༄༅། །བོད་གངས་ཅན་ཞེས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད། ཆེས་སྔ་བའི་དུས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཆ་ཤས་རྒྱ་ཆེ་བ་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་པ་དང༌། རིམ་གྱིས་མཚོའི་རྒྱུན་སྐམ་ནས་ཡུལ་ལྗོངས་ཆགས། དེ་ནས་མིའི་འགྲོ་བ་བྱུང་ཞིང༌། དེ་ཡང་མིའི་འགྲོ་བ་ནི་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། མ་སྒྲོལ་མའི་རྣམ་སྤྲུལ་མ་བྲག་སྲིན་མོ་གཉིས་དུས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་རེད། གངས་ཅན་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་འབུམ་ ༢༥ ཡིན་ཞིང༌། རྒྱ་ཁྱོན་དེ་ནི་བལ་ཡུལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ལྔ་བཅུ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ་དང༌། ཁོར་ཡུག་ནི། ཤར་དུ་རྒྱ་ནག་དང༌། སོག་པོ། ནུབ་ཏུ་བལ་ཡུལ་དང༌། རྒྱ་གར། པ་ཀི་སི་ཐན། ཨབ་གྷ་ནི་སི་ཏན། བྱང་དུ་ཏུར་ཀི་སི་ཏན་ཤིང་ཅང་དང༌། ཨུ་རུ་སུ། ལྷོ་རུ་འབྲུག་དང༌། རྒྱ་གར། འབར་མ། བྷང་ལ་སྡེ་ཤི་བཅས་ཀྱི་དབུས་སུ་གནས་ཡོད།
དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ཁྱོན་ཅན་གྱི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེར་སྟེང་ལ་རྗེ་དང༌། འོག་ལ་འབངས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་དར་ཏེ་ཕྱི་ལོ་མ་བྱུང་བའི་ལོ་ ༡༢༧ གོང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མའི་བར་མི་ལོ་དགུ་བརྒྱ་ལྷག་གི་རིང་ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་བ་མཐའ་ཡས་པ་ལས། འདིར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐབས་སོ་སོར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་དཔུང་པ་མཉམ་གཤིབས་དང་འགལ་ཟླ་གདོང་གཏུགས་ཇི་བྱས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གལ་ཆེན་ཁག་གཅིག་ཟུར་འདོན་གྱིས་བོད་རང་བཙན་གྱི་ཁུངས་སྐྱེལ་ངོ་སྤྲོད་རགས་བསྡུས་ཤིག་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།
བོད་རྒྱལ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ།
《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་》ལས། ཡུལ་སྤུ་བོའི（སྤོ་བོ）ཡུལ་ནས། སྤུ་མི་མོ་བཙན་བྱ་བའི་རུམ་ནས་ཐེ་བྲང་སྤུན་དགུ་སྐྱེས་པའི་ཆུང་དག་ཐེ་བྲང་མང་སྙ་ཨུ་བེ་ར་བྱ་བ། ལྕེས་གདོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཁེབས་པ། ཕྱག་སོར་དྲ་བས་འབྲེལ་བ། ཤིན་ཏུ་གདུག་རྩུབ་དང་ནུས་མཐུ་ཆེ་བ་གཅིག་བྱུང་བས། འདི་མཐུ་དྲགས་བཤུག་དགོས་ཟེར་ནས། སྤུ་བོའི་ཡུལ་གྱི་བོན་ནུས་མཐུ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐེ་བྲང་སྐྱས་འདེབས་བྱས་ནས། བོད་དུ་བཤུགས（སྤྱུགས）པ་ལ། དེར་བོད་ཀྱི་མི་རྗེ་འཚོལ་བ་དང་འཕྲད་ནས་ཁྱོད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་བྱས་པས། ང་སྤུ་བོའི་ཡུལ་གྱི་མི་གཅིག་ཡིན་བྱས་པ། འོ་ན་ལག་སོར་དང་ལྕེ་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་གཅིག་འདུག ཁྱོད་ལ་ནུས་མཐུ་འདྲ་བ་ཅི་ཡོད་བྱས་པས། ཁོ་ན་རེ། ནུས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་དྲགས་པས་བཤུགས་པ་ཡིན་ཟེར། འོ་ན་ངེད་ཀྱེ་རྗེ་བཅོལ་ལོ་བྱས་ནས་གཉའ་བའི་ཁྲི་ལ་བླངས། ཞེས་པ་ལྟར། གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་འདི་བོད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་སྤུ་བོའི་ཡུལ་ཏེ་ད་ལྟ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྤོ་བོ་རྫོང་དང་ཉིང་ཁྲི་རྫོང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་བྱོན་མ་མངོན་པར་གསལ་ཞིང་། ཁོང་གི་མ་ཡུམ་ནི་སྤུ་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་མོ་བཙན་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པ་དང་། 《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དོན་ཆེན་རེའུ་མིག》ལྟར་ན་ཁོང་ནི་སྤྱོ་ལོའི་སྔོན་གྱི་126ལོར་བོད་ཀྱི་བཙན་པོར་མངའ་གསོལ་བ་ཡིན་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་བཙན་པོའམ་རྒྱལ་པོ་དང་པོ་ཡིན། ཁོང་གི་མཛད་རྗེས་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ན། ཁོང་གིས་སྐབས་དེའི་མཐའ་འཁོར་དུ་གནས་པའི་མཆིམས་ཡུལ་དང་གནུབས་ཡུལ་སོགས་རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་ཕམ་པར་མཛད་དེ་དེ་དག་རང་གི་མངའ་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཤིང་། སྤུ་རྒྱལ་བོད་ཅེས་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་དེ་ཐོག་མར་བཙུགས་ནས་མངའ་ཁོངས་རྒྱ་བསྐྱེད། ཕོ་བྲང་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་དང་གནས་མཁར་གཡུང་དྲུང་ལྷ་རྩེ་སོགས་བཞེངས། ཕྱི་བློན་དང་ནང་བློན་བསྐོས་ཏེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་གལ་ཆེན་རྣམས་མོལ་བསྡུར་ཐག་གཅོད་མཛད་པ་དང་། ནང་གི་སྐུ་སྲུང་དང་ཕྱིའི་སོ་ཁ་སྲུང་བའི་དམག་དཔུང་གི་སྒྲིག་གཞི་བཙུགས་པས་རྒྱལ་སྲིད་སྲ་བརྟན་དུ་མཛད། བཟང་པོ་ལ་བྱ་དགའ་དང་ངན་པ་ལ་ཆད་གཅོད་མཛད་པས་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་གཏན་ལ་ཕབ། ཁོང་གི་སྐུ་རིང་ལ་ཤེས་པ་ཅན་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བོན་ཏེ། འགྲོ་ཤེས་གླུད་གཏོང་དང་། འདུར་ཤེས་སྲིད་གཤེན། གཙང་ཤེས་སེལ་འདེབས། སྒྲོལ་ཤེས་ལྷ་བྱད། ཕན་ཤེས་སྨན། ལྷོ་ཤེས་རྩིས་མཁན། སྨྲ་མཁན་གཏོ་དགུ། ལྡིང་ཤེས་ཤ་བོ། འཕུར་ཤེས་ཇུ་ཐིགའགྲོ་ཤེས་འཕྲུལ་བོན་རྣམས་ཤིན་ཏུ་དར་ཆེ་བ་བྱུང་ངོ་། ཞེས་《བསྟན་པའི་རྣམ་བཤད་དར་རྒྱས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ》དང་《རྒྱལ་རབས་བོན་གྱི་འབྱུང་གནས་》སོགས་ལྟར་བཀོད་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་གདོད་མའི་ཤེས་རིག་སྟེ་བོན་གྱི་ཤེས་རིག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་དར་རྒྱས་བྱུང་བས། སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་པ་བཅས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་མང་དུ་མཆིས་ནའང་འདིར་གལ་ཆེ་བ་རེ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོག་པར་བྱས་སོ།།
ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་དུས་སྐབས།
དེ་ཡང་ཡེ་ཤུའི་འདས་ལོ་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་སོ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད། གྲུ་འཛིན་གཉིས་པའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏཱ་ལ་དང༌། ལྷ་ལྡན་སྤྲུལ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང༌། རྭ་མོ་ཆེ་གཙུག་ལག་ཁང༌། མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་མང་པོ་གསར་དུ་བཞེངས། དེ་བཞིན་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་དཔུང་སྟོབས་ཀྱིས་སློང་པ་རྒྱ་རྒྱལ་ཐང་ཐའི་ཙུང་ནས་སྲས་མོ་ཝན་ཤིང་ཀོང་ཇོ་བོད་རྗེའི་བཙུན་མོར་མི་འབུལ་མཐུ་མེད་བྱུང༌། དུས་རབས་དེའི་སྐབས་བོད་རྒྱ་ཕན་ཚུན་འདྲ་མཉམ་བྱུང་འདུག དེ་བཞིན་བལ་ཡུལ་རྒྱལ་པོ་ཨམ་ཤ་ཝར་མ་ཞེས་པའང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་འཇིགས་ཏེ་ཁོང་རང་གི་སྲས་མོ་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་ནམ་སྦི་རི་ཀུ་ཀྲི་ཡང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོར་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་མཚུངས་འབར་མ་སྟོད་ཀྱི་ས་ཆ་དང༌། བལ་ཡུལ་ཡང་བོད་ཀྱི་ཆབ་འོག་ཏུ་བཅུག་ཡོད་པ་དེའི་རྟགས་སུ་བལ་པོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ནང་བླ་མ་དང༌། ཤར་པ་སོགས་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བོད་པའི་མི་རྒྱུད་ཡིན་པ་གླེང་བ་མ་ཟད། བལ་ཡུལ་རྒྱལ་པོ་ན་རན་ཌར་དེ་ཝས་(Newari King Narendra Deva)བཙུགས་པའི་ཤི་ལ་དེ་ཝའི་(Shila Deva)རྡོ་རིང་ནང་བོད་ལ་ལོ་དུས་ཀྱི་ཁྲལ་ཕུལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་གསལ་ཡོད། དཔེར་ན། ཆོས་རྒྱལ་འདིའི་སྐབས་བལ་ཡུལ་དང༌། རྒྱ་གར་བྱང་བརྒྱུད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་མང་པོདབང་དུ་བསྡུས་ཏེ་ས་མཚམས་ཀྱང་ཆུ་མོ་གངྒ་བར་ཡིན་པར་གྲགས། སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་རྟ་དམག་མང་པོ་ས་མཚམས་བསྲུངས་བསྡད་ཀྱིས་རིམ་པས་གཞིས་ཆགས། དེ་ཡང་སྐད་ཟུར་ཆག་གིས་དེང་དུས་རྟ་མང་ཞེས་པའི་བལ་པོའི་མི་ཁོངས་དེ་ཚོའི་གོམས་སྲོལ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་གསལ་པོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།
