ཆུ་གསུམ་རྫོང་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁུལ་དུ་ཆུ་གསུམ་གྱི་འདུས་མདོ་ཡིན་པས་རྗེས་སུ་མིང་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ལས། སྔོན་དེ་ཁུལ་དུ་ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རི་ཞེས་ཟེར། “ཨེ་”ནི་ཡུལ་ལུང་སྤྱིའི་མིང་དང་། “ལྷ་”ནི་ཨེ་བཙུན་བཙན་པོའི་སྲས་དགྲ་ལེགས་རྣམ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ཡིན་སྟབས་མཚན་ལ་ལྷ་ཞེས་དང་། “རྒྱ་རི་”ཞེས་པ་ནི་རྩྭ་རྒྱ་བ་སྐྱེས་པའི་རི་ལ་གནས་གཞི་བཏབ་པས་རྒྱ་རི་ཞེས་སུ་གྲགས། སྔོན་ལྷ་རྒྱ་རིའི་རྫོང་ལ་ལྷ་རྒྱ་རིའི་ཕོ་བྲང་ངམ། ལྷ་ཁང་ཞེས་སོགས་ཟེར། ད་ལྟའི་ཆུ་གསུམ་རྫོང་ཞེས་པའང་། ༡༩༦༥ ལོར་ལྷ་རྒྱ་རི་རྫོང་ཟེར་གྱི་ཡོད་ཀྱང་རྗེས་སུ་ཆུ་གསུམ་རྫོང་ཞེས་པར་མིང་བསྒྱུར་བྱས། ད་ལྟའི་རྫོང་གནས་ཡུལ་ཡང་ལྷ་བརྒྱ་རི་དང་ཉེ་བའི་བྲོག་ཤུར་ནང་དུ་ཡོད། རྫོང་དེའི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་ ༡༩༦༧ དང་། ས་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་ ༢.༤ རྩྭ་ཐང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༢༨༥ ནགས་ཚལ་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༡.༥ མི་འབོར་ཁྲི་ ༡.༥ ཆ་སྙོམ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་ ༤༢༠༠ ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་ཡིན་པ་བཅས།
1) རི་སྒོ་ཆོས་སྡེ།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཨེ་རི་སྒོ་བསླབ་གསུམ་ཆོས་སྡེ་”ཞེས་ཞུ། ཟངས་རི་དཔྱང་ཟམ་ནས་ཤར་དུ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་ཙམ་ཕྱིན་ན་ཆུ་གསུམ་རྫོང་དུ་འབྱོར། རྫོང་གནས་ཡུལ་ནས་སྤྱི་ལེ་གཅིག་ཙམ་གྱི་གད་སྟེང་ན་ལྷ་རྒྱ་རིའི་ཕོ་བྲང་རྙིང་པ་དང་། ཕོ་བྲང་གསར་པ་དགའ་ལྡན་རྩེ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་གྱང་གོག་ཡོད། དེ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་སྒོམ་ཆེན་ངག་དབང་གྲགས་པ་ཆོས་ལྡན་སྦུག་ཏུ་གསུང་གཏོར་གནང་བཞིན་བཞུགས་སྐབས་རོང་ལྷ་སྐྲཀྴད་ནག་པོས་བྱ་རོག་ཅིག་ལ་སྤྲུལ་ནས་སྒོམ་ཆེན་གྱི་གཏོར་ཆས་གནས་དེར་ཁྱེར་ཡོང་ནས་ཤིང་སྒྲོ་སྡོང་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་བཞག སྒོམ་ཆེན་གཏོར་ཆས་འཚོལ་དུ་ཕེབས་པ་དང་དྲོ་སྡོང་སྟེང་ནས་གཏོར་ཆས་གཟིགས་པས་“ད་ངའི་དགོན་པ་འདིར་འདེབས་དགོས་པ་འདྲ་”དགོངས་ནས་དགོན་དེ་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་ལྷ་རྒྱ་རིུའི་དབུ་འཁོར་གྲྭ་ཚང་དུ་གྱུར། དགེ་སློང་བརྒྱད་གྲྭ་ཞིག་མི་ལྡེང་སྟབས་དེ་ཁུལ་དུ་ཁྲལ་ཁག་ཆེ་བ་བདུན་ཡོད་པ་ལས་རེ་རེས་གྲྭ་པ་རེ་བཟོས། གཅིག་མི་ལྡེང་བས་ལྷ་རྒྱ་རིས་ཁམས་ཕྱོགས་ནས་མི་ཞིག་ཉོས་ཕེབས་ཏེ་དགེ་སློང་བརྒྱད་གྲྭ་གཅིག་བྱུང་། དགོན་པའི་ཞལ་ཡང་མི་སེར་ལ་སློག དེ་ནས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱུང་སྟེ་ལྷ་ཁང་མང་པོ་བཞེངས། ཇོ་བོའི་སྐུ་བྱིན་ཅན་དང་། [page 83] སྒོམ་ཆེན་ངག་གྲགས་ཀྱི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་སྨན་འདམ་གྱི་བྱམས་པ་ཐོག་བརྩེག་ཅན་སོགས་ཡོད། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱིས་དགེ་ལྡན་ལུགས་ཕྱག་བཞེས་གནང་གི་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དང་། ཇོ་བོ་རྗེ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་སོགས་མི་ཚད་ལྷག་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
2) མདོ་མཁར་ཆོས་སྡེ།
ཆུ་གསུམ་རྫོང་ནས་བྱང་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་ལྔ་ཙམ་སོང་ན་གཟེ་མཁར་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གཟེ་མཁར་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁུལ་གྱི་རི་རྟའི་དབྱིབས་འདྲ་བ་ལ་གྲོང་དེ་གཟེ་སྟེང་དུ་ཆགས་པས་གཟེ་མཁར་ཞེས་ཟེར། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་མདོ་མཁར་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ་གནུབས་སྟོན་ཤེས་རབ་གྲགས་པ་ཞུ་བ་བཀའ་གདམས་པའི་བླ་མ་ཞིག་གིས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་དགེ་ལུགས་པར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས། གཙོ་བོ་གསང་འདུས་དང་འཇིགས་བྱེད་སོགས་སྔགས་ཆོག་ཕྱག་བཞེས་གནང་བའི་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བཞི་བཅུ་ཙམ་ཡོད།སྔོན་དགོན་དེར་སྨན་འདམ་གྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་མདོ་མཁར་མཁན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་འཇིམ་གྱི་གདུང་རྟེན་ཐོག་བརྩེག་གཅིག་ལྷག གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་བྱིས་པ་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་བཅས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འཇིམ་སྐུ་ཐོག་བརྩེག་གཅིག་ལྡན་དང་། ཐུགས་ཀར་སྔོན་གྱི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བྱིན་ཅན་བཞུགས་པའི་རྗེ་ཡབ་སྲས། གཞན་ཡང་ཚེ་ལྷ་རྣམ་གསུམ་སོགས་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཡང་དེ་ནས་བྱང་ངོས་སུ་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གསུམ་ཙམ་ཕྱིན་ན་ནོར་བུ་[page 84] སའི་རི་རྒྱབ་ཏུ་གཏེར་དགོན་པ་ཞེས་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་པ་ཞིག་དང་། དེ་དང་ཉེ་བར་དགའ་ལྡན་ཆོས་སྟེང་ཞེས་པ་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་ཞིག་གི་རྗེས་ཤུལ་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
3) བླ་འདྲེན་དགོན།
ཆུ་གསུམ་རྫོང་ནས་ཤར་དུ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་གསུམ་ཙམ་དང་། དེ་ནས་གད་སྟེང་དུ་འཛེགས་ན་དགོན་དེར་སླེབས། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་དགོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་བླ་མ་འདྲེན་བསྟན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དགེ་ལུགས་པའི་ཕྱག་བཞེས་གནང་སྟབས་དགོན་དེའི་མཚན་ལའང་བླ་འདྲེན་དགོན་ཞེས་གསོལ། རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་དང་། རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་སོགས་དགོན་དེར་ཕེབས་མྱོང་ཡོད། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཀྱང་བརྒྱ་ཙམ་ཟིན་སྐད། སྔོན་དགོན་དེར་ཤར་ལིའི་ཐུབ་པ་དམ་སྦྱར་མ་ཞིག་ཡོད་པ་ལ་ལོ་ལྟར་གཞུང་ནས་དྲུང་སེར་སྐྱ་གཉིས་ཕེབས་ནས་ཞལ་གསེར་འབུལ་དགོས། གཞན་ཡང་རྟེན་གཙོ་ཐུབ་དབང་གི་ཐུགས་ཀར་སངས་རྒྱས་ཆོས་འཕགས་ཀྱི་མཚམས་ཞུགས་པ་ཞིག་དང་། ཀརྨ་པའི་འདྲ་སྐུའི་ཐུགས་ཀར་མཚོ་བདག་གླང་སྣ་བཞུགས་པ་སོགས་བྱིན་ཅན་མང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་འདུ་ཁང་ནང་གསར་བཞེངས་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་གྱི་སྐུ་ཚབ་འཇིམ་སྐུ་མི་ཚད་མ་རྣམས་དང་། གཞན་ཡང་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
4) དགའ་རྣམ་རྒྱལ།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཨེ་སེའུ་དགའ་ལྡན་རྣམ་རྒྱལ་”ཞེས་ཞུ། ཆུ་གསུམ་རྫོང་ནས་སྤྱི་ལེ་བཅུ་བདུན་ཙམ་ལྷུན་རྩེར་འགྲོ་སའི་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སོང་ན་ས་ནག་ལ་ཕར་བབས་པའི་ལམ་སྟེང་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་རྗེ་བྱམས་པ་ཆོས་མཆོག་གིས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད་ཅེས་དང་། ཡང་རྒྱ་རི་ཞབས་དྲུང་བློ་བཟང་མཐུ་སྟོབས་ཀྱི་དུས་གསོལ་དཔོན་རབ་[page 85] བརྟན་པས་ཁུར་འཁུར་ཏེ་ཆོས་སྡེ་གསར་དུ་བཏིང་ཞེས་ཟེར། རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་རབ་གནས་གནང་། དེ་རྗེས་གྲུབ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་རྒྱ་མཚོ་ཕེབས་ནས་ལྷོ་རྒྱུད་ལམ་རིམ་གྱི་གདན་ས་གཙོ་བོར་གྱུར། དགོན་དེ་ནི་གཞུང་དགོན་ཡིན་ལ་རྩེ་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་དགོན་ལག་ཀྱང་ཡིན། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྨན་གདམ་གྱི་ཐུབ་དབང་དང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་བཅས་ཡོད། དགོན་དེ་ཆགས་ཚུལ་ནི་སྨན་བླའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྟེང་དུ་ཆགས་པ་འདྲ་ལ། ཤར་ངོས་སུ་རྣམ་སྲས་ཀྱི་བང་མཛོད། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་མཚན། ཧྭ་ཤང་གི་རང་བྱོན་སོགས་གསལ་གྱི་ཡོད་གསུངས། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་སོ་གཉིས་ལྡན་དང་། སྐུ་ཚད་དེ་འདྲའི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་། སྟོན་པའི་སྐུ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
5) རྒྱ་རི་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཨེ་སྟོང་རྒྱ་རི་དགོན་”ཞེས་ཞུ། དགའ་རྣམ་རྒྱལ་ནས་ཤར་ངོས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཞི་ལྔ་ཙམ་སོང་ན་རྒྱ་རི་ཞོལ་གྲོང་གི་ལྟག་ཏུ་དགོན་དེ་མཇལ་ཐུབ། དགོན་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་རིས་མེད་པ་ཞུ་བ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཞིག་གིས་ཐོག་མར་དགོན་དེའི་ལྟག་ཏུ་ཞོལ་མོ་ཆེ་ཞེས་པར་དགོན་ཞིག་ཕྱག་འདེབས་གནང་མཛད། དེ་ནས་མར་གཟིགས་དུས་ད་ལྟའི་དགོན་དེ་ཆགས་ཡུལ་དུ་ཉིན་མོ་དུ་བ་དང་། མཚན་མོ་མར་མེ་འབར་བ་གཟིགས་པས་སློབ་མ་ཚོར། ས་མ་ཀིར་ཅི་འདུག་ལྟོས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པར། སློབ་མ་ཚོ་དེར་ཡོང་ནས་བལྟ་སྐབས་གཞན་གང་ཡང་མེད་པར་རྩྭ་རྒྱ་བ་ཞིག་སྐྱེས་འདུག་ཅེས་ཞུས་པར། ད་འོ་ན་ངའི་དགོན་པ་ས་ཕ་ཀིར་གདབ་དགོས་གསུངས་ནས་ད་ལྟའི་དགོན་པ་དེ་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་རིམ་བཞིན་དགེ་ལྡན་པར་འགྱུར་ནས་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བདུན་ཅུ་སྐོར་ཟིན། སྔོན་འདུ་ཁང་ནང་འགྲན་མེད་རྣམ་གསུམ་ཞེས་གཙོ་བོ་ཇོ་བོ་དང་། གཡས་སུ་[page 86] ཇོ་བོ་རྗེ། གཡོན་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་སྔོན་གྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་འཇིམ་སྐུ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
དགོན་དེ་ནས་ཤར་ལྷོའི་མཚམས་ཀྱི་རི་ལྡེབས་སུ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་ཙམ་སོང་ན་ཨེ་སྟོད་ཆུ་ཚན་ཞེས་པ་དེ་ཡོད། ཆུ་ཚན་དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་འོལ་དགའ་ནས་གཟིགས་སྐབས་ཨེ་སྟོད་ལུང་ཤུར་གྱི་ཆུའི་ནང་ཆུ་འགྲོ་བ་འདྲེན་པ་ཡོད་པ་གཟིགས་ཏེ་རོང་ནས་ཆུ་དེ་དེད་བཞིན་ཕེབས་པས་ཀློག་ཅེས་པར་ཕེབས་སྐབས་ལུང་ཤུར་གཉིས་ནས་ཆུ་བབས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཆུ་འགྲོ་བ་འདྲེན་པ་བརླགས་པས་ཀློག་ཅེས་པའི་མིང་དེ་ཐོག་མར་བརླགས་ཞེས་པ་ལས་བྱུང་ཟེར། དེ་ནས་མར་ཙམ་ཕེབས་པས་སླར་ཡང་བརྙེས་གནང་ནས་ཕེབས་སྐབས་ཞབས་སྙུན་ལ་སྐུ་གཉེལ་ནས་སྐྱོ་མོ་ཞེས་པར་སྐུ་ངལ་གསོ་བ་དང་སྦྲགས་གསུང་གཏོར་གནང་ནས་བཞུགས་སྐབས་བྱ་རོག་གཅིག་གིས་གཏོར་ཆས་ཁྱེར་སོང་བས་དེའི་རྗེས་བསྙེགས་ནས་ཕེབས་པས་ད་ལྟའི་ཕོ་རོག་ཆུ་ཚན་ཞེས་པར་ཕོ་རོག་གཅིག་གི་རྐང་པ་བཅུག་ནས་བསྡད་ཡོད་སྟབས་སྐྱེས་བུ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་དེ་ཆུ་ཚན་ཡིན་པར་མཁྱེན་ནས་དེར་ཆུ་ཚན་བསྐྱོན་པས་ཞབས་ཀྱི་སྙུན་གཞི་དྲག དེ་ནས་བཟུང་“ཨེ་སྟོད་ཆུ་ཚན་”ཞེས་པ་བྱུང་།
6) ཀློག་ཆོས་སྡེ་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཀློག་ཆོས་དགའ་ལྡན་འཕེལ་རྒྱས་གླིང་”ཞེས་ཞུ། རྒྱ་རི་དགོན་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་མར་ཡོང་ན་ཀློག་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ། ཀློག་ཅེས་པའི་དོན་ནི་ཨེ་སྟོད་ཆུ་ཚན་དུ་གསལ། དགོན་དེ་ནི་བྱ་པའི་ཞལ་ངོ་ཡོན་ཏན་མཆོག་གིས་བཏབ་ཅེས་དང་། ཡང་ཐོག་མར་བྱང་ངོས་ཀྱི་བྲག་ཕུག་ཡོད་སར་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་དགོན་ཞིག་ཡོད་པ་ལ་དེ་རྗེས་ལྷ་དགྲ་ལྷའི་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ད་ལྟའི་དགོན་གནས་འདིར་གནས་སྤོས་གནང་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་། འདུ་ཁང་ཀ་བ་ཉི་ཤུ་ཐོག་[page 87] བརྩེག་གཉིས་ལྡན། བྱམས་ཁང་ཀ་བ་བཞི་ཐོག་བརྩེག་གསུམ། སྲུང་མ་བསམ་ཡས་དང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་མགོན་ཁང་སོགས་རྟེན་གསུམ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞེངས་གནང་མཛད་ནས་རྒྱ་རི་བའི་གཙོ་དགོན་དུ་གྱུར། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ཙམ་ཐོས་བསམ་སློབ་གཉེར་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་བྱུང་སྟབས་རྒྱལ་བ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་ཞབས་བཅགས། རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་རི་བོ་དགེ་ལྡན་པར་བསྒྱུར་གནང་མཛད། ཆོས་ཐེབས་སུ་མི་སེར་མང་པོ་གནང་། སླད་ཉམས་ཆགས་བྱུང་ཚེ་གཞུང་ནས་གཟིགས་སྐྱོང་མཛད་རྒྱུའི་བཀའ་གཏན་གནང་། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའང་ཡུན་རིང་བཞུགས་ནས་ས་ཟླའི་དུས་ཆེན་ལ་བསྙུང་གནས་འཛུགས་གནང་མཛད། སྐུ་ཐང་། ལི་ཏིང་། ཁྲུས་དར་སོགས་ལའང་ཕྱག་རྗེས་གསལ། དེ་རྗེས་རྒྱལ་བ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོས་དགོན་དེར་བཅའ་ཡིག་དམ་སྦྱར་གསོལ་སྩལ་གནང་བ་བཅས། སྔོན་དགོན་དེར་རྟེན་གཙོ་དགོན་དེའི་མདུན་གྱི་མཛོ་མོའི་སྣ་ཁུག་ཅེས་པའི་ས་ཕུག་ནས་གདན་དྲངས་པའི་སྨན་འདམ་གྱི་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་བརྩེག་གསུམ་ལྡན་ཉེ་སྲས་བརྒྱད་དང་བཅས་པ་དང་། འདུ་ཁང་ནང་ཤར་ལིའི་སྟོན་པ་མི་ཚད་ལྷག གཡས་གཡོན་དུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་འདྲ་སྐུ། སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་ནང་ཤར་ལིའི་སྒྲོལ་མ་གསུང་འབྱོན་དང་། བཀའ་གདམས་མཆོད་རྟེན་མི་ཚད་ལྷག་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་ཐུབ་དབང་དང་། བྱམས་པ། སྒྲོལ་དཀར། རྗེ་ཡབ་སྲས་སོགས་ཀྱི་ཐུགས་ཀར་སྔོན་གྱི་སྐུ་འདྲའི་བཙོ་ཐལ་འབུལ་བཞུགས་བྱས་པ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
7) ཨེ་སྒྲེ་དགོན་པ།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཨེ་དགོན་དགའ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་གླིང་”ཞེས་ཞུ། ཀློག་ཆོས་སྡེ་དགོན་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ཙམ་ཀློག་གི་ལྷོ་ནུབ་སྒྲོལ་མ་རིར་འཛེགས་ན་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་[page 88] མཉམ་མེད་སྒམ་པོ་བའི་ཐུགས་སྲས་སམ་སྐུ་མཆེད་སྒྲེ་རིན་པོ་ཆེ་ཞུ་བ་བཀའ་རྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་དཀར་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་བས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་དཀར་གྱི་ཞལ་གཟིགས་ཀྱང་བྱུང་གསུངས། སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་དང་བཅས་པ་བཞུགས། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཉམས་ཆགས་བྱུང་རྗེས་སླར་ཡང་༡༧༠༧ལོར་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་ཡོངས་འཛིན་མཁན་ཆེན་སྐལ་བཟང་རབ་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་དམ་དུ་མཉམ་མེད་སྒྲེ་བའི་སྐུ་ཞིག་ཕེབས་པར་ཐོག་མར་འབུལ་ས་མ་བརྙེད། རྗེས་སུ་ཨེ་སྟོད་ཆུ་ཚན་དུ་ཕེབས་སྐབས་ཀློག་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་གསུམ་གདན་ཞུར་བཅར་བར་མཁན་ཆེན་གྱིས་དེ་ཁུལ་མཉམ་མེད་སྒྲེ་བའི་བཞུགས་གནས་ཨེ་ཡོད་གསུངས་པར་སྒྲེ་པ་ཞེས་པའི་དགོན་ཧྲུལ་ཞིག་ཡོད་ཞུས་པས་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས་གཟིགས་པར་ཕེབས་སྐབས་ས་འོག་ནས་ཕྱག་འཁར་གཉིས་བླ་གོས། བཞེས་ཆས་བཅས་ཐོན་པ་ནང་རྟེན་དུ་བྱས་ནས་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞི་ལ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་དཀར་དང་། གཡས་གཡོན་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་། ཙོང་ཁ་པ། མཉམ་མེད་སྒྲེ་པ། མཁན་ཆེན་སྐལ་བཟང་རབ་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་འདྲ་སྐུ་དང་། མཆོད་རྟེན་བདུན་སོགས་བཞེངས་གནང་མཛད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་ལྷ་ཁང་ཀ་བ་གཉིས་ལྡན་ནང་སྒྲོལ་དཀར་གྱི་འཇིམ་སྐུ་མི་ཚད་མ་དང་། མཉམ་མེད་སྒྲེ་པ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྲེང་དུ་གྲགས་པ་ཀུན་གླིང་རྟ་ཚག་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཡོངས་འཛིན་སེར་སྨད་གཞུང་པ་ལྷ་བཙུན་རིན་པོ་ཆེའི་འདྲ་སྐུ་ཁྲུ་གང་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཁྲུ་གང་པ། མཆོད་རྟེན་གསུམ་བཅས་གསར་བཞེངས་གནང་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
8) སྟོད་གཟིགས།
མཚན་རྒྱས་པར་“སྟོད་གཟིགས་དགའ་ལྡན་རབ་བརྟན་”ཞེས་ཞུ། ཀློག་ཆོས་སྡེ་དགོན་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་མ་ཟིན་ཙམ་མར་ཡོང་ན་སྟོད་གཟིགས་གྲོང་གི་ལྟག་ཏུ་དགོན་དེ་མཇལ་བ་རེད། “སྟོད་[page 89] གཟིགས་”ཞེས་པ་ནི་བྱང་སེམས་གཅེར་བུ་བས་སྟོད་གངས་རིན་པོ་ཆེ་ནས་གཟིགས་སྐབས་འབུམ་པ་ཕུག་ཙམ་ཞིག་གནས་དེར་ཡོད་པ་གཟིགས་པས་སྟོད་གཟིགས་ཞེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་བྱང་སེམས་གཅེར་བུ་བས་ཕྱག་བཏབ་གནང་བའི་བཀའ་རྒྱུད་པའི་དགོན་ཞིག་ཡིན་པ་ལ། དགོན་དེ་ཆགས་ཡུལ་ཡང་འབུམ་པ་དེའི་འོག་ཏུ་ཡིན་གསུངས། འོན་ཀྱང་ཇུན་གར་དམག་དུས་གཏོར་བཤིག་སོང་བ་དང་། དེ་རྗེས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་ད་ལྟའི་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་དེ་བྱུང་། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ཙམ་ཡོད། སྔོན་འདུ་ཁང་ཀ་བ་ཉི་ཤུའི་ནང་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་སྐུ་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་། གཡས་གཡོན་དུ་ཐུབ་དབང་དང་། མར་མེ་མཛད་བཅས་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་འདུ་ཁང་ནང་། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་བརྩེག་གཅིག་ལྡན་དང་། འགྲན་མེད་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་འཇིམ་སྐུ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་གནས་བཤད་ལམ་ཡིག་གསར་མ་ལས། ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག་ལས་བཏུས།
