འཇིག་རྟེན་འདིར་མིའི་འགྲོ་བ་བྱུང་བ་ནས་བཟུང༌། སོ་སོའི་དུས་རབས་དང་བསྟུན་པའི་ཤེས་རིག་རེ་བྱུང་ཡོད་དེ། ཐོག་མར་རྩི་ཤིང་གི་སྤྱིལ་བུ་དང༌། རྡོ་དབྱུག་གི་ལག་ཆ་ཐབས་ཆག་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་བ་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་ནས་ཞིང་འབྲོག་གི་སོ་ནམ་དང༌། མདའ་གཞུ་སོགས་མཚོན་ཆ་བཟོ་ཤེས་པ་བཅས་རིམ་བཞིན་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ནས་མཐར་དེང་དུས་ཀྱི་གནམ་ས་བླ་འོག་བསྒྱུར་ནུས་པའི་ཚན་རིག་གི་འཕྲུལ་ཆས་འདི་དག་བཟོ་ཤེས་པ་བྱུང༌། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་བསྐལ་པ་ཡ་ཐོག་གི་རྡོ་ཆས་རྙིང་པའི་ལག་རྩལ་ནས་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཏེ་དེང་དུས་ཀྱི་བོད་མིའི་ཤེས་རིག་འདི་དག་བྱུང༌ཡོད།
གཅིག རྡོ་ཆས་རྙིང་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་རིག
རྡོ་ཆས་རྙིང་པའི་སྐབས་ཀྱི་གནའ་རྫས་དེ་དག་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ནས་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྲངས་ཀ་ཡང་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་འདིས་མངའ་རིས་མན་དང༌། མདོ་ཁམས་ཡན་གྱི་ས་ཁུལ་འདི་དག་ཏུ་བསྐལ་པ་ཡ་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མི་ཡི་རིགས་འཚོ་ཞིང་གནས་པ་དང༌། དེ་དག་གི་ཤེས་རིག་དང་ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་ཀྱང་དུས་དེར་གཞིགས་ཀྱིས་ཡག་པོ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། སྤྱི་ལོ་1956ལོར་ནག་ཆུའི་ས་ཁུལ་དུ་གནའ་བོའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཤུལ་ལུས་རྡོ་ཆས་རྙིང་པ་རིགས་གཉིས་རྙེད་པ་དང༌། དེ་རྗེས་གཉའ་ལམ་དང༌། དིང་རི། ཤན་ཚ། སྤུ་ཧྲེང༌། སུམ་མདོ། རྣམ་གླིང་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་ནས་རྡོ་ཆས་རྙིང་པའི་དུས་རབས་ཀྱི་གནའ་རྫས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་རྙེད་པར་བརྟགས་ན་བོད་འདིར་ལོ་ངོ་ཁྲི་ཕྲག་གི་གོང་དུ་རོང་འབྲོག་གཉིས་ཀའི་ཡུལ་དུ་མི་རྣམས་འཚོ་ཞིང་གནས་པར་ངེས་ཏེ། འདི་ནས་ལོ་ངོ་ཁྲི་ཕྲག་ཙམ་གྱི་གོང་དུ་འཇིག་རྟེན་འདིར་མཚོན་ཆ་དང༌། ལག་ཆ་བཟོ་རྒྱུའི་ལག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བའི་དུས་རབས་ཤིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་ཆེད་རམས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཞེད་པ་གཅིག་ཏུ་མཐུན། ཨེ་ལྗིབ་ཕུ་ཐི་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་ལོ་ངོ་འབུམ་གསུམ་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་རྡོ་ཆས་རྙིང་པ་དེ་དག་དང་ང་ཚོ་བོད་ཡུལ་གྱི་རྡོ་ཆས་རྙིང་པ་དེ་དག་བཟོ་དབྱིབས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཚུངས་པས་དེ་ལྟར་ན་བོད་ཀྱི་རྡོ་ཆས་རྙིང་པ་དེ་དག་ལའང་ལོ་ངོ་འབུམ་གཉིས་དང་གསུམ་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པར་སེམས་སོ། གཞན་ཡང་དེང་དུས་བྱང་ཐང་མི་མེད་ལུང་སྟོང་གི་ས་ཆ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ས་འོག་ནས་གནའ་རྫས་རྙེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་དག་ལ་དཔྱད་ན། བསྐལ་པ་ཡ་ཐོག་གི་དུས་རབས་རྣམས་སུ་བོད་ཡུལ་བྱང་ཐང་གི་ས་ཁུལ་འདི་དག་དེང་དུས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་ལྟར་གྲང་ལྷགས་ཆེ་བ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། འགྲོ་བ་མི་ཡི་རིགས་རྣམས་འཚོ་གནས་བྱེད་སའི་དྲོ་ཞིང་འཇམ་ལ་ཡངས་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་པར་ཤེས་ཐུབ།
གཉིས། རྡོ་ཆས་གསར་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་རིག
རང་རེ་བོད་ཡུལ་གྱི་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ནས་རྡོ་ཆས་གསར་པའི་གནའ་རྫས་མང་པོ་ཞིག་རྙེད་པ་འདི་དག་གིས་སྐབས་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བའི་རྣམ་པ་དང༌། ཤེས་རིག་གི་ཁ་སྟབས་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་སླེབས་ཡོད་པ་ཕྱོགས་ཙམ་རྟོགས་ཐུབ།
1. ཆབ་མདོ་ཁ་རུབ་ཀྱི་གནའ་ཤུལ། ཁ་རུབ་ཀྱི་གནའ་རྫས་དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རིག་གནས་སྐོར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ཀྱི་བདེན་དཔང་ཞིག་ཡིན། གནའ་རྫས་དེ་དག་གི་རིགས་དང་ངོ་གྲངས་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རགས་རིམ་གཡུ་ཡི་ཕྲེང་བ་》ལས། གདོད་མའི་ཁ་རུབ་གྲོང་ཚོ་དེ་ནི་རྫ་ཆུའི་ནུབ་ངོས་ཆུ་འགྲམ་དུ་གནས་ཡོད་ལ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་སུམ་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཙམ་ཡོད། ཚོད་དཔག་ལྟར་ན། གནས་ཡུལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ཁྲེ་གྲུ་བཞི་མ་ཆིག་ཁྲི་ཙམ་ཡོད་ཅིང༌། ད་ཕན་སྔོག་ཐེངས་སྔ་རྟིང་གཉིས་ལ་བསྡོམས་པས་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ཁྲེ་གྲུ་བཞི་མ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཙམ་བསྔོགས་ཏེ་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་གནའ་རྫས་རིགས་མི་འདྲ་བ་ནི། ཁང་པའི་རྗེས་ཤུལ་ཁག་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་དང༌། རྡོ་རྩིག་དུམ་བུ་གསུམ། རྡོ་རྩིག་གི་སྡིངས་ཆ་སྒོར་མོ་གཉིས། རྡོ་ཡི་ར་སྐོར་གསུམ། མེ་ཡི་ཐལ་དོང་ཁག་བཞི་བཅས་ཡོད་པ་དང༌། གནའ་རྫས་རྡོ་ཆས་ངོ་གྲངས་བདུན་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་དོན་བརྒྱད་དང༌། རུས་ཆས་ངོ་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་བརྒྱད། རྫ་ལེབ་ཉི་ཁྲི་ལྷག་ཙམ་ཡོད་ལ་ལྷུ་སྒྲིག་ཐུབ་པ་ངོ་གྲངས་བཞི་བཅུ་ཞེ་དྲུག རྒྱན་ཆ་དངོས་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བཅས་ཡོད་ཅིང༌། རྩྭ་བསྲེས་འདམ་པའི་ཁང་པ་ལའང་སྒོར་མོ་དང༌། གྲུ་བཞི། ནར་མོ་སོགས་བཟོ་དབྱིབས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ལ་ཁང་པ་དེ་ཚོའི་དབུས་སུ་སྒྱེད་རྡོ་རྐང་གསུམ་སོགས་ཀྱི་ཐབ་ཀྱང་ཡོད།
ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་རུས་ཆས་ནི་ཉུང་ཙམ་ཡིན་ཞིང་རུས་ཆས་ཀྱི་གྲས་སུ། སྙུང་བུ་དང༌། ཁབ། སྟ་རེ། རུས་ལེབ་སོག་ལེའི་ཁ་ཅན། རྭ་སྙུང་སོགས་དང༌། དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་གྱི་རུས་པ་མང་པོ་ཐོན་པ་དང༌། རུས་ཆས་མང་ཆེ་བ་ནི་བཟོ་དབྱིབས་ལེགས་ཤིང་ཞིབ་ཚགས་ཆེ། རུས་ཁབ་ལ་ལར་ལིའི་སྨི་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཙམ་ལས་མེད་ལ་ཁབ་མིག་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་དུ་བསྡད་ཡོད་པས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ཧ་ལས་དགོས་པ་ཡོད།
རྫ་ཆས་ནི་ཁོག་མ་དང༌། སླ་ང༌། ཕོར་པ་སོགས་རིགས་ཉུང་ཙམ་ལས་མེད་རུང༌། དེ་དག་གི་རི་མོའི་རྣམ་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། བརྐོས་རིས་དང༌། ཐག་རིས། ལེབ་ཤད། འཚེར་ཅན། སྨྱུག་གཟེབ་སོགས་རིགས་ཧ་ཅང་མང་ཞིང༌། རྫ་ཆས་ཀྱི་མགོ་ནི་དམར་པོ་དང༌། སེར་པོ། ཐལ་མདོག ནག་པོ་བཅས་ཡོད་ལ་རྫ་ཆས་མང་ཆེ་བ་འཇམ་ཤ་དོད་ལ་སྤུས་ཀ་དག་པོ་མཆིས།
མཛེས་རྒྱན་དངོས་ཆས་སུ་སྐྲ་གཟེར་དང༌། མོ་ཀོར། རྣ་ལུང༌། ཕྲེང་རིལ། མགུལ་རྒྱན། ཕྲུལ་ཕྲུལ། འགྲོན་བུ་སོགས་ཡོད་པ་དང༌། དེ་དག་གི་རྒྱུ་ཆས་ནི་རྡོ་དང༌། གཡང་ཊི། རུས་པ་སོགས་ཡིན་ལ་མཛེས་ཤིང་སྤུས་ཀ་དག་ཅིང་རྣམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད།
ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་དངོས་པོ་མང་ཆེ་བ་ནི་རྡོ་ལས་གྲུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ཆ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་རྡོ་ཆས་ཕྲ་མོ་དང༌། བརྡར་བཟོས་རྡོ་ཆས་བཅས་རིགས་གསུམ་ཡོད་ལ། ལག་ཆ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་སྦྱག་མ་དང༌། སྟ་རེ། འཇོར། གཤོལ། མདུང་རྩེ། མདའ་རྩེ། འབྲེག་གཏུབ་ཀྱི་ལག་ཆ་དང༌། གཙགས་གཅོད་ཀྱི་ལག་ཆ། འཛོག་རྡུང་གི་ལག་ཆ་སོགས་ཁྱོན་བསྡོམས་རྣམ་གྲངས་དྲུག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཡོད། ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་འདི་ཡིས་ཆབ་མདོ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱི་ས་ཁུལ་དུ་གནས་པའི་མིའི་ཤེས་རིག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མདོ་ཁམས་ཡན་དང་དབུས་གཙང་མན་ཆད་ཀྱི་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་རྣམ་པ་མཚོན་ཐུབ།
2. བྲག་མགོ་ཁ་ས་མཚོ་ཁའི་གནའ་དུར། མདོ་ཁམས་ཏྲེ་ཧོར་བྲག་མགོའི་ཁ་ས་མཚོ་ཁ་ནས་སྤྱི་ལོ་1981ལོར་གནའ་དུར་ལས་མི་རོ་བཞི་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཞིག་བུད་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནའ་རྫས་ཀྱང་མི་ཉུང་བ་ཐོན་ཡོད། མི་རོ་དེ་དག་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་རོ་སྒམ་ནང་དུ་བཅུག་ཡོད་ཅིང༌། རྡོ་ལེབ་དེ་རིགས་དེང་སང་ས་གནས་དེ་གར་གཏན་ནས་མཐོང་རྒྱུ་མེད། ད་དུང་མི་རོ་དེ་དག་དང་ལྷན་དུ་རྡོ་ཆས་ཕྲ་མོ་སྣ་ཚོགས་དང༌། རུས་ཁབ། རུས་འབུག རུས་ལེབ་སོ་ཅན་སོགས་རུས་ཆས་སྣ་ཚོགས། ཟངས་ཀྱི་ཅ་ལག་བཅས་དང༌། གཞན་ཡང་རྫ་མའི་རིགས་ཁ་ཤས་སོགས་ཐོན་ཡོད། དུར་དུ་སྦ་ཚུལ་དེ་ལ་བརྟགས་ན་གནའ་བོའི་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པར་མཐོང་སྟེ། གནའ་རབས་བོན་ལུགས་ལ་དུར་སྦ་བའི་སྐབས་སུ་དུར་རྒྱགས་དང༌། དུར་ནོར་ཞེས་པ་རང་གི་གཅེས་པའི་ནོར་རྫས་དང་སྒོ་ཕྱུགས་རེ་བསད་དེ་རོ་དང་ལྷན་གཅིག་དུར་དུ་སྦ་བའི་སྲོལ་ཡོད་ལ། རྗེས་སུ་གཡུང་དྲུང་བོན་ཆོས་ཀྱི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་དང་སློབ་དཔོན་པད་མ་འབྱུང་གནས་རྣམས་ཀྱིས་རིམ་བཞིན་བོན་ཆོག་དང་ཆོས་ཆོག་རྣམས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གནང་བའི་སྐབས་སུ་དུར་རྫས་དེ་དག་གི་ཚབ་ཏུ་འབྲུ་སྣ་དང༌། དར་སྣ། ཟན་གྱིས་བཅོས་པའི་སེམས་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་བཅས་རོ་དང་ལྷན་གཅིག་ཏུ་སྦེད་པའམ། ཡང་ན་དུར་ནང་དུ་དོར་བའི་སྲོལ་ཕྱེས་པ་དེ་དེང་དུས་ཀྱང་བོད་ལུགས་མ་ཉམས་པར་བོན་ཆོས་གཉིས་ཀའི་བླ་མ་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེང་དུས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་དམག་འདྲེན་པ། དུར་སྦ་བ། བག་མ་ལེན་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་སུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་བོད་རང་གི་སྲོལ་རྙིང་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་སྒོམ་འཆིང་བཅའ་ཚུལ་འདི་ལས་ལྷག་པའི་དཔང་པོ་ཞིག་ཅི་ཡོད།
3. ལྷ་སའི་ཆུ་གོང་གི་གནའ་ཤུལ། སྤྱི་ལོ་1984ལོར་ལྷ་སའི་ཆུ་གོང་གནའ་ཤུལ་ནས་རྙེད་པའི་གནའ་རྫས་ཁག་དེའི་རིགས་དང་དབྱེ་བ་ཧ་ལམ་ཙམ་ཞིག་རྒྱ་ཡིག་གི་《བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག་》1990ལོའི་དེབ་4པ་ ལས། “གནའ་ཤུལ་དེ་ནི་ལྷ་ས་གྲོང་གི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་མཐའ་ཆུ་གོང་དུ་ཡོད་ལ། རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་སུམ་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཡོད། གནའ་ཤུལ་གྱིས་ཁྱབ་པའི་རྒྱ་ཁྱོན་ཧ་ལམ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ཡོད་ལ། ཐེངས་འདིར་སྔོག་འདོན་བྱས་པ་ནི་ཧ་ལམ་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཡིན། གནའ་ཤུལ་དེའི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ཁྲེ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ས་མཚམས་ན་དུར་ཁྲོད་ཅིག་གསར་དུ་རྙེད་པ་ལས་བམ་རོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཞིག་བསྔོགས་ནས་ཐོན། གཞན་ཡང་གནའ་ཤུལ་དེར་ས་དོང་ཆེན་པོ་བཅུ་ལྷག་ཞིག་རྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་དབྱིབས་ཟླུམ་གཟུགས་སུ་གཅིག་གྱུར་ཏུ་སྣང་ལ། དོང་གི་ནང་དུ་རྫ་ཆག་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རུས་པ། རྡོ་ཆས་དང་རྡོ་དུམ་སོགས་ཡོད། གཞན་ཡང་ས་དོང་ཁ་ཤས་ལ་སའི་ཐེམ་པ་རིམ་གཉིས་རེ་ཡོད་པ་ཕལ་ཆེར་མིའི་སྡོད་གནས་འདྲ་མིན་ནམ་སྙམ། གནའ་ཤུལ་དེ་དག་ལས་ཐོན་པའི་གནའ་རྫས་དེ་དག་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དཔྱད་གཞི་ཞིག་ཏུ་སྣང་ལ། གཙོ་ཆེ་བའི་གནའ་རྫས་རྡོ་ཆས་དང༌། རྫ་ལེབ། རུས་ཆས། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རིགས་ཀྱི་རུས་པ་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་བཅས་བྱུང་ཡོད་པ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་ན། གནའ་རྫས་ཀྱི་གྲངས་ཀ་དེ་ཧ་ལམ་ཚོད་དཔག་བྱས་པ་ལྟར་ན་གྲངས་ཁྲི་ཕྲག་ལ་ཉེ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ། བཟོས་རྡོ་དང་བརྡར་རྡོའི་རིགས་གཉིས་སུ་འདུག་སྟེ། དེའི་ནང་དུ་མང་ཆེ་ཤོས་ནི་བཟོས་རྡོ་རགས་པའི་རིགས་ཡིན་ལ། བརྡར་རྡོའི་རིགས་ཀྱང་ཁ་ཤས་ཤིག་བྱུང་འདུག རྡོ་ཆས་ཆེ་བ་ལ་སྟ་རེ་དང༌། ཐོ་བའི་དབྱིབས་ཅན་གཅོད་བྱེད་དང༌། གཏོར་བྱེད། བརྡུང་བྱེད་སོགས་ཀྱི་རྡོ་ཆས། ཆུང་རིགས་ལ་གྲི་འབུག་སོགས་གཞོག་བྱེད་དང༌། གཏུབ་བྱེད་དང༌། འབུག་བྱེད་སོགས་ཀྱི་རིགས་ཡོད། གཞན་ཡང་སྤྱོད་སྒོ་མི་གསལ་བའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོད་པ་འདི་དག་སྤྱོད་སྒོ་མང་ལ་སྤུས་ཚད་དག་པོར་སྣང༌། འདི་དག་གི་ནང་དུ་ཞིང་ལས་ཀྱི་ལག་ཆ་ཡོད་པར་མ་ཟད་ད་རུང་ལག་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཆས་ཡོད་པ་འདིས་སྐབས་དེར་ལག་ཤེས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོན་པོར་སླེབས་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་ཐུབ།
རུས་ཆས་ཀྱི་སྐོར་ལ་མང་ཆེ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རྐང་ལག་གི་རུས་པ་ལས་བཟོས་པའི་ཁབ་དང༌། འབུག སོ་མང༌། སྐྲ་གཟེར། མདའ་རྩེ་སོགས་ཡོད་ལ་དེའི་ནང་ཆེས་ཡ་མཚན་ཅན་ཞིག་ནི་རུས་ཁབ་རྩེ་མོ་ན་ཁབ་མིག་ཡོད་པ་དེང་དུས་ལྕགས་བཟོའི་ཁབ་དབྱིབས་དང་ཆེས་མཚུངས་པར་སྣང༌།
རྫ་ཆས་ཀྱི་རིགས་ལ་ཆེ་ཆུང་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡོད་པ་རྫ་མ་ལུང་གཅིག་ཅན་དང༌། རྫ་མ་ལུང་གཉིས་ཅན་དང༌། ལྷུང་བཟེད། ས་རྫའི་གཟར་བུ། རྫ་བུམ་སྐེ་རིང་ཡོད་པ་དེ་དག་བཟོ་དབྱིབས་མཛེས་ཤིང་སྤུས་ཚད་དག་པོར་ཡོད་པ་སྐབས་དེའི་རྫ་མ་བཟོ་རྒྱུའི་ལག་རྩལ་ཧ་ཅང་མཐོན་པོར་སླེབས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ།
རྒྱན་ཆའི་སྐོར་ལ། རུས་པའི་སྐྲ་གཟེར། རྣ་རྒྱན། ས་རྫའི་གདུ་བུ་དང༌། རྡོའི་གདུ་བུ་སོགས་ཡོད་པ་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་མགོ་རྒྱན་གྱི་གྲས་སུ་ངེས། གཞན་ཡང་རྟ་རུས། ནོར་རུས། ར་ལུག་གི་རུས་པ། ཉ་རུས་བཅས་ཡོད། ”
ཅེས་འཁོད་འདུག གོང་གསལ་ས་གནས་ཁག་ནས་ཐོན་པའི་གནའ་རྫས་ཁག་ལ་བརྟགས་ན་ཁང་པའི་ཤུལ་དང༌། སྤྱི་ལོའི་གོང་གི་ལོ་ངོ་སུམ་སྟོང་ཡས་མས་སྐབས་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་གཏན་འཁེལ་གྱི་སྡོད་ས་ཡོད་པར་གྱུར་ཏེ་ཞིང་འབྲོག་གི་ལས་ཀ་བྱེད་ཅིང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བཞིན་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ་པར་མ་ཟད། ཁབ་དང༌། འབུག རྫ་ཆས་རི་མོ་ཅན། གཡང་ཊི་སོགས་ཉེར་མཁོའི་ལག་ཆ་དང་རྒྱན་ཆ་སོགས་ཡོད་པ་འདི་དག་ལ་བལྟས་ན་སྐབས་དེའི་བོད་མིའི་ཤེས་རིག་ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་དེ་སྐབས་དེའི་སྔོན་ཐོན་མི་རིགས་དག་ལས་མི་དམན་པ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་གསལ་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་ཡང་ཧྲའོ་གནའ་རྫས་དང༌། ལོང་ཧྲན་གནའ་རྫས་སོགས་དང་ལག་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་འདྲ་པོར་སླེབས་ཡོད་པ་མངོན་སུམ་མིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར།
ཆུ་གོང་གནའ་ཤུལ་དུ་བམ་རོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་སྦས་པའི་ཉེ་འགྲམ་ན། ས་དོང་བཅུ་ལྷག་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་ལག་ཆ་སྣ་ཚོགས་དང༌། རྒྱན་ཆ། སེམས་ཅན་གྱི་རུས་པ་སྣ་ཚོགས་བཅས་རྙེད་པ་འདི་དག་ལ་དཔྱད་ན། གནའ་རྫས་དེ་དག་ནི་མི་ཤི་བའི་རྗེས་སུ་རང་གི་གོས་རྒྱན། ལག་ཆ། གཅེས་ནོར་སོགས་ལྷན་དུ་སྦས་པའི་རྟགས་ཡིན་པར་སེམས་ཏེ། བོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མ་དར་བའི་གོང་དུ་བོན་གྱི་རང་ལུགས་ལ་དེ་ལྟའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡུན་རིང་པོར་གནས་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཉ་ཡི་རུས་པ་རྙེད་པ་དེ་ལ་བསམས་ན་དུར་རྫས་ཡིན་པ་འདྲ་སྟེ། སྒོ་ཕྱུགས་དུར་ནོར་དུ་རྫོང་བ་ལྟ་ཅི་སྟེ། ཉ་རིགས་ཀྱང་དུར་ནོར་དུ་རྫོང་བའི་སྲོལ་ཡོད་པར་གསལ་ཏེ། བོན་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་གར་གྱུར་པའི་དེང་དུས་ཀྱི་ 《དུར་ཆོག་》 དག་ལས།
ཉ་ཕག་ར་ཤ་རྒྱུ་མ་འདི། །
ཁྱོད་ཀྱི་དུར་རྒྱགས་རྫོངས་སུ་འདེབས།
འདི་ལ་དུར་གྱི་རྒྱགས་སྐལ་གྱིས། །
གསོན་གྱི་ཟས་གཡང་མ་རྐུ་ཞིག །
ཅེས་སོགས་ཉ་རིགས་དུར་ནོར་དུ་རྫོང་བ་ཡིག་ཆ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། གཤིན་པོའི་དུར་ནོར་ལ་གང་བབས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དེའི་གཟུགས་བརྙན་ཟན་གྱིས་བཅའ་བའམ་ཡང་ན་གཏོར་མ་ལ་པར་དུ་བཏབ་སྟེ། དུར་རྫས་གཞན་དག་དང་བཅས་མཚུན་གྱི་བེམ་པོ་དང་ལྷན་དུ་དུར་ནང་བསྐྱལ་ཏེ། གོང་གི་ཆོ་ག་འདི་རྣམས་ཀློག་གིན་ཡོད་པ་ནི་བོད་མི་ཀུན་ལ་གསལ་བ་ལྟར་རེད།
ཡོང་ཁུངས། སུམ་པ་ཚང་གི་རིག་གཞུང་གླིང་།
