ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབུམ་ལ་སོགས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་འགྱུར་རོ་འཚལ་གྱི་མཚན་བྱང་དཀར་ཆག་བྲིས་ཤིག་ཅེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རིང་ལུགས་ཀྱི་མདུན་ས་ནས། འབྲུག་གི་ལོ་ལ་ཕོ་བྲང་ལྷན་དཀར་ན་བཞུགས་པའི་སྟོན། སྒྲ་བསྒྱུར་གྱི་བནྡེ་དཔལ་བརྩེགས་དང་། བནྡེ་ཀླུའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པས་དམ་པའི་ཆོས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་མདོ་སྡེ་དང༌། གཟུངས་ཆེ་ཕྲ་དང༌། མཚན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་དང༌། འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་དང༌། མདོ་སྡེའི་ཊཱི་ཀཱ་དང༌། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་དང་། བསམ་གཏན་གྱི་ཡེ་གེ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བསྟན་བཅོས་དང༌། ཏར་ཀའི་གཞུང་ལ་སོགས་པ་བོད་ཁམས་སུ་ཆོས་འགྱུར་རོ་འཚལ་གྱི་མཚན་བྱང་བམ་པོ་དང་ཤློ་ཀའི་གྲངས་སུ་མཆིས་པ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་ཡི་གེར་བྲིས་པ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ལ། འཕགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ། ཤློ་ཀ་འབུམ། བམ་པོ་སུམ་བརྒྱ། འཕགས་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ལྔ་པ། ཤློ་ཀ་ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང༌། བམ་པོ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང༌། ཤློ་ཀ་བརྒྱ། འཕགས་པ་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་ཤློ་ཀ་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང༌། བམ་པོ་དྲུག་ཅུ།

  རྩོམ་པ་པོ། རྣམ་གྲྭ་ཐུབ་བསྟན་ཡར་འཕེལ།   དང་པོ། བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་ཆགས་ཚུལ།   སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་རྣམ་རོལ་སྲོང་བཙན་རྗེ། ། འཇམ་དབྱངས་མི་ཡི་གཟུགས་བྱོན་ཁྲི་སྲོང་དང༌། ། ཕྱག་རྡོར་ཟློས་པའི་གར་བསྒྱུར་ཁྲི་རལ་པ། ། རིགས་གསུམ་རྣམ་སྤྲུལ་མེས་དབོན་གསུམ་ལ་འདུད། །   ༈ གདོད་མའི་བོད་ཁམས་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་ནི། །གངས་རིས་བསྐོར་ཞིང་ཐོག་མར་མཚོ་ཡིས་གང༌། །མཚོ་རྣམས་རིམ་བྲི་སྐམ་སའི་སྲོག་ཆགས་ནས། །མི་ཡི་འགྲོ་བ་རིམ་བཞིན་འཕེལ་བར་གྲགས། །སྟོད་ཀྱི་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་རྫིང་དང་འདྲ། །གཡའ་རི་གངས་རིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་དང༌། །སྨད་ཀྱི་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ཞིང་དང་འདྲ། །རྩི་ཤིང་ནགས་ཚུལ་སྟུག་པོས་གོས་སུ་བཀླུབས། །བར་གྱི་དབུས་གཙང་རུ་བཞི་ཡུར་བ་འདྲ། །བྲག་རི་སྤང་ལྗོངས་དྭངས་གཙང་ཆུ་རྒྱུན་གྱིས། །ཡོངས་སུ་གང་ཞེས་གདོད་མའི་བོད་ཁམས་ཀྱི། །མཛེས་ལྡན་སྣོད་ཀྱི་བཀོད་པའི་ཆགས་དབྱིབས་དང༌། །མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ཤ་རྐྱང་རི་དྭགས་གླིང༌། །མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་འདབ་ཆགས་བྱ་ཡི་གླིང༌། །དབུས་གཙང་རུ་བཞི་སྟག་གཟིག་གཅན་གཟན་གླིང༌། །ཡིན་ཞེས་བཅུད་ཀྱི་སྲོག་ཆགས་འབྱུང་ཁུངས་དང༌། །ཡར་ཀླུང་རྩེད་ཐང་གཞུང་གི་བྲག་སྐྱིབས་སུ། །འཕགས་པའི་རྣམ་སྤྲུལ་སྤྲེལ་རྒན་བྱང་སེམས་དང༌། །སྒྲོལ་མའི་རྣམ་སྤྲུལ་བྲག་སྲིན་འདུས་པ་ལས། །སྤྲེལ་ཕྲུག་མང་སྐྱེ་བོད་མིའི་མེས་པོ་སྟེ། །བསེ་རྨུ་ལྡོང་སྟོང་ནང་གི་རིགས་བཞི་དང༌། །དབྲ་འབྲུ་ཕྱི་རིགས་མིའུ་གདུང་དྲུག་དང༌། །རིགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ།…

༡༽ ཀླུ་སྒྲུབ།   (མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ།) སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མཚན་སྙན་གྲགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན། ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་ཞིག སློབ་དཔོན་འདི་དུས་སྐབས་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་བྱུང་བ་ནི། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ཙམ་སོང་བའི་དུས་སུ་བྱུང་བར་བཤད་ཅིང་། ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བརྩམས་པའི་ <<རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་>> གི་ནང་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐད་དུ་བཤད་པར། སློབ་དཔོན་འདིའི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་བྱོན་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་མཛད་པའི་དུས་སྐབས་སུ་ཐོ་གར་གྱི་ཡུལ་གྱི་རྒྱབ་ཤུ་ལི་ཀ་ཞེས་བྱ་བའི་ཡུལ་ (འདི་ཐུར་ཆིས་དང་ཐག་ཉེ་བའི་ཞུས་ལི་ཡ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ནམ་བརྟག) དུ་སོང་ནས་ཀླ་ཀློའི་ཆོས་ལུགས་ཐོག་མར་བརྩམས་ནས། རྗེས་སུ་དེའི་སློབ་མ་བེ་ཁམས་པ་ཞེས་བྱ་བས་ཁོང་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་རྗེས་མ་ཁའི་ཡུལ་དུ་སོང་ (འདི་དབྱི་ཏཱ་ལིའི་རྒྱལ་ས་ལོ་མའི་མིང་ཡིན་ནམ་སྙམ།) ནས་ཀླ་ཀློ་སྟག་གཟིག་གི་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་གཏོང་འགོ་ཚུགས་ཞེས་བཤད་པ་དང་། སློབ་དཔོན་འདི་ཉིད་སྐུ་ཚེ་སྨད་དུ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བྱོན་པའི་དུས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོའི་འགོ་ཚུགས་པ་ཡིན་ཚོད་འདུག་ཀྱང་། དེ་ལས་གསལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཆ་ད་ཕན་ཁོ་བོས་མ་མཐོང་ཞིང་། སློབ་དཔོན་འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་བེདརྦྷ་༌ཞེས་བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་བྲམ་ཟེ་འབྱོར་ལྡན་ཞིག་གི་ཁྱིམ་དུ་འཁྲུངས་ཤིང་། མཚན་མཁན་ལ་བསྟན་པས་ཚེ་རིང་ཤོས་ལ་ལོ་བདུན་ལས་མི་ཐུབ་ཟེར་བས། ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་བུ་ཤི་བའི་རོ་མིག་གིས་མཐོང་མ་བཟོད་པར་གཡོག་དང་བཅས་ཡུལ་གཞན་དུ་འཁྱམ་དུ་བཏང་། རིམ་གྱིས་རྒྱ་གར་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་དགོན་པ་ཆེ་ཤོས་ནཱ་ལེན་ཊར་ཕེབས་ཏེ་སློབ་དཔོན་བྲམ་ཟེ་ས་ར་ཧ་དང་མཇལ་ཏེ་ཚེ་དབང་ཞུས། གཞན་གསང་བ་འདུས་པ་ལ་སོགས་པའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་མང་པོ་གསན། དགོན་པའི་མཁན་པོ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཟང་པོའི་དྲུང་དུ་དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཞུས་ཏེ་མཚན་དགེ་སློང་དཔལ་ལྡན་ཞེས་བཏགས།

 སྐྱུ་རའི་རླུང་བུ།   དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའི་སྤོར་ཐང་བརྩིས་ལས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་འདི་སྲིན་མོ་གལ་རྐྱལ་གྱི་རྣམ་པར་གཟིགས་ནས་དེའི་ཁ་གནོན་དུ་མཐའ་འདུལ་དང་ཡང་འདུལ། རུ་གནོན་དང་བཅས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལྷ་ཁང་གང་ལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ཐོག་ལ་སྔར་ནས་ཡིག་ཆ་མི་མཐུན་པ་འགའ་ཡོད་འདུག་ཀྱང་དེའི་ཐོག་དཔྱད་བརྗོད་བྱེད་མཁན་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་གང་ལྟར་དཔྱད་བརྗོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཕལ་ཆེར་མཐོང་དཀོན་པ་སྣང་།  དེའི་རྐྱེན་ལས་དེང་སང་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་དག་མཐའ་འདུལ་ཡིན་པ་དང་ཡང་འདུལ་ཡིན་པ། རུ་གནོན་ཡིན་པ་སོགས་ཁ་གསལ་མ་ངེས་ཀྱང་འོས་ཚོད་ཀྱིས་སྨྲ་བ་འཇུག་མཁན་གྲངས་ལས་འདས་པ་འདུག    སྤྱིའི་ཆ་ནས་སྲིན་མོའི་དཔུང་གཡས་གནོན་ཕྱིར་དབུ་རུ་ན་ཀ་ཚལ་དང་། དཔུང་གཡོན་གནོན་ཕྱིར་གཡོ་རུ་ན་ཁྲ་འབྲུག    དཔྱི་གཡས་གནོན་ཕྱིར་གཡས་རུ་ན་གཙང་འབྲམ། དཔྱི་གཡོན་གནོན་ཕྱིར་གཡོན་རུ་ན་གྲུམ་པ་རྒྱང་སོགས་ལྷ་ཁང་བཞི་བརྩིགས་པ་ནི་ཐུན་མོང་གི་སྣང་ངོར་གྲུབ་ཀྱང་། ལྷ་ཁང་དེ་དག་ཆོས་འབྱུང་རྙིང་གྲས་ཅན་མཁས་དགའ་དང་རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་སོགས་ལ་ཁུངས་བཅོལ་བ་ཡིན་ནམ་གང་ལྟར་མང་ཆེ་བས་མཐའ་འདུལ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད།

དང་པོ།  དཀར་ཆག་ལྡན་དཀར་མ།   སྔར་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་དུས་རབས་སུ་བཀོད་པའི་བཀའ་བསྟན་གྱི་དཀར་ཆག་ཁག་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་ཞིག་ཡིན།  དཀར་ཆག་འདི་བཙན་པོ་གང་གི་དུས་སུ་བཀོད་པ་ཡིན་མིན་སྐོར་བོད་ཀྱི་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ལ་བཞེད་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བྱུང་སྟེ།  བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་དང་།  དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ་གཉིས་ཀྱིས་དཀར་ཆག་འདི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་བཀོད་པ་དང་།  བཀའ་བསྟན་དཀར་ཆག་བོད་ཡིག་ཐོག་བཀོད་པའི་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་པར་བཞེད་པ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཆེད་རྩོམ་འགའ་ཞིག་ཐོག་དེ་བཞིན་བཀོད་ཡོད་ཅིང་།   <<དཀར་ཆག་ལྡན་དཀར་མ>> ལས་འབྲུག་གི་ལོ་ལ་ཕོ་བྲང་ལྡན་དཀར་ན་བཞུགས་པའི་སྟོན་ཞེས་གསལ་བས།  བཙན༌པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་རིང་འབྲུག་ལོ་སྔ་རྗེས་གཉིས་བྱུང་བའི་སྔ་མ་ནི་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་འགོ་ཚུགས་ནས་མ་གྲུབ་གོང་གི་ལོ་ངོ་གསུམ་པའི་ཤིང་འབྲུག་ (༧༦༤) ལོ་ལ་ཁེལ་བས་སྐབས་དེར་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་བསྟན་བསྒྱུར་འགོ་ཚུགས་ཙམ་ལས་དཀར་ཆག་ཏུ་འགོད་བྱའི་བཀའ་བསྟན་མང་པོ་མེད་ཅིང་།  འབྲུག་ལོ་དེའི་རྗེས་ཀྱི་མེ་འབྲུག་ (༧༧༦) ལོ་བར་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལས་མེད་པས་དེའི་རིང་ལ <<དཀར་ཆག་ལྡན་དཀར་མ>> ལས་གསལ་བའི་ཆོས་ཚན་འབོར་ཆེན་དེ་ཙམ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ཧ་ཅང་དཀའ་བ་མ་ཟད།

༄༅། །བསྐལ་བཟང་རྣམ་འདྲེན་བཞི་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མའི་གཉེན་གྱི་བཀའི་དགོངས་དོན་རྣམ་པར་འགྲེལ་པའི་བསྟན་བཅོས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་སྐད་དུ་འགྱུར་རོ་འཚལ་གྱི་མཚན་བྱང་དཀར་ཆག་ཏུ་བཀོད་པ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །   རླབས་ཆེན་ཐུགས་བསྐྱེད་གོ་ཆ་བརྟན་པོ་ཡིས། །མི་མཇེད་ཞིང་འདི་བདག་གིར་བཞེས་པའི་ཚེ། །རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་ཚོགས་ཀྱིས་པད་དཀར་ལྟར། །ཡོངས་བསྔགས་འདྲེན་པ་མཆོག་དེས་དགེ་ལེགས་སྩོལ། །དེ་སྲས་མཐུ་ཆེན་རྒྱལ་སྲས་བྱེ་བའི་དབུས། །མཚུངས་མེད་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་དཔལ་མངའ་བ། །རིགས་གསུམ་ལྷ་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་གཟིས། །གངས་ལྗོངས་རྒུད་པའི་སྨག་རུམ་ཞི་བར་མཛོད། །བསྟན་ལ་ལྷག་བསམ་ཡངས་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས། །མི་བཟོད་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷུར་བཞེས་ཏེ། །གངས་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་དུ་ལེགས་བསྐྲུན་པའི། །རྒྱལ་བློན་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་དྲན། །དེ་དག་རྨད་བྱུང་བཀའ་སྲོལ་ད་ལྟའི་བར། །མི་ཉམས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །འགྲོ་ཀུན་ཐར་པ་མཆོག་གི་ལམ་པོ་ཆེར། །ཀུན་ནས་བཀྲི་མཛད་མཁས་གྲུབ་དེ་དག་རྒྱལ། །མཁྱེན་རབ་དབང་ཕྱུག་མི་ཡི་ཚུལ་བཟུང་ནས། །མདོ་རྒྱུད་དགོངས་དོན་མཐའ་དག་གསལ་བ་ལ། །རྒྱལ་བ་ཇི་བཞིན་རྒྱལ་བས་ལུང་བསྟན་པའི། །འཇམ་མགོན་བླ་མའི་ཞབས་པད་གཙུག་གིས་མཆོད། །ཟླུམ་པོའི་གོ་ལ་འདི་ཡི་སྐྱེ་འགྲོ་རྣམས། །རང་རང་མོས་པར་འཚམས་པའི་ལེགས་གསུང་གིས། །ཞི་བདེའི་གླིང་དུ་འཁྲིད་པའི་དེད་དཔོན་མཆོག །ཕྱག་ན་པདྨོ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོར་འདུད། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དུ་མ་དང༌། །ཐུན་མོང་ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་རྣམས་ཀུན། །མཉེས་གཤིན་བྱམས་བརྩེ་སྒོ་ནས་ལེགས་སྟོན་པའི། །མཚན་ལྡན་བཤེས་གཉེན་ཚོགས་ལ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །འདི་ན་བཀའ་ཡི་དགོངས་འགྲེལ་འགྱུར་རོ་ཡི། །མཚན་བྱང་མཛད་འགྱུར་མཐའ་དཔྱད་སྔ་རབས་གཞུང༌། །ཇི་སྙེད་བཞུགས་པའི་དཀར་ཆག་ནོར་བུའི་འཕྲེང༌། །བློ་ལྡན་དོན་གཉེར་ལྡན་པའི་སྐྱེས་སུ་འབུལ། །