དོན་དམ་པའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་པ་མཁས་དབང་ར་སེ་དཀོན་མཆོག་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་བོད་རེ་བ་ཅན་གཙོར་བྱས་པའི་དེ་སྔོན་རིན་ཐང་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བརྩམས་ཆོས་དུ་མ་ཞིག་འུ་ཅག་གི་མིག་ལམ་དུ་བསྟར་མྱོང་ལ། དེས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཧ་ལས་པ་ཐེབས་ཡོད། ད་སྐབས་རྩ་བའི་ཆ་ནས་བོད་ཡིག་ངོ་ཤེས་ནས་ར་སེ་དཀོན་མཆོག་རྒྱ་མཚོ་མི་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཟོལ་འདྲ་ཆགས་ཟིན་པས། དེ་དག་ནི་རླབས་ཆེན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ནང་ལ་བསམ་བློ་རྒྱག་ཕྱེ་བྱིན་པ་དང་མཚུངས་ལ།

ཤོ་རྩེད་ནི་བོད་མིའི་ནང་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རིག་རྩེད་ཅིག་ཡིན་ལ་དེར་བོད་མིས་ཧ་ཅང་གི་དགའ་པོའང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་།ཤོ་རྩེད་དེ་རོལ་རྩེད་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་དེའི་ཤོ་ཇུས་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བས་བློ་དང་རིག་པས་ཇུས་འགོད་སྟོན་དགོས་པ་མ་ཟད།ཤོ་རྩེད་ལ་རོལ་སྐབས་ལྐུག་ཤོ་མིན་པར་བརྗོད་བྱ་ལོ་རྒྱུས་དང་། བཞད་གད་སློང་བ། ཟུར་ཟ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཤོ་བཤད་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད། ཤོ་རྩེད་འགོ་འཛུགས་སྐབས་ཤོ་བཤད་ལ“ཡཱ། ཚུགས་ཤིང་ལེགས་པར་གྱུར།འཛུགས་བཟང་པ་དང་ཐོབ་བཟང་པ། ཤོ་དང་པོ་ང་ཡིས་བཙུགས། རྒྱལ་མཐའ་མ་ང་ཡིས་འཁྱེར།”ཡང་ན“ཤོ་བདག་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེས་ཐུགས་དང་སྤྱན་མ་གཡེང་པར་གཟིགས་ཤོག་ཨཱ།”ཞེས་པའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་ནས་རྩེད་འགོ་བཙུགས།དེ་ནས་ཤོ་སྐོར་གཅིག་གི་ཤོ་ཕོར་དང་པོ་སྟེ་ཤོ་མ་བཙུགས་སྐབས་ཀྱི་ཤོ་བཤད་ལ“ཤོ་མོ་རི་ནས་ཚུགས།བང་མ་རླུང་ནས་ལེན”ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད།དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཤོ་གཉིས་འཁྲབ་པའི་མིག་གི་ནང་ཤོ་མིག་བདུན་མང་ཤོས་ཡིན། ཤོ་མིག་བདུན་ལངས་བར་རིགས་གསུམ（5+2=7. 6+1=7.4+3=7）རྩིས་རྒྱུ་ཡོད་པས་མ་ཚང་དེ་བདུན་ཚང་བཟུང་ཐུབ་ན་བཟང་བར་བརྩི་གི་ཡོད་། ཡང་ཤོ་རྩེད་སྐབས་རྩེག་ཤོ་ལངས་ན། ཤོ་རྒྱག་མཁན་དེས་རྩེག་ཤོའི་ཤོ་བཤད་ལ“པར་སུག་ཙིག་ཁ་ལུག་རི་དང་།ཤ་དགུ་ཆུ་ཐོད་ཅང་མོའི་གླིང་། འཇང་ཐོད་ཆུ་དགུ་ཤ་རི་དང་། ལུག་ཁ་ཙིག་སུག་ཤོ་པ་ར། ཤོ་མིག་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་ཡོད།གནམ་ས་བསྡོམས་པས་བཅུ་བཞི་ཡོད”ཅེས་འཕྲལ་དུ་བཏང་ཐུབ་ན་ཐེངས་དེའི་རྒྱལ་ཁ་རྩེག་ཤོ་རྒྱག་མཁན་ལ་ཐོབ་པར་བརྩི་སྲོལ་ཡོད།

  ཆག་ལོ་ཙྰ་བ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་གྱིས་མཛད།    བླ་མ་ཡང་དག་པ་དགེ་བའི་བཤེས་མཉེན་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། དཔལ་ལྡན་བསྟན་པ་ཆོས་རྗེ་རྩོད་དུས་ཀྱི། ། སྐྱེ་དགུའི་དཔལ་དུ་སྒྲ་བསྒྱུར་ཚུལ་འཛིན་ཅིང་། ། བདག་འདྲ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་དུ་རྗེས་བཟུང་བ། ། ཆོས་རྗེ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ། སྒྲ་བསྒྱུར་ཆེན་པོ་ཆོས་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི། ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཆོས་རྗེ་དཔལ་བདག་ལ། ། འདི་དང་ཕྱི་མར་གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་ཏུ། ། སྐུ་དྲིན་ཆེ་བ་ཅུང་ཟད་ཡི་གེར་བཀོད། །

སློབ་དཔོན་པདྨས་གསུངས་པའི་རྒྱལ༌པོ་བཀའ་ཐང་། བཙུན་མོ་བཀའ་ཐང་། བློན་པོ་བཀའ༌ཐང་། ལོ་པཎ་བཀའ་ཐང་། ལྷ་འདྲེ་བཀའ་ཐང་བཅས་ལྔ༌སྟེ། གཏེར་ཆེན་ཡར་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་པ་མཆོག་གྲུབ་རྒྱལ་པོས་(རབ་བྱུང་བཞི་པའམ་ལྔ་པའི་ནང)བསམ་ཡས་རྡོའི་མཆོད་རྟེན་ནས་{{རྒྱལ་པོ་བཀའ་ཡི་ཐང་ཡིག}}ལེའུ་བཅུ་དགུ། དགེ་རྒྱས་བྱེ་མ་གླིང་གི་ལྷ་ཁང་ནས་{{ལོ་པཎ་བཀའ་ཡི་ཐང་ཡིག}}ལེའུ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་པ། ཤེལ་བྲག་ནས་{{བློན་པོ་བཀའ་ཡི་ཐང་ཡིག}}ལེའུ་སོ་གཉིས་པ། ཁམས་གསུམ་ཟངས་ཁང་གླིང་ནས་{{བཙུན་མོ་བཀའ་ཡི་ཐང་ཡིག}}ལེའུ་ཉེར་གཅིག བུ་ཚལ་གསེར་ཁང་གླིང་ནས་{{ལྷ་འདྲེ་བཀའ་ཡི་ཐང་ཡིག}}ལེའུ་ཉེར་བཞི་པ་བཅས་གཏེར་ནས་བཞེས་ཏེ་དར་སྤེལ་མཛད་པ་དེ་ཡིན། བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་འདི་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུར་མཁོ་བའི་དཔྱད་གཞི་མང་པོ་ཡོད་པས་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ཡིན་ཀྱང་། སྐབས་སྐབས་སུ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཡོངས་གྲགས་དང་མི་མཐུན་པ་ཡང་ཡོད་པས་གཟིགས་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འདོར་ལེན་གནང་འོས་གལ་ཆེའི་གནས་སུ་མཐོང་ཞིང་ལེའུ་སོ་སོའི་མཚན་དང་། བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་རྣམས་ཁ་བྱང་དུ་བཀོད་ཐུབ་ན་ལེགས་ཀྱང་ཡིག་ཚོགས་ཆེ་བས་འདིར་མ་བཀོད་ལགས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས་བཏུས།

པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པ་བློ་བཟང་ཆོས་རྒྱན་གྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༣ ལོ་ནས་ལོ་དྲུག་གི་རིང་ལྷ་ས་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་ཚོགས་དབུར་ཕེབས་པ་དང་སྐབས་དེ་དུས་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་དགེ་འདུན་ཁྲི་ཁྲག་གི་དཀྱིལ་དུ་དགེ་བཤེས་རབ་འབྱམས་པ་གཏོང་བའི་སྲོལ་གཏོད་པས་ན་བསྡུས་མིང་དུ་ལྷ་རམས་པ་ཞེས་འབོད་པའི་སྲོལ་ཆགས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༣ ལོར་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༣ པ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོས་ནོར་གླིང་དབྱར་བཞུགས་ཕོ་བྲང་དུ་ཕྱི་ལོའི་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པ་མིང་ཐོའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་རྣམས་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔའི་རྩོད་རྒྱུགས་ལེན་པའི་སྲོལ་གཏོད་གནང་། ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་གཏོང་མཁན་མི་ ༡༦ ལས་མེད་པ་རྣམས་ནི། དགའ་ལྡན་ཤར་རྩེ། བྱང་རྩེ། འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་། བློ་གསལ། བདེ་ཡངས། སེར་བྱེས། སེར་སྨད་བཅས་གྲྭ་ཚང་བདུན་ནས་དགེ་བཤེས་གཉིས་རེ་དང་། དེའི་སྟེང་གྲྭ་ཚང་བདུན་པོ་སྐོར་རེས་ཀྱིས་དགེ་བཤེས་འཕར་མ་མི་གཅིག་དང་ར་སྟོད་དགོན་ནས་དགེ་བཤེས་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་བཅུ་དྲུག་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུགས་ལེན་བྱེད་མཁན་ནི། རྒྱུགས་ལེན་བླ་མ་གཞུང་ལས་པ་ཞེས་འབྲས་སྤུངས་དགོན་གྱི་མཁན་པོ་གཉིས། མཚན་ཞབས་དགེ་བཤེས། བླ་སྤྲུལ་ཆེ་ཆུང་། གདན་ས་ཁག་གི་མཁན་པོ་ལས་ཟུར་དང་གྲྭ་དམངས་ཁྲི་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་རྒྱུགས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། བོད་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་གཙུག་ལག་ཁང་བླ་བྲང་སྟེང་དུ་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་ཨང་ཀི་དང་པོ་ནས་བདུན་པ་བར་གྱི་རིམ་པ་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་དོ།། ཐུ་བྷོད་གཞོན་ནུ་ནས་བཏུས།

རོབ་བརྩིས་བྱས་ན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ སྔོན་བོད་དབུས་སུ་བོད་རིགས་ཁ་ཆེ་གསུམ་སྟོང་ཙམ་འཚོ་སྡོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོང་ཚོ་མང་ཆེ་བ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པ་ནས་བཅོ་བདུན་པའི་བར་ཀ་ཤི་མིར་དང་། ལ་དྭགས། བལ་ཡུལ། རྒྱ་ནག་བཅས་ནས་ཡོང་སྟེ་བོད་རིགས་བུད་མེད་དང་མཉམ་དུ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་ནས་གཞིས་ཆགས་པའི་ཁ་ཆེའི་ཚོང་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་པ་རྣམས་ཡིན། ཁོང་ཚོས་བོད་སྐད་ཤོད་ཅིང་བོད་རིགས་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་ཕལ་ཆེ་བ་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ལྷ་སར་ཁ་ཆེའི་ལྷ་ཁང་བཞི་དང་། གཞི་ཀ་རྩེར་གཉིས། རྩེ་ཐང་ལ་གཅིག་བཅས་ཚང་མ་བོད་པའི་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞེངས། དེར་མ་ཟད་ཁོང་ཚོར་ཁུ་རན་གསུང་རབ་ (Quran) དང་ཨུར་ཏུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སའི་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ལྷ་སར་གཉིས་དང་གཞི་ཀ་རྩེར་གཅིག་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁ་ཆེ་དང་བོད་རིགས་ནང་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རྣམས་འཆམ་མཐུན་ངང་འཚོ་གནས་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

ཨེ་མ་ཧོ༔ མཚར་སྡུག་ཡིད་འོང་ཁྱེའུ་ཆུང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ༔ གསལ་འཚེར་ལྷུན་སྡུག་གཟི་བརྗིད་འབར་བའི་སྐུ༔ མཚན་དང་དཔེ་བྱད་མཛེས་པའི་དྲྭ་བ་ལ༔ ལྟ་བས་མི་ངོམས་ཨོ་རྒྱན་སྤྲུལ་པའི་སྐུར༔ གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས༔   འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལས་བསྒྲལ་དུ་གསོལ༔ ཚངས་པའི་གསུང་དབྱངས་རྡོ་རྗེའི་གླུ་དབྱངས་ཀྱིས༔ ཟབ་གསལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ལ་དབྱངས་སྙན་པ༔ ཉན་པས་མི་ངོམས་ཨོ་རྒྱན་སྤྲུལ་པའི་གསུང་༔ གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས༔

ༀ་མ་ནི་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཧྲཱི༔  འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ༀ་མ་ནི་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཧྲཱི༔ དོན་འདི་ལས་ལྷག་པ་གསུང་རྒྱུ་མེད།། བྱམས་པའི་བསྟན་ཅིང་སྙན་པའི་ཚིག ། བུ་བརྩེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྐྱོངས་པའི་དྲིན་ཆེན་མ།། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ལམ་སྣ་དྲོང་དུ་གསོལ།། ༀ་མ་ནི་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཧྲཱི༔ ཁ་ཟས་ཁས་བྱིན་མི་གཙང་ལག་པས་ཕྱིས།། ཡང་ཡང་པང་དུ་བླངས་པའི་དྲིན་ཆེན་མ།། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་སྙིང་རེ་རྗེ།། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ལམ་སྣ་དྲོང་དུ་གསོལ།། ༀ་མ་ནི་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཧྲཱི༔

སྔོན་གྱི་ས་སྐྱ་བའི་ཡིག་རྙིང་ཞིག་ནང་གསལ་བ《ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ལྔ་པའི་རྣམ་ཐར་རང་རྩོམ》པོད་དང་པོའི་ཤོག་གྲངས20ནས་ཤོག་གྲངས21བར་དྲངས་པ་དང༌། ས་སྐྱའི་བདག་ཆེན་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི《ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་རིན་པོ་ཆེའི་བང་མཛོད》ཀྱི་ཤོག་གྲངས90པར་གསལ་བ་གཉིས་གནད་བསྡུས་བྱས་ཏེ་བཀོད་ན་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཧུ་པི་ལི་སེ་ཆེན་ཧན་གྱིས་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ལ་གསང་སྔགས་ཀྱི་དབང་ཐེངས་དང་པོ་ཞུས་པའི་དབང་ཡོན་དུ་བོད་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་ཕུལ་བར་བཤད་པས། དེ་ལ་ཁྲི་སྐོར་རེ་ལ་ལྷ་སྡེ་བཞི་སྟོང་དང་མི་སྡེ་དྲུག་སྟོང་ཡོད་པ་དང༌། དེ་ཡང་ཁང་པ་ཀ་བ་དྲུག་གི་ས་ཡོད་པ། མི་བཟའ་མི་གཉིས། བུ་ཕོ་མོ་གཉིས། གཡོག་ཕོ་མོ་གཉིས་ཏེ་མི་དྲུག ཕྱུགས་རྟ་བོང་གཉིས། བ་ལང་ར་ལུག་རེ་རྣམས་དང༌། ཞིང་ཧོར་གྱི་སོན་ཁལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་ཧོར་དུད་ཆུང་གཅིག་ཟེར་བ་ཡིན། དུད་ཆུང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལ་དུད་ཆེན་གཅིག དེ་གཉིས་ལ་རྟ་མགོ་གཅིག དེ་གཉིས་ལ་བརྒྱ་སྐོར་གཅིག་དེ་བཅུ་ལ་སྟོང་སྐོར་གཅིག དེ་བཅུ་ལ་ཁྲི་སྐོར་གཅིག དེ་བཅུ་ལ་ཀླུས་གཅིག དེ་བཅུ་ལ་ཞིང་གཅིག་ཟེར་ཞིང༌། ཧོར་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་མངའ་འོག་ཏུ་ཞིང་བཅུ་གཅིག་ཡོད་ཅིང༌། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལ་ཞིང་གཅིག་མ་ལོངས་ཀྱང༌། བླ་མ་བཞུགས་ས་དང་བསྟན་པ་དར་ས་ཡིན་པས་ཞིང་གཅིག་ཏུ་རྩིས་ནས་ཕུལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསལ་ཞིང༌།  བོད་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་ནང་དབུས་གཙང་གཉིས་མ་གཏོགས་མངའ་རིས་དང་མདོ་ཁམས་ཁུལ་འདིའི་ཁོངས་སུ་རྩིས་མེད། སྐབས་དེར་དབུས་གཙང་གཉིས་རྐྱང་པར་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་རྩིས་སྟངས་དང༌། དེའི་ཐེམ་དུད་དང་མི་འབོར་བཅས་ཀྱི་རེའུ་མིག་གཤམ་གསལ།