་ནོར་སྤོ་རུ་གནས་སྤོས་གསར་བཙུགས་མཛད་ཅིང་། མིང་ལ་སྤོ་རིན་ཆེན་སྒང་ཞེས་ཟེར། དེ་ནས་ལྷོ་བདག་དཔོན་བརྒྱུད་བཞི་པས་ལས་ཁུངས་ལྟེ་བ་རྒྱལ་མོ་རིའི་སྒང་དུ་བསྐྲུན་ཅིང་། མིང་ལ་ཕོ་བྲང་ཤེལ་དཀར་རམ་ཤེལ་དཀར་རྩེ་རྒྱལ་ཞེས་ཟེར། དེ་ནས་ཕག་གྲུའི་དུས་སྨད་ཙམ་ནས་བཟུང་སྟེ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དུས་སྐབས་དེའི་རིང་ལས་ཁུངས་ལྟེ་བ་རྒྱལ་མོ་རིའམ་རྩེ་རྒྱལ་གྱི་མགུལ་འདབས་སུ་གནས་ཡོད་ཅིང་། མིང་ལ་ཤེལ་དཀར་རྫོང་ཞེས་ཟེར། དེང་སང་རྩེ་རྒྱལ་གྱི་མགུལ་སྐེད་དུ་ཡོད་པའི་རྫོང་བར་ཟེར་བའི་གོག་རོ་ཡོད་སའི་ཁུལ་དེ་རེད། དེང་གི་ཆར་ལས་ཁུངས་ལྟེ་བ་ཤེལ་དཀར་ཞོལ་དུ་ཡོད་ཅིང་། མིང་ལ་དིང་རི་རྫོང་ཞེས་ཟེར།
ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་མཛད་རྗེས་རྡོ་རིང་།

ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ (755-798ལོ) བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ 37 པ་ཡིན། ཁོང་གི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་འདི་དར་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་སུ་སླེབས་ཡོད། ཁོང་གིས་དགོན་པ་བསྐྲུན་པ་དང་ཆོས་དཔེ་བསྒྱུར་བ། དེ་བཞིན་སྡོམ་པ་ཕུལ་བའི་དགེ་འདུན་པ་ཡང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དུས་ཕྱིས་སུ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན། མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་བ་བཅས་ལ་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ཞེས་འབོད་ཅིང་གུས་བཀུར་ཆེན་པོ་ཞུ་བ་ཡིན།
ལྷོ་ཁའི་ལྗོངས་རྒྱུ། ལྷོ་ཁའི་དགོན་སྡེ་ཁག་བཅུ་གཅིག་གི་གནས་བཤད།

ལྷོ་ཁའི་གནས་སྐོར་རམ་ལྗོངས་རྒྱུ་ལས་དགོན་སྡེ་ཁག་བདུན་གྱི་གནས་བཤད་ལས། 1) གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན།2) ཚེ་རིང་ལྗོངས་དགོན།3) སྡིངས་པོ་ཆེ་དགོན།4) སྨྲ་བོ་ལྕོག་དགོན་པ། 5) དྭགས་པོ་བཤད་སྒྲུབ་དགོན། 6) འཕྱོངས་རྒྱས་རི་བོ་བདེ་ཆེན། 7) གྲ་ཐང་དགོན་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་བཤད། 8) ཆོས་སྡེ་གོང་དགོན། 9) གཡའ་བཟང་དགོན། 10) སྣེ་གདོང་རྩེ་ཚོགས་པ་དགོན། 11) བན་ཚང་དགོན།   རྩོམ་པ་པོ། མཁས་གྲུབ།   1) གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན།   གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན་ནི་གོང་དཀར་རྫོང་ཁོངས་སྒར་སྟོད་གྲོང་ཚོའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་གནས་ཡོད་ཅིང་དགོན་པ་དེ་རྡོ་རྗེ་གདན་པ་ཀུན་དགའ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཤིང་སྤྲེལ(༡༤༦༤)ལོར་ཕྱག་བཏབ། དེ་ཡང་ཀུན་དགའ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གོང་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་གནང་སྐབས་ཉིན་ཞིག་ཐོག་སྟེང་དུ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་ནས་བཞུགས་པའི་ཚེ་གློ་བུར་དུ་རླུང་ཆེན་ཞིག་གིས་ཕྱག་དཔེ་ཤོག་ལྷེ་ཁ་ཤས་ད་ལྟའི་དགོན་པ་ཆགས་ཡུལ་གྱི་ས་ཆར་འཁྱེར། ཁོང་གིས་ས་ཆ་དེར་ཕྱག་དཔེ་སྒྲུག་པར་ཕེབས་སྐབས་ཕྱག་དཔེ་རྣམས་བྱ་རོག་གཅིག་གིས་ཉར་ཚགས་བྱས་པའམ་ཉར་ནས་ཡོད་པས་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག་པར་དགོངས་ནས་ས་ཆ་དེར་དགོན་པ་འདེབས་ཚུལ་ཟབ་མོས་རང་གི་ཡི་དམ་ལ་གསོལ་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཏབ་པས་ཐུགས་ཀྱི་མེ་ལོང་ངོས། སྔོན་ཇོ་བོ་རྗེ་བོད་དུ་ཕེབས་སྐབས་ནམ་མཁའ་ནས་རྡོར་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞལ་གཟིགས་པས་ཕྱག་དང་བཅས་མ་འོངས་པར་གནས་འདིར་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་ལུང་བསྟན་ལམ་མེར་འཆར། དེ་ནས་གྲ་ནང་དང་། སྣེ་གདོང་། སྣ་དཀར་རྩེ་སོགས་ཀྱི་དད་ལྡན་སྦྱིན་བདག་དང་། སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་དགོན་པ་བཞེངས་མགོ་བཙུགས་པ་དང་། བཞེངས་ཡུན་དུས་ཚོད་དབྱར་གཉིས་ཏེ་ཕྱི་ལོའི་སྟོན་ཁར་ཡོངས་སུ་གྲུབ།
བོད་པས་འཛམ་གླིང་ལ་བསྒྲོན་པའི་རྒྱན་འདི་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་སམ།

༼བོད་ཀྱི་སྤོབས་པ། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱན།༽ ༡ འཛམ་གླིང་ཐོག་ཤིང་གི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། ཤི་ཤ་སྦང་མའི་རི་རྒྱུད་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༢ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་འབྲུག་ཉ་དབྱིབས་ཅན་གྱི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། དིང་རི་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༣ འཛམ་གླིང་ཐོག་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་སྟེ། བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས། ལོ་ངོ༡༧༤༨རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན། ༤ འཛམ་གླིང་ཚན་རྩལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གསོ་རིག་ཆེན་པོ་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་སྟེ། བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ། ༥ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྤོ་ལོའི་རིགས་སྔ་ཤོས་སྟེ། རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ།  སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དྲུག་པའི་སྐབས་ནས་ཡོད་པར་བཤད། ༦ འཛམ་གླིང་ཐོག་རིན་གོང་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་འབུ་སྟེ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ། ༧ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་གོས་ཐང་ཆེ་ཤོས་སྟེ། རྩེ་ཕོ་བྲང་གི་གོས་ཐང་། ༨ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཟངས་སྐུ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། བཀྲིས་ལྷུན་པའི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། ༩ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས་ཆེ་ཤོས་སྟེ། འབྲི་གཡག ༡༠ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་གནའ་ཤུལ་སྟེ། ཇོ་བདག་པོའི་མཁར་གོག ༡༡ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་མཚེའུ་སྟེ། བྱང་གནམ་མཚོ། ༡༢ འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབ་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གཙང་བོ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཆུ་མོ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ།…