བོད་ཀྱི་རི་མོ་མཁས་ཅན་གོང་དཀར་སྒང་སྟོད་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེན་མོ་ཞེས་པ་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་བའི་དུས་འགོར་གོང་དཀར་སྒང་སྟོད་དུ་སྐུ་འཁྲུངས། བྱིས་པའི་དུས་ནས་རི་མོ་འབྲི་བར་ཤིན་ཏུ་དགའ་ཞིང་། སྲོག་ཆགས་དང་རྩི་ཤིང་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སློབ་དཔོན་ལ་མ་བསྟེན་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་འབྲི་ཤེས་པ་དང་། སྐུ་གཞོན་ནུའི་དུས་ནས་རིག་གནས་སྤྱི་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད།
ལྷག་པར་དུ་ལྷ་སྐུ་སྦྱོང་རྒྱུར་སྐོམ་པའི་ཆུ་འདོད་པ་ལྟ་བུའི་རེ་བ་ཡོད་པས། གཙང་སྟོད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་རྡོ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོ་དང་མཇལ་ཏེ་ཁོང་གི་དྲུང་ནས་རི་མོ་དང་འཇིམ་གཟུགས་གསན། སློབ་གཉེར་ལ་བརྩོན་པ་དྲག་པོ་མཛད་དེ་མི་རིང་བར་མཁས་པའི་གོ་འཕང་བརྙེས་ཏེ་རང་གི་རྣམ་དཔྱོད་གྱི་སོར་རྩེ་ལས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཀུན་གཟུགས་བརྙན་དུ་བཀོད་པ་སོགས་མདོར་ན་རང་གི་སློབ་དཔོན་ལས་མཁས་པར་གྱུར། ཁོང་གི་རི་མོ་ཁྱད་ཆོས་ནི་བྱིའུ་སྒང་པའི་ལུགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་སོར་བཞག་ཐོག་ཟུར་དུ་བཟོ་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་ཞིག་མཛད་དེ་མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས་ཞེས་པའི་རི་མོའི་སྲོལ་བཏོད།
སྨན་ལུགས་དང་མཁྱེན་ལུགས་ཞེས་པ་ནི་དོན་ལ་གཉིས་ཀ་རྡོ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོའི་སློབ་མ་ཡིན་པར་བརྟེན། བྲིས་ཚུགས་དང་ཆ་ཚད་གཞུང་ལུགས་སོགས་དེའི་ཕྱག་རྒྱུན་ཡིན་པ་ལ་རང་རང་སོ་སོའི་བསམ་བློའི་འདུ་ཤེས་མི་འདྲ་བ་དང་། རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་ཐབས་མི་འདྲ་བ། གདུལ་བྱའི་ཡུལ་མི་འདྲ་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་གཞིགས་ནས་བྲིས་ཚུགས་དང་། ཚོན་མདངས་རྒྱག་སྟངས། གསེར་རིས་རྒྱག་སྟངས་སོགས་ལ་ཁྱད་པར་བྱུང་བའི་དབང་གིས་རི་མོའི་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བྱུང་སྟེ། སྨན་མཁྱེན་རྣམ་གཉིས་ཞེས་བོད་གངས་ཅན་དུ་བཟོ་རིག་པའི་གནས་ལ་ཉི་ཟླ་ལྟར་གྲགས་པ་གཉིས་བྱུང་བ་ལགས་སོ།།
མཁྱེན་ལུགས་ཀྱི་རུས་ཚུགས་དང་འགྱིང་སྟབས་སྨན་ལུགས་དང་མི་འདྲ་ས་ནི། མཁྱེན་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་དྲག་པོའི་རིགས་ཀྱི་འགྱིང་སྟབས་དང་རོལ་སྟབས་དྲག་ཤུལ་ཆེ་ལ་བདེ་ཉམས་དོད་པ། ཁྲོ་བོ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་འབྲི་སྐབས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ། ཚོན་མདངས་ཅུང་ཟད་ཧར་ལ་རྒྱན་རིས་ཀྱིས་གང་བ། ཡུལ་ལྗོངས་ཀྱི་བཀོད་པ་ཞིབ་པ། བཅད་མདངས་མངོན་གསལ་དོད་པ་བཅས་ནི་མཁྱེན་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་སུ་གྲགས་སོ།།
དེ་ལྟར་མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས་ཀྱི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་མཁན་ནི་གོང་དཀར་སྒང་སྟོད་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེན་མོ་ཡིན་པས་མིང་དུ་དེ་ལྟར་ཐོགས། ལུགས་འདི་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་དུས་དཀྱིལ་རྗེས་གཙང་དང་ལྷོ་ཁ་ཁུལ་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། དེའི་སྒྱུ་རྩལ་ཉམས་འགྱུར་ནི་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པར་གཙང་ཁུལ་དུ་དར་སྲོལ་ཆེ་བའི་བྲིས་རྒྱུན་གྱི་ལེགས་ཆ་ཉམས་ལེན་མཛད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་གསར་གཏོད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན། སྨན་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་སྲོལ་བཏོད་གནང་བ་ལས་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་དང་བཅོ་ལྔའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་དབུས་གཙང་ཁུལ་དུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་བྲིས་རྒྱུན་ཁོ་ནར་བརྟེན་མི་དགོས་པར་དུས་རབས་བར་མའི་རྗེས་ཀྱི་རང་ལུགས་ཀྱི་རི་མོའི་བྲིས་རྒྱུན་ཆགས་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ལེགས་སྐྱེས་ཆེན་པོ་ཕུལ་གནང་ཡོད་པས། བཟོ་རིག་ཁྲོད་ལུགས་དེ་གཉིས་ལ་སྨན་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས་ཀྱིས་བྲིས་རྒྱུན་ཐད་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བྲིས་རྒྱུན་ནང་གི་གཙོ་ལྷ་ཅུང་ཆེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཏེ་གཙོ་གནད་མངོན་གསལ་དོད་པོ་དང་། འཁོར་རྣམས་གྲལ་འགྲིག་པོའི་ངང་འབྲི་ཡི་ཡོད། ཡིན་ནའང་རྒྱབ་ལྗོངས་བཀོད་འབྲི་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་བྲིས་རྒྱུན་དང་མཉམ་འདྲེས་བྱུང་བ་དང་། རིམ་གྱིས་བོད་མི་རིགས་རང་གི་བྲིས་ཆ་མ་ལག་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གྲུབ་ཡོད། ལྷོ་ཁ་རྡོ་རྗེ་གདན་དགོན་གྱི་ལྡེབས་རིས་ནི་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་སོར་ལས་འཁྲུངས་པར་གྲགས། སྨན་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་ལས་གཅིག་ཞི་བའི་རིགས་འབྲི་བར་མཁས་པ་དང་། གཅིག་དྲག་པོའི་རིགས་འབྲི་བར་མཁས་ཤོད་སྲོལ་ཡོད། སྐུ་བརྙན་འབྲི་སྐབས་སྨན་མཁྱེན་ལུགས་གཉིས་ལས་སྨན་ལུགས་ནི། ཞི་བའི་རིགས་ལ་མཁས་པ་དང་མཁྱེན་ལུགས་ནི་དྲག་པོའི་རིགས་ལ་མཁས། མཁྱེན་ལུགས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཁྲོ་སྐུའི་རིགས་ནི་དྲག་ཤུལ་དང་ལྡན་པ་དང་ཤ་ཉམས་རྒྱས་ཤིང་ཚུགས་ཆེ་བ། ཉམས་འགྱུར་བདེ་ཆ་ལྡན་ལ་སྟངས་སྟབས་ལེགས་པ། འཇམ་རྩུབ་མཉམ་བསྲེས་ཡིན་པ། འགྱིང་རྔམ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ། ཚོན་མདངས་སྤམ་པ། ཚོས་གཞི་སྤེལ་མཁས་པ། ཚོས་གཞི་སྤེལ་སྐབས་ཞིབ་ཚགས་པ། རྒྱན་སྤྲོས་ཆེ་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། དེས་མ་ཚད་མཁྱེན་ལུགས་དེ་དཀྱིལ་འཁོར་བཞེངས་པར་ཤིན་ཏུ་མཁས།
གཞན་ཡང་མཁྱེན་བརྩེ་ལུགས་གོང་དཀར་སྒང་སྟོད་པ་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེན་མོས་གསར་གཏོད་མཛད་པ་དང་། བལ་ལུགས་དང་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་གཉིས་རྨང་གཞིར་བཟུང་བའི་ལེགས་ཆ་འགའ་སོར་བཞག་བྱས་ཏེ། ཚོན་མདངས། བཅད། གོས་རིས། སྐུ་ཚུགས་ཐད་སྔོན་གྱི་བལ་ལུགས་དང་བྱིའུ་སྒང་ལུགས་གཉིས་ལས་བསྡུར་ན་བོད་མི་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། སྐུའི་ཉམས་འགྱུར་ལྡན་པ་དང་། ཞབས་ཕྱག་མཉེན་ཆ་ཆེ་བ། ལྷ་ཞི་བའི་རིགས་ལ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་བགྲེས་པོའི་ཉམས་མཐོང་བ་དཀོན་ལ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པའི་སྣང་བ་ཞིག་སྟེར། དེའང་སྒྱུ་རྩལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁམས་དང་བསྟུན་ནས་རང་བྱུང་གིས་བསམ་བློའི་ལྟ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངེས། ཁྲོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་ཁྱིམ་ཅུང་ཟད་འབུར་ཚུགས་ལྡན་པ་དང་། ཁྲིའི་རྒྱབ་ཡོལ་དང་། ཁྲོ་བོའི་རྒྱབ་ཡོལ་གྱི་མེ་རིའི་པ་ཏྲ་སོགས་ཞིབ་ཀྱིས་བལྟས་ན། རྒྱབ་ཡོལ་གྱི་ཤིང་ལོའི་པ་ཏྲའམ་མེ་རིའི་པ་ཏྲ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་རི་མོ་སྤྱིའི་བཀོད་པ་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་འབྲི་དཀའ་བར་སྣང་ཡང་། དོན་དུ་རི་མོ་རྣམ་པ་གཅིག་གིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་རི་མོ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དུས་རི་མོའི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་ལ་བརྟེན་ནས་བཤད་དགོས་པ་མ་གཏོགས་ཁོང་ནི་བྲིས་རྒྱུན་གང་གི་སློབ་མ་ཡིན་ཕྱིར་རི་མོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་དེ་ལས་མ་འདས་ཞེས་བཤད་མི་རུང་ངོ་།།
A Revolutionary Artist of Tibet: Khyentse Chenmo of Gongkar
The least known among the three major later painting styles of Tibet, dating from the mid-fifteenth down to the present. The painting of Khyentse Chenmo, founder of the Khyenri style who flourished in the 1450s–1490s, was significant for his radical rejection of the prevailing classic Indic (especially Nepalese-inspired) styles with formal red backgrounds, enthusiastically replacing them with the intense greens and blues of Chinese landscapes. Khyentse was famed for his fine and realistic looking work, both as a painter and sculptor. His painting style has often been overlooked or misunderstood by scholars, but is a missing link in the history of Tibetan painting as it has often been misidentified as early examples of the Karma Gardri style The Khyenri style is now most closely linked with a small sub-school of the Sakya school, the Gongkarwa. The most important in-situ murals of the Khyenri style survive at the Gongkar Monastery in southern Tibet, south of Lhasa near the Gongkar airport. There we find murals by the hand of Khyentse Chenmo himself, many of them were covered by a layer of whitewash and thus escaped destruction during the Cultural Revolution.
Click link full dowload and enjoy great art of Khyentse Chenmo
