སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
རིམ་བཞི་བྱང་ངོས་པ་རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེས་བོད་ལྗོངས་ས་མཐོར་གློག་གི་སྒྲོན་མེ་དང་པོ་སྤོར་བ་མཛད་སྐོར།
བྱང་ངོས་པ་རྡོ་རྗེ་དངོས་གྲུབ། ཉེ་རབས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གངས་ལྗོངས་ས་མཐོར་གློག་གི་སྒྲོན་མེ་སྤོར་བའི་མཛངས་མི་བྱང་ངོས་པ་ (1900-1945) སྐུ་འཁྲུངས་ནས་ལོ་ངོ་ཧྲིལ་པོ་ 118 འཁོར་བ་དང་བོད་ལྗོངས་སུ་གློག་གི་སྒྲོན་མེ་སྤར་ནས་ལོ་ངོ་ཧྲིལ་པོ་ 90 འཁོར་བར་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ། ངའི་ཕ་དམ་པ་རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེ་སྐུ་གཤེགས་ནས་ད་བར་མི་ལོ་བཞི་བཅུ་ཙམ་སོང་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་གཟབ་ནན་དང་། རྒྱུན་བསྲིངས་རྩོལ་བ་ཆེན་པོས་སློབ་སྦྱོང་གནང་བའི་སྙིང་སྟོབས་ནི་དུས་ད་ལྟའང་ཡིད་ཡུལ་དུ་འདས་མ་ཐག་པའི་སྣང་ཚུལ་ལྟར་འཆར་བཞིན་འདུག །ཕ་དམ་པ་བསིལ་ལྡན་གྱི་རྭ་བས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་ཞིང་། ཡུལ་གྲུ་གཞན་ལས་རྒྱང་གིས་ཆོད་དེ་དབེན་ཞིང་གསང་བར་གནས་པ་ལྟ་བུའི་བོད་ལྗོངས་སུ་གློག་གི་སྒྲོན་མེ་དང་པོ་སྤོར་བར་མཛད།
གཡག་སྡེ་པཎ་ཆེན་གྱི་རྣམ་ཐར་སྙིང་བསྡུས།
༈ གཡག་སྡེ་པཎ་ཆེན་ནི། གཡག་སྡེ་བྱེ་མར་ཡབ་ཨ་མི་དཀོན་མཆོག་དཔལ་དང༌། ཡུམ་སྐྱ་རྒྱལ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ས་མོ་ཕག་ལ་འཁྲུངས། བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེས་ལོ་དགུ་བཞེས་པའི་ཕག་དེ་ཡིན། ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ལ་འབན་པོ་ཆོས་དབང་ལ། ངན་སོང་སྤྱོད་རྒྱུད་ཐུན་གཅིག་གསན། རྟོགས་ལྡན་རིན་སྨོན་དང༌། ཇོ་སྟན་དར་བརྩོན་ལ་ཀློག་ཡིག་བསླབས་ཤིང༌། ཕྱིས་འདུལ་མངོན་ཡང་གསན། མཁན་ཆེན་ཆོས་དཔལ་བ་ལ། དགེ་བསྙེན་དང་བར་མ་རབ་བྱུང་མཛད། འདུལ་བ་ཚར་འགའ་གསན། རས་སྟོན་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན་ལ་དགེ་ཚུལ་མཛད། འདུལ་བའང་གསན། མཁན་ཆེན་འོད་འབྱུང་དང༌། ཞ་ཆེན་རིན་འབྱུང་ལ་བསྙེན་པར་རྫོགས།
འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་གཉིས་པ་དཔལ་ལྡན་མཁྱེན་བརྩེ་འོད་ཟེར།
གདོད་མའི་མགོན་པོའི་རྒྱལ་སར་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ནས་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་རྣམ་འཕྲུལ་གཅིག་ལས་དུ་མ་སྤྲུལ་པ་དང༌། དུ་མ་གཅིག་ཏུ་སྡུད་པ་སོགས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་བློར་ཚད་བཟུང་མི་ནུས་པས་བེ་རོའི་རྣམ་འཕྲུལ་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཡང་དུས་གཅིག་ལ་མང་དུ་བྱོན་པ་དང༌། མི་ཚེ་གཅིག་གི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བྱོན་པ་སོགས་མང་བས་ཚུར་མཐོང་གི་བློས་དཔྱད་པར་དཀའ་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་རྟོགས་པ་རྣམས་ནི་ངོ་མཚར་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་འོག་ཏུ་འབྱུང་བ་འདི་རྣམས་ཀྱང་རྒྱུ་མཚན་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་འཇམ་མགོན་བླ་མས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་འདིའི་སྤྲུལ་གཞི་ཡང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད།
དཔལ་༸རྒྱལ་དབང་༸ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅོ་ལྔ་པ་མཁའ་ཁྱབ་རྡོ་རྗེའི་རྣམ་ཐར།
༄༅། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་མ་ལུས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་རང་གཟུགས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ཀརྨ་པ་བཅོ་ལྔ་པ་དཔལ་ལྡན་ཀུན་བཟང་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཕྲིན་ལས་མཁའ་ཁྱབ་རྟག་པའི་རྡོ་རྗེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་གསང་བ་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་ནི་སོ་སྐྱེའི་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ལྟ་ཅི། ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པའི་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེར་མ་ཟད་བསྐལ་པ་བཟང་པོ་འདི་ཉིད་ལའང་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་གཞན་ཕན་རྣམ་རོལ། མ་འོངས་སངས་རྒྱས་དྲུག་པ་སེངྒེ་སོགས་བྱོན་ཅིང་འབྱོན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ད་ལྟ་རྣམ་འདྲེན་བཞི་པའི་བསྟན་པ་འདིར་ཡང་མངོན་དགའི་ཞིང་ན་རྒྱལ་བ་མི་འཁྲུགས་པ། རི་བོ་ཏཱ་ལར་སྙིང་རྗེའི་རང་གཟུགས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་སྣང་སྲིད་ཟིལ་གནོན་པདྨ་ཀཱ་ར། འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ས་ར་ཧ་སོགས་འཕགས་སྐྱེའི་རྣམ་འཕྲུལ་བསམ་བརྗོད་ལས་འདས་ཤིང༌། ཁྱད་པར་རང་ཅག་གངས་ཅན་ལྗོངས་འདིའི་མགོན་པོར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཚུལ་ཡང༌།
སྔོན་བྱོན་མཁས་པའི་སྡེ་ལས་བོ་དོང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
མཚན་ཡོངས་གྲགས་སུ་བོ་དོང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ༼༡༣༧༦—༡༤༥༢༽མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཡུང་དྲུང་སངས་རྒྱས་སྐྱིད་དང་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན། བོ་དོང་ཆོས་རྒྱལ། འཇིགས་མེད་གྲགས་པ། དབྱངས་ཅན་དགའ་བའི་དཔལ། འཆི་མེད་སྡེ། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ། གསང་བས་བྱིན། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས། ངང་ཚུལ་ཞི་བ། འབུམ་ཕྲག་བརྒྱ་པ་བཅས་སོ། ཁོང་ནི་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་མེ་འབྲུག་སྤྱི་ལོ༡༣༧༦ལ་གནས་ཆེན་རྩིབས་རིའི་བྱང་ངོས་ལག་པ་གོང་གི་ཉེ་འགྲམ་དུ། ཞྭ་མི་རུས་བརྒྱུད་ཡབ་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱལ་མཚན་དང་ཡུམ་བྱང་ཆུབ་སྒྲོན་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་དང་བཅས་སྐུ་འཁྲུངས། མཚན་ལ་གཡུང་དྲུང་སངས་རྒྱས་སྐྱིད་ཅེས་གསོལ།
ཀརྨ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་། ཀརྨ་པཀྴིའི་རྣམ་ཐར་མདོར་བསྡུས།
ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པར་བྱོན་པ་བཅུ་བཞི། ༡ རྗེ་དུས་སུམ་མཁྱེན་པ། (རབ་བྱུང་གཉིས་པའི་ལྕགས་སྟག༡༡༡༠ལོ་ནས་རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཆུ་གླང་༡༡༩༣བར)འཁྲུངས་ཡུལ་མདོ་ཁམས་ཀྲེ་ཤོད། དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་བཞིར་བཞུགས། ༢ཀརྨ་པཀྴི་ཆོས་ཀྱི་བླ་མ། (རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཤིང་བྱི༡༢༠༤ལོ་ནས་རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ཆུ་ལུག༡༢༨༣ལོ་བར)དགུང་ལོ་དོན་དགུ་བཞུགས། ༣ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ། (རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ཤིང་སྤྲེལ༡༢༨༤ལོ་ནས་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ས་ཡོས༡༣༣༩ལོ་བར)དགུང་ལོ་ང་དྲུག་བཞུགས། ༤ཀརྨ་པ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ། (རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ལྕགསའབྲུག༡༣༤༠ལོ་ནས་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ཆུ་ཕག༡༣༨༣ལོ་བར)དགུང་ལོ་ཞེ་བཞི་བཞུགས། ༥ཀརྨ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ། (རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ཤིང་བྱི༡༣༨༤ལོ་ནས་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ཤིང་ལུག༡༤༡༥ལོ་བར)དགུངལོ་སོ་གཉིས་བཞུགས། ༦ཀརྨ་པ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན། (རབ་བྱུང་བདུན་པའི་མེ་སྤྲེལ༡༤༡༦ལོ་ནས་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཆུ་བྱ༡༤༥༣ལོ་བར)དགུང་ལོ་སོ་བརྒྱད་བཞུགས། ༧ཀརྨ་པ་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ། (རབ་བྱུང་། བརྒྱད་པའི་ཤིང་ཁྱི༡༤༥༤ལོ་ནས་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་མེ༌སྟག༡༥༠༦ལོ་བར)དགུང་ལོ་ང་གསུམ་བཞུགས། །…
ཧའོ་རིན་པོ་ཆེའི་མཚམས་སྦྱོར་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ།
མཁས་བཙུན་གྲུབ་པའི་ས་མཐོར་གཤེགས་ཤིང་། རིགས་བརྒྱའི་ཁྱབ་བདག་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོར་གྱུར་བ། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་གངྒའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མའི་རྡུལ་སྙེད་ཐང་མར་བརྡལ་འདྲའི། གཟུང་འཛིན་བློ་ཡི་བསམ་པའི་ཁྱོན་གྱིས་ཁྱབ་པར་དཀའ་བ་རྣམས་ནི། ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པའི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་གསལ་རྗེན་དུ་གཟིགས་པར་ནུས་པའི། རྣལ་འབྱོར་རྣམ་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་མངའ་བའི་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་གཤིས། མཁན་ཆེན་དམ་པ་གང་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཇི་བཞིན་བདག་འདྲའི་ཐ་མལ་བློ་ཡིས་བརྗོད་པར་དཀའ་ཡང་།
སྨན་རྩིས་མཁས་དབང་ཐུབ་བསྟན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས།
༄༅། །སྨན་རྩིས་བསྟན་འཛིན་གསེར་རིའི་ཕྲེང་བ་ལས་མཁས་དབང་ཐུབ་བསྟན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས་དྲི་མེད་ཕྲེང་མཛེས་ཅེས་བྱ་བ། བསྡུ་བསྒྲིགས་པ། གཉོས་ནོར་བཟང་། གངས་ཅན་སྨན་རྩིས་མཁས་དབང་གཙང་པའི་རྒན་ཐུབ་བསྟན་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༨ ལོར་གཙང་ཐོབ་རྒྱལ་སྟེ་དེང་གཞིས་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་རྣམ་གླིང་རྫོང་ཐོབ་རྒྱལ་ཤང་གཙང་པ་ཞེས་པའི་ཁྱིམ་ཚང་དུ་ཡབ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་དང་ཡུམ་ཆུང་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས།
གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་སྙིང་བསྡུས།
གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་ནི། གཙང་ལ་སྟོད་གཡས་རུ་བྱང་མའི་ཆབ་འོག་འོ་བ་ལྷ་རྩེ་རིན་ཆེན་སྡིངས་ཞེས་པར། ཡབ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་དང་ཡུམ་རྒྱ་གར་ལྷ་མོའི་སྲས་སུ། རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ལྕགས་གླང་༼1361༽ལོར་འཁྲུངས། ཆུང་དུས་མཚན་ཁྲོ་བོ་དཔལ་ལྡན་ཞུ། བྱིས་པའི་དུས་ནས་སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་ལ་ཕན་སེམས་ཆེ་བ། རིག་པ་རྣོ་བས། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་དགོན་པ་བྱང་སྡིངས་སུ་ཆོས་སྐྱོང་དཔལ་བའི་དྲུང་དུ་ཀློག་ཡིག་སློབ་པར་བསྐྱལ།
བཀའ་གདམས་དགེ་བཤེས་གླང་རི་ཐང་པ་རྡོ་རྗེ་སེངྒེ་རྣམ་ཐར་སྙིང་བསྡུས།
བཀའ་གདམས་དགེ་བཤེས་གླང་རི་ཐང་པ་རྡོ་རྗེ་སེངྒེ་། ༄༅། །བཀའ་གདམས་རིན་པོ་ཆེའི་ཆོས་འབྱུང་རྣམ་ཐར་ཉིན་མོརབྱེད་པའི་འོད་སྟོང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ། ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་བསོད་ནམས་ལྷའི་དབང་པོ( 1432-1496 )ས་ཁྲོ་མོ་ཞེས་པ་ཤིང་ཕོ་འབྲུག་གི་ལོ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་ཟླ་བ་ཡར་ངོའི་ཚེས་བཅུ་ལ་གྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་(ལྷ་ལྡན་སྐྱིད་ཆུའི་སྟོད་ཀྱི་སྟག་རྩེ་རྫོང་རྙིང་པའི་ཉེ་ལ་བའི་)དཔལ་ལྡན་ལོ་དགོན་པའི་བདེན་གནས་དགའ་ལྡན་རྩེར་སྦྱར་བའོ། ། ཞེས་པ་ལས། དེ་ཡང་གླང་རི་ཐང་པ་ནི། འཁྲུངས་ས་འཕན་ཡུལ་གཉའ་གོང་གསེར་མ་བཤོངས་ཡབ་ཇོ་བོ་དར་མ་མདོ་བཟང་གི་སྲས་སུ་ 1054 ཤིང་ཕོ་རྟ་ལ་འཁྲུངས། རུས་ཞུགས་ཚང་། ཁ་རོང་གི་ཞང་པོ་བཤེས་གཉེན་གྲོག་མོ་མཁར་པ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་། མཚན་རྡོ་རྗེ་སེངྒེར་བཏགས། རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད་པའི་སྤྲུལ་པར་བྱེད་ལ། སྔོན་ལོ་ཙཱ་བ་ཀ་བ་དཔལ་བརྩེགས་སུ་སྤྲུལ་ནས་བསྟན་པ་ཆེས་ཆེར་གསལ་བར་མཛད་ཅིང་། འདིར་གདུལ་བྱ་བློ་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་དང་པོ་ཤིན་དུ་བཀྲེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཛད་དེ།…