སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
གནས་ངོ་མཚར་ཅན་ལ་སྟོད་དིང་རི་རྒྱལ་གྱི་ཤྲཱི།
སྒྲ་སྒྱུར་གྱི་རྒྱལ་པོ་མར་པ་ལོ་ཙཱ་བའི་ཞལ་སྔ་ནས། ལ་སྟོད་རྒྱལ་གྱི་ཤྲཱི་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རི་ཡིན་པས་དེ་ལ་སྒོམས། ཞེས་ཐུགས་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པར་ནན་ཏན་དུ་གདམས་པར་མཛད་པ་ལྟར། རྗེ་བཙུན་མི་ལས་སྒྲུབ་པ་ཡུན་རིང་མཛད་ནས་བཞུགས་པའི་གནས་ཡིན་ལ། འདིར་དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དངོས་སུ་བཞུགས་པའི་གནས་མཆོག་འབྲེལ་ཚད་དོན་ལྡན་ལ་སྟོད་རྒྱལ་གྱི་ཤྲཱི་ནས་རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོས་འབྲི་སྒོམ་རས་པ་རྗེས་སུ་བཟུང་ཚུལ་མགུར་འབུམ་ལས་ཁོལ་དུ་ཕྱུངས་ཏེ་བཀོད་ན།
ཐིག་ཕྱི་དགོན་དང་། རྒྱ་རི་དགོན། དགོན་པ་རྩེ་དགོན། ལྷ་ལུང་དགོན། སྤྱན་གཡས། གསང་སྔགས་གཟིམ་སྤྱིལ་དགོན་བཅས་ཀྱི་གནས་བཤད།
མཁས་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས། དང་པོ། ཐིག་ཕྱི་དགོན། རྩེ་ཐང་ནས་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་ ༡༣༧ ཙམ་བསྐྱོད་ན་ཐིག་ཕྱི་དགོན་པར་སླེབས་ཤིང་། མཐོ་ཚད་རྒྱ་ཚོའི་ངོས་ལས་རྨིད་ ༣༧༠༠ ཡོད། ཐོག་མར་དགོན་པ་གནས་ས་དེ་མཚོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནས་གནས་དེའི་ཡུལ་གྱི་ཁ་ར་ཐོད་ཅེས་པས་མཚོ་དེ་བརྟོལ། དེ་རྗེས་མཚོ་མིག་ཏུ་ཀླུ་གདོལ་པ་ནག་པོ་ཞེས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཞིག་གནས་ཏེ་སྐྱེ་འགྲོར་གནོད་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱལ་བས་དེའི་ཁ་གནོན་དུ་གྲུབ་ཐོབ་ལས་ཀྱི་རྡོ་རྗེའམ་ལྷོ་བྲག་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འཁྲུངས་རབས་ནང་ཚན་ཤུལ་བུ་ཟླ་བ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཚོ་གནས་དེར་དགོན་པ་ཞིག་འདེབས་དགོས་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་ཏེ་ཐིག་བསྐྱོན་པ་ལ་མཚན་མོ་ལྷ་འདྲེས་ཕྱིས་པས་ཐིག་ཕྱི་ཞེས་པའི་མཚན་ཐོགས། དེ་ལྟར་ལྷ་འདྲེས་ཀོ་ལོང་ཕྲག་དོག་བྱས་པའི་རུ་གནོན་དུ་ཕྱོགས་བཞི་དང་དབུས་བཅས་པར་མཆོད་རྟེན་ལྔ་བཞེངས། དེ་ནས་ཐིག་ཕྱི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས།
ལྷོ་ཁའི་ལྗོངས་རྒྱུ། ལྷོ་ཁའི་དགོན་སྡེ་ཁག་བཅུ་གཅིག་གི་གནས་བཤད།
ལྷོ་ཁའི་གནས་སྐོར་རམ་ལྗོངས་རྒྱུ་ལས་དགོན་སྡེ་ཁག་བདུན་གྱི་གནས་བཤད་ལས། 1) གོང་དཀར་ཆོས་སྡེ་དགོན།2) ཚེ་རིང་ལྗོངས་དགོན།3) སྡིངས་པོ་ཆེ་དགོན།4) སྨྲ་བོ་ལྕོག་དགོན་པ། 5) དྭགས་པོ་བཤད་སྒྲུབ་དགོན། 6) འཕྱོངས་རྒྱས་རི་བོ་བདེ་ཆེན། 7) གྲ་ཐང་དགོན་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་བཤད། 8) ཆོས་སྡེ་གོང་དགོན། 9) གཡའ་བཟང་དགོན། 10) སྣེ་གདོང་རྩེ་ཚོགས་པ་དགོན། 11) བན་ཚང་དགོན། རྩོམ་པ་པོ།…
བོད་པས་འཛམ་གླིང་ལ་བསྒྲོན་པའི་རྒྱན་འདི་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་སམ།
༼བོད་ཀྱི་སྤོབས་པ། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱན།༽ ༡ འཛམ་གླིང་ཐོག་ཤིང་གི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། ཤི་ཤ་སྦང་མའི་རི་རྒྱུད་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༢ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་འབྲུག་ཉ་དབྱིབས་ཅན་གྱི་འགྱུར་རྡོ་ཆེ་ཤོས་སྟེ། དིང་རི་ནས་རྙེད་པའི་འགྱུར་རྡོ། ༣ འཛམ་གླིང་ཐོག་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་སྟེ། བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས། ལོ་ངོ༡༧༤༨རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན། ༤ འཛམ་གླིང་ཚན་རྩལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གསོ་རིག་ཆེན་པོ་བཞི་ཡི་ཡ་གྱལ་སྟེ། བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ། ༥ འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྤོ་ལོའི་རིགས་སྔ་ཤོས་སྟེ། རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དྲུག་པའི་སྐབས་ནས་ཡོད་པར་བཤད། ༦…
བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྱུང་བ།
དཔལ་བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྱུང་བ་མདོ་མཚོན། སྤྱང་དྲང་འཚོལ། གསང་གསུམ་མི་ཤིགས་རྡོ་རྗེའི་གཤིས་སུ་གྲུབ། །རིག་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་འཁོར་སྒྱུར་སམྦྷ་ཝ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཟབ་མོས་ནམ་དུ་ཡང༌། །སྐྱོངས་ལ་ཚུལ་འདི་སྨྲ་བའི་སྤོབས་པ་བྱིན། །དེ་ལ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ནི། སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས། མཁན་པོ་བྷོ་དྷི་ས་ཏྭ། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གསུམ་གྱིས་དུས་རབས་དགུ་བའི་དུས་མགོར་བཞེངས་བསྐྲུན་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མཚན་རྒྱས་པར་《དཔལ་བསམ་ཡས་ལུགས་གསུམ་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང༌།》ཞེས་རྗོད་ཀྱིན་ཡོད།
མངའ་བདག་ཉང་གི་སྒྲུབ་གནས།
བོད་ཀྱི་གཏེར་སྟོན་ཡོངས་ཀྱི་ཐོག་མ་མངའ་བདག་ཉང་རལ་ (1124 -1136) གྱི་སྒྲུབ་གནས་སུ་འདུལ་བ་འབུམ་སྡེའི་མངའ་བདག་ཀུན་མཁྱེན་མཚོ་སྣ་བ་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་(1310- )མཆོག་གིས་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་། དེ་རྗེས་ཐུགས་སྲས་མོན་གྲྭ་པ་ཆེན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཀྲ་ཤིས་སོགས་ཀྱིས་བསྐྱངས་པའི་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་འདུལ་མཛོད་ཀྱི་འཆད་ཉན་སྨར་བའི་ཕ་ས་བོད་ཡུལ་གཡོ་རུ་ལྷོ་མོན་མཚོ་སྣ་དགོན་རྩེ་དང་། གནའ་བོའི་བོད་ཀྱི་འབྲུ་རིགས་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་འབོ། (མཚོ་སྣའི་)རབ་གླིང་བཅུ་འབོ། གཏེར་སྟོན་ཉང་རལ་ཉི་མ་འོད་ཟེར། མྱང་རལ་ཉི་མ་འོད་ཟེར་ཞེས་ཀྱང་ཡིག་རྙིང་འགའ་ལས་འབྱུང་ངོ་། ། ཡང༌། ཡུལ་ཆེ་ས་ཡང་འཁྲུགས་པའི་བསྐལ་པ་འབྱུང༔ སྔགས་པས་མཐུ་སྒྲུབ་སྐྱེ་བོས་ཟློག་པ་སློབ༔ མི་བསད་སྟོང་ལ་སྐུ་དང་གསུང་རབ་འཇལ༔ གྲོང་སྟོད་གྲོང་སྨད་འགྲོ་ལ་སྐྱེལ་མ་འཁྲིད༔ སྲིན་མོ་སྦར་རྗེས་མཁོ་མཐིང་གཏེར་ཁ་འདི༔ མི་བཞག་འདོན་པའི་རྟགས་དེ་བསྟན་ནས་འབྱུང༔ མངའ་བདག་སྤྲུལ་པ་ཉང་རལ་ཞེས་བྱ་འབྱུང༔ ཞེས་པ་ནི།