Tag: featured

རྣམ་རབ་ལུང་པར་མིང་མི་འདྲ་བ་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཚུལ་དང་ཡུལ་འདིའི་གླུ་གཞས་སོགས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐོར།                རྣམ་རབ་མཁན་མིང་ངག་ཐུབ་ནས། དྲུག་ཅུའི་དབྱངས་ལྡན་པི་ཝང་ཕྱག་ཏུ་འཁྲོལ། བྱམས་བརྩེའི་བཞིན་རས་འགྲོ་བའི་མགོན་དུ་ཕྱོགས།   ། ཐུགས་རྗེ་དུས་ལས་ཡོལ་མེད་ངག་གི་ལྷ།   ། དབྱངས་ཅན་ལྷ་མོ་བདག་ཡིད་འཛུམ་པར་རོལ།   ། སྙན་པའི་འགྱུར་ཁུག་རྣ་བའི་ཡུལ་དུ་སིམ།   ། མཛེས་པའི་སྟངས་སྟབས་ནམ་མཁའི་གློག་ལྟར་འཁྱུག   ། དགའ་བའི་སྙན་དབྱངས་གཞན་ཡིད་འཕྲོག་པའི་ནོར།    ། རྣམ་རབ་གླུ་གར་ཡུལ་ལུང་མཛེས་པའི་རྒྱན།   ། དེ་ཡང་ད་ལྟ་རྣམ་རབ་ཅེས་སུ་གྲགས་པའི་ཡུལ་ལུང་འདིར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ལས་གཡོར་པོ་གཞུང་དང་།  རྒྱ་རི།   ཡུལ་རྣམ་རྒྱལ་རབ་བརྟན།   རྣམ་རབ་བཅས་ཀྱི་ཐ་སྙད་རིམ་བཞིན་བྱུང་བ་ལས།  ཐོག་མར་གཡོར་པོ་གཞུང་ཞེས་པའི་མིང་ཐོགས་པའི་ཚུལ་ཡང་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་བོད་རྒྱལ་གདུང་རབས་སོ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་བོད་ཡུལ་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལས།  དབུས་གཙང་ཆོས་ཀྱི་ཆོལ་ཁ་འདིར་ཡུལ་ལུང་དུམ་བུ་བཞི་རུ་བགོ་བར་མཛད་པ་སྟེ།  …

༄༅། །བོད་ལྗོངས་ཀྱིས་གནའ་དཔེ་དང་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆ་གྲངས་གཞི་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་ རྩ་ཆེའི་གནའ་དཔེ་འབོར་ཆེན་ཉེ་ཆར་“སྤྲིན་ཀློག”ལམ་ནས་བཀླག་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། མི་དམངས་དྲ་བའི་འཕྲིན། ཟླ་3ཚེས་12ཉིན། གསར་འགོད་པས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གནའ་དཔེ་སྲུང་སྐྱོང་ལྟེ་གནས་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་གསལ། 2019ལོར་བོད་ལྗོངས་ཀྱིས་གནའ་དཔེ་པོ་ཏི་6000ལ་ཉེ་བའི་ཡིག་ཆ་ཡོངས་ཞིབ་ཐོ་འགོད་དང་གྲངས་གཞི་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ནས་ཡིག་ཚགས་སུ་བཅུག་སྟེ། བོད་ཡིག་གི་གནའ་དཔེ་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆ་TB6 གི་གྲངས་གཞི་ཅན་གྱི་གྲངས་མཛོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བ་དང་། གནའ་དཔེ་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆ་གྲངས་གཞི་ཅན་སྲུང་སྐྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ངང་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་རེད།

དགོན་འདི་ནི་མཚོ་ངོས་ལས་རྨིད་ ༤༡༠༠ ཡོད་པ། རྟ་ནག་རིན་ཆེན་རྩེ་ཞེས་པའི་གྲོང་ཚོར་ཆགས་ཡོད། ཡུལ་འདི་ནི་སློབ་དཔོན་པདྨས་ལུང་གིས་བསྔགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་པདྨའི་གསུང་ལས། ལྗི་ཉུག་གཉིས་ཀྱི་བར་མཚམས་སུ། །མདོ་སྔགས་བསྟན་པ་སྤྲིན་ཙམ་དར། །

ས་སྤྲེལ་སྡེ་གཟར་རམ་ས་སྤྲེལ་(1788)ལོའི་གོར་བོད་དམག་འཁྲུག་གི་འབྱུང་རྐྱེན་སྐོར་ཕྱོགས་བསྡུས་ཆུ་བབས་སུ་བཀོད་པ། སྤོང་རོང་གི་འབྲོག་རྒན་ཟླ་བས།   ༡ ཕྱོགས་བསྡུས་ངོ་སྤྲོད།༢ ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ། ༣ ས་གནས་དངོས་ཀྱི་མི་སྣའི་གནས་ཚུལ་ལས་ཟུར་མཐོང་། ༤ གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ལས་ཟུར་ཐོན་གནས་ཚུལ།   ༡ ས་སྤྲེལ་སྡེ་གཟར་ཞེས་པ་འདིའི་ཁོངས་སུ་ས་སྤྲེལ་(1788)ལོ་དང་ལྕགས་ཕག་(1791)ལོའི་དམག་འཁྲུག་གཉིས་དང་། ཆུ་བྱི་(1792)ལོའི་ཕར་རྒོལ་དམག་འཁྲུག །ས་བྱ་(1789)ལོ་དང་ལྕགས་ཕག་(1791)ལོའི་ཆིངས་གྲོས་གཉིས་བཅས་དོན་རྩ་ཆེ་བ་ལྔ་དང་། དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་གཉའ་ནང་དང་། སྐྱིད་གྲོང་། རོང་ཤར་གསུམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལ་སྟོད་ལྷོ་ཡོངས་རྫོགས་དང་། གཞིས་ཀ་རྩེ་རྣམས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་། དུས་ཡུན་ས་སྤྲེལ་ནས་ཆུ་གླང་(7933)ལོ་བར་ཁྱོན་ལོ་ངོ་དྲུག་གི་དུས་ཡུན་སོང་བ་རེད། དམག་འཁྲུག་དེ་དག་གི་ནང་དུ་མི་སྣ་ཤི་རྨས་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་། དེའི་ཤུགས་རྐྱེན་གྱིས་མུ་གེ་དང་ནད་ཡམས་སོགས་བྱུང་ནས་ཤི་གོད་བྱུང་བ་ཡང་མང་པོ་ཡོད་འདུག །འོན་ཀྱང་གྲངས་ཀ་ཁ་གསལ་ཤེས་རྟོགས་མ་ཐུབ། དེ་བཞིན་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དང་འབྲོག་ལས་སོགས་ཐོན་སྐྱེད་ཉམས་རྒུད་སོང་བ་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་རིག་དངོས་ཐོར་གྱར་སོང་བ་སོགས་གྱོང་གུན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་རེད། མ་ཟད་བཀའ་ཉེས་ལེ་ཐོགས་ཡོང་ཉེན་གྱིས་གོང་མའི་ནང་བློན་ཆིན་ཁྲའི་དཔའ་རྡ་རིན་དང་། རག་ཤག་བཀའ་བློན་བསོད་ནམས་དབང་རྒྱལ་ལམ་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ། བླ་མ་ཞྭ་དམར་བ་བཅས་རང་ཤི་རྒྱབ་པ་ཡིན་ཚུལ་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

དེ་ཡང་སྔོན་འདས་པའི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་དང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་སོང་བའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་སྟོད་ཀྱི་ཆར།  བོད་རྒྱལ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱིས་སྲས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་བཞེས་པའི་ས་མོ་གླང་གི་ལོར་ (སྤྱི་ལོ་629) རྒྱལ་སྲིད་གསར་དུ་སྐྱོང་དུས་དགའ་སྟོན་གྱི་ཡོ་ལང་རྣམ་པར་རྒྱས་པ་ན། མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་ཕྲན་དང་བཅས་པས་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན་གྱི་འདུ་འགོད་དང་མཚུངས་པའི་ཕོ་ཉ་ཡང་ཡང་མངགས་ནས།  བོད་རྒྱལ་ལ་རང་གི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་ཡི་གེར་བཀོད་པའི་འཚམ་ཞུའི་འཕྲིན་ཡིག་དང་འཚམ་སྐྱེས་སུ་རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་རྟེན་མཚོན་འདི་དང་འདི་ཡོད་དོ་ཞེས་སོ་སོའི་ཡུལ་གྱི་ཡི་གེར་བྲིས་ནས་བཀུར་བ་ལ།  དེ་དུས་བོད་རང་ལ་ཡི་གེ་མེད་པས་སྐྱེས་ལན་དང་འཕྲིན་ལན་ལ་རྒྱལ་ཁམས་དེ་དང་དེའི་ཡི་གེ་ལྟར་འབྲི་བའམ།  ངག་འཕྲིན་ཙམ་ལས་བསྐུར་རྒྱུ་མ་བྱུང་བ་དེར་སྲོང་བཙན་གྱི་དགོངས་པ་ལ། རང་ཅག་གི་ཡི་གེ་མེད་པ་འདིས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་གང་ཡང་ལེགས་པར་སྒྲུབ་མི་ཐུབ་པ་དང་། རྒྱལ་ཁམས་གཞན་གྱིས་འཕྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་ན།  ད་ནི་རྒྱལ་ཁམས་གཞན་གྱི་ཡི་གེ་ལ་རམ་མ་ལས་པར། བོད་རང་གི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་གཙུག་ལག་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་སྟོན་ཐུབ་པའི་ཡི་གེའི་རྣམ་གཞག་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་དུ་འཇུག་དགོས་སོ་ཞེས་བཟློག་ཏུ་མེད་པའི་ཐུགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་བརྟན་པོ་བཅས་སོ། །  

དཔལ་ལྡན་སྨད་རྒྱུད་གྲྭ་ཚང་ནི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་འཕྲིན་ལས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་བུ་ཆེན་བཞིའི་ཡ་གྱལ་རྗེ་བཙུན་ཤེས་རབ་སེང་གེས(མཛད་རྣམ་ཞིབ་པར་གཤམ་དུ་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ཞེས་པར་གཟིགས)དངོས་སུ་འཆད་ཉན་གྱི་རྒྱུན་འཛུགས་པར་མཛད་པ་སྟེ། རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ས་ཕག(༡༤༡༩)ལོར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ཕྱག་ཏུ་བསྣམས་ནས་ཁྱེད་ཅག་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་འཛིན་ནུས་པ་སུ་ཡོད་ཅེས་བཀའ་ལན་འགའ་ཞིག་སྩལ་བ་ན། མཁས་པ་གཞན་སུས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་མ་ནུས་པའི་ཚེ་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་མཛད་པས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་ཏེ་གསང་བ་འདུས་པའི་གསེར་སྐུ་དང་། འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས་ཀྱི་གླེགས་བམ། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཞལ་འབག འཆམ་གོས། དབྱུག་ཏོ། ཞགས་པ་སོགས་གནང་ནས་སྔགས་ཀྱི་བསྟན་པའི་བདག་པོར་མངག་གསོལ། (དཔལ་ལྡན་སྨད་རྒྱུད་གྲྭ་ཚང་། 1940 – 1941 པར་པ། H. Staunton)