སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག ཟངས་རི་རྫོང་། (5)
“ཟངས་རི་”ཞེས་པ་ནི་སྔོན་གྱི་ཟངས་རི་རྫོང་ཆགས་སའི་རི་དེ་ཟངས་ཀྱི་མདོག་ལྟར་འདྲ་བས་ཟངས་རི་ཞེས་དེའི་མིང་རང་འཇགས་སུ་བཞག་སྟབས་ད་ལྟའང་“ཟངས་རི་རྫོང་”ཞེས་ཟེར། ད་ལྟའི་རྫོང་གི་གནས་ཡུལ་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཟངས་རི་རྫོང་གནས་ཡུལ་དང་ཉེ་བའི་སྤྱི་ལེ་གཅིག་ཙམ་གྱི་སར་ཆགས་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་ ༢༦༣༨ དང་། ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་ ༢.༣ མི་འབོར་ཁྲི་ ༡.༤ ཆ་སྙོམས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ལེ་ ༤༠༠༠ ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་ཡིན་པ་བཅས་སོ།།
ལྷོ་ཁའི་གནས་ཡིག འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་། (4)
“འཕྱོངས་རྒྱས་”ཞེས་པ་ནི་ཡུལ་དེའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་ནོར་བུ་རི་ནས་སྲོང་བཙན་གྱིས་ནོར་བུ་འཕྱོངས་ཕྲུ་གང་པ་ཞིག་གཏེར་ནས་བཞེས་པས་འཕྱོངས་རྒྱས་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་ཐོགས། ད་ལྟའི་འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་གནས་ཡུལ་ནི་འཕྱོངས་རྒྱས་ཕྱིང་བ་སྟག་རྩེའི་རྫོང་ཤུལ་གྱི་འདབས་སུ་ཆགས་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་ ༡༠༣༠ དང་། ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་ ༢.༨ རྩྭ་ཐང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༡.༣ ནགས་ཚལ་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༠.༧ མི་འབོར་ཁྱོན་བསྙོམས་ཁྲི་ ༡.༧ ཆ་སྙོམས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲི་ ༣༩༠༠ ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་བཅས་ཡིན།
ལྷོ་ཁའི་གནས་ཡིག སྣེ་གདོང་རྫོང་། (3)
སྣེ་གདོང་ཞེས་པ་ནི་རི་གླང་ཆེན་ཉལ་བ་ལྟ་བུའི་སྣ་སྟེང་དུ་རྫོང་དེ་ཆགས་སྟབས་སྣེ་གདོང་ཞེས་སྔོན་གྱི་སྣེ་གདོང་རྫོང་གི་མིང་རང་འཇགས་སུ་བཞག་སྟབས་སྣེ་གདོང་རྫོང་ཞེས་དང་། ད་ལྟའི་སྣེ་གདོང་རྫོང་ཆགས་ཡུལ་ཡང་སྔོན་སྣེ་གདོང་རྫོང་ཆགས་ཤུལ་གྱི་རི་གཤམ་དུ་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་ ༢༢༡༣ དང་། ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་ ༦.༥ རྩ་ཐང་མུའུ་ཁྲི་ ༡༨.༢ ལྕང་གླིང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༣༨ མི་འབོར་ཁྲི་ ༤.༨ ས་བབས་དམའ་ཤོས་ལ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་ ༣༥༢༢ དང་། མཐོ་ཤོས་ལ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་ ༥༠༠༠ ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་རི་བོ་ ༡༡…
ལྷོ་ཁའི་གནས་ཡིག གྲ་ནང་རྫོང་། (2)
“གྲ་ནང་”ཞེས་པ་ནི་ཤིང་གྲ་མ་སྐྱེས་པའི་ཡུལ་ལུང་གཙོ་ཕལ་དུ་ཕྱེས་པ་ཕྱི་ནང་དུ་འབོད་པའི་དོན་དང་། ད་ལྟའི་རྫོང་གི་གནས་ཡུལ་ནི་གྲ་ཐང་དགོན་དང་ཉེ་བར་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་༢༡༦༣དང་ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་༦.༧ཙམ། མི་འབོར་ཁྲི་༣.༥ཆ་སྙོམས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་[page 17] ལས་སྤྱི་ཁྲེ་༣༦༨༠ཡིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་བཅས་སོགས་ཡིན།
ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག གོང་དཀར་རྫོང་། (1)
“གོང་དཀར་”ཞེས་པ་ནི་སྔོན་སྣེ་གདོང་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་གོང་རི་དཀར་པོ་ལ་གོང་དཀར་ཞེས་འབོད་པའི་སྔོན་གྱི་གོང་དཀར་རྫོང་གི་མིང་རང་འཇགས་སུ་བཞག་སྟབས་ད་ལྟའང་གོང་དཀར་རྫོང་ཞེས་ཟེར། ད་ལྟའི་གོང་དཀར་རྫོང་གི་གནས་ཡུལ་ནི་སྐྱིད་གཤོངས་རྭ་སྨད་ཅེས་པར་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་༢༢༨༨དང་། ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་༧.༨རྩྭ་ཐང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་༢༨༢མི་འབོར་ཁྲི་༤.༤ཆ་སྙོམ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་༣༧༥༠ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་བཅས་ཡིན།
ཛ) བོད་ཀྱི་ཨར་ཀའི་ལག་རྩལ
འདིར་བོད་ཀྱི་ཨར་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་མཐིལ་ཞལ་ཨར་ཀའི་སྐོར་རགས་ཙམ་ཞུ་བ་ལ། ཨར་ཀ་ཞེས་པའི་རང་བྱུང་དངོས་རྫས་ཤིག་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཨར་ལས་བཟོ་རྩལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གལ་ཆེའི་གནས་བབས་བཟུང་ཡོད། དེ་ཡང་རང་བྱུང་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་ཨར་ཀ་ཞེས་པའི་དངོས་རྫས་འདི་ཉིད་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་རིག་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་གསར་དུ་རྙེད་མིན་དང༌། དུས་ནམ་ཞིག་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པ། དེ་བཞིན་ཨར་ཀ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པའི་ལག་རྩལ་གྱི་ཉམས་མྱོང་གི་བརྒྱུད་རིམ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་མིན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཁག་གི་ཁྲོད་ནས་གཏན་ནས་རྙེད་སོན་མ་བྱུང་ཞིང༌། དམངས་ཁྲོད་དུ་གྲགས་པའི་གཏམ་སོགས་ཡོངས་གྲགས་ཤོད་རྒྱུན་ལྟར་ན། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་གཞས་ཚིག་གཅིག་ཏུ།
ཚ) བོད་ཀྱི་མཛེས་རིག་ལག་རྩལ།
བོད་ཀྱི་རི་མོའི་ལག་རྩལ་ནི་ཕྱི་ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་གོང་ནས་དར་འཕེལ་བྱུང་ཡོད། དེ་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཆེན་པོར་དབང་སྒྱུར་གནང་སྐབས། ལྷ་ལྡན་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས་མཛད་པའི་ལྡེབས་རིས་དང༌། ཀ་གདུང་གི་ལྡེབས་སུ་གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་རོ་སྒྲུང་གི་གཏམ་བརྒྱུད་དང༌། ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་མཛད་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་རི་མོའི་ཐོག་བྲིས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་བཟོ་དབྱིབས་དང༌། སྐབས་དེའི་དམག་མིའི་ཆས་དང་རུ་དར་སོགས་རི་མོར་བྲིས་པ་རྣམས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྡེབས་རིས་ནང་དེང་སྐབས་ཀྱང་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཙ) བོད་ཀྱི་ཚགས་བཟོའི་ལག་རྩལ།
གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་སོགས་ལས་བཟོས་པའི་དངོས་རིགས་ལ་མཛེས་བྱེད་རྒྱས་སྤྲོས་སུ་ཚགས་རིས་རྒྱག་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་དེའི་ལག་རྩལ་མི་སྣ་ལ་ཚགས་པ་ཞེས་ཟེར། ཚགས་རྒྱག་སྟངས་ལ་ནང་གསེས་འཇམ་ཚགས་དང༌། འབུར་ཚགས། གཏིར་ཚགས་བཅས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་ཡོད། ༡༽ འཇམ་ཚགས་ནི་གཞི་འཇམ་སང་གི་སྟེང་དུ་རི་མོ་འབུར་ཐོན་མ་བྱས་པར་ཚགས་བརྒྱབ་པ་ལ་ཟེར་ཞིང༌། ༢༽ འབུར་ཚགས་ནི། རི་མོ་མང་ཆེ་བ་འཇམ་ཚགས་ཡིན་ཀྱང་གལ་ཆེ་བའི་རི་མོ་རྣམས་འབུར་དུ་ཐོན་པར་བྱས་པ་གཅིག་དང༌། རི་མོ་ཡོངས་རྫོགས་འབུར་ཐོན་བྱས་པ་གཉིས་ཡོད།
མ) བོད་ཀྱི་སྐུད་བཟོའི་ལག་རྩལ།
རྒྱུན་བུ་དང་རྒྱུས་པ་ལ་སོགས་ཀོ་འཚེམ་ལ་མཁོ་བའི་སྐུད་པ་བལ་སྐུད་དང་སྲིན་སྐུད་སོགས་སྣམ་བུ་དང་དྲས་དྲུབ་བཟོ་འཚེམ་ལ་མཁོ་བའི་སྐུད་པ། སི་ཤན་དང་སྟོང་སྐུད་སོགས་གོས་ཆེན་བཟོ་འཚེམ་ལ་མཁོ་བའི་སྐུད་པ་སྦོམ་ཕྲ་སྣ་ཚོགས་བཟོ་བའི་ལག་རྩལ་ལ་ཟེར། པོ་ཏ་ལའི་ཕོ་བྲང་དམར་པོ་གསར་བཞེངས་གནང་སྐབས་ཀྱི་ཀོ་འཚེམ་དང༌།
བ) བོད་ཀྱི་ཞལ་བའི་ལག་རྩལ།
ཁང་པའི་ནང་གི་ལྡེབས་ཞལ་རྒྱག་པའི་ལག་རྩལ་ནི་གནའ་རབས་ཕྱི་ལོའི་གོང་གི་ལོ་ཉིས་བརྒྱའི་སྔོན་ནས་དར་ཡོད། དེ་ཡང་བཙན་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་ཕོ་བྲང་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་གི་ནང་ལྡེབས་རིས་བྲིས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་དང༌། ལྡེབས་རིས་རི་མོ་དེ་ཡང་རྒྱ་དམར་གྱིས་བཙན་འཛུལ་མ་བྱས་གོང་ཕྱི་རྒྱལ་བས་དཔར་བཤུས་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོས་རྒྱུ་འདུག་པ་སོགས་ལ་གཞིགས་ན། ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་ཙམ་གྱི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་མ་ཉམས་པར་གནས་ཐུབ་པའི་ལྡེབས་རིས་ཤིག་འབྲི་བར་འབྲི་གཞིའི་ལྡེབས་ཞལ་བཟོ་བོའི་ལག་རྩལ་ཆུ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་མཐོང་ཐུབ་ཅིང༌།