“ལྷོ་བྲག་”ཅེས་པ་ནི་ཡར་ལྷ་ཤམ་བུའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་བྲག་རི་ལ་ལྷོ་བྲག་ཅེས། ད་ལྟའི་ལྷོ་བྲག་རྫོང་གནས་ཡུལ་ནི་དཀར་པོ་ཞེས་སྔོན་ལྷོ་བྲག་དུ་བ་རྫོང་གི་ཞོལ་དུ་ཆགས་ཡོད། རྫོང་དེའི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམས་གྲུ་བཞི་མ་ ༤༤༢༦ དང་། ཆུ་བོའི་ཁྱབ་ཚད་སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམས་གྲུ་བཞི་མ་ ༤༠༠ ས་ཞིང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༣ རྩྭ་ཐང་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི་ ༢༣༠ མི་འབོར་ཁྲི་ ༡.༧ ས་མཐོ་ཤོས་ལ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ལེ་ ༧༥༣༨ དང་། དམའ་ཤོས་ལ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་ ༢༧༤༠ ཆ་སྙོམས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲེ་ ༣༨༢༠ ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་བཅས་ཡིན།
1) ཐིག་ཕྱི་དགོན།
མཚན་གཞན་ལ་“བན་པ་ཕྱག་རྡོར་དགོན་”ནམ་ལྕང་ལོ་ཅན་གཉིས་པ་ཞེས་སོགས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་ཞུ། གནས་གཞི་ཞི་ཁྲོ་བཀའ་བརྒྱད་ལྷ་ཁང་ནས་གཞོང་ལ་བརྒྱབ་སྟེ་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་སོང་ན་ཐིག་ཕྱི་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཐོག་མར་[page 123] དགོན་གནས་དེར་མཚོ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནས་གནས་དེའི་ཡུལ་ལྷ་ཁྱི་ཁ་ར་ཐོད་ཅེས་པས་མཚོ་དེ་བརྟོལ། དེ་རྗེས་མཚོ་མིག་ཏུ་ཀླུ་གདོལ་པ་ནག་པོ་ཅེས་པ་གདུག་པ་ཅན་ཞིག་མཚོ་དེར་གནས་ཏེ་སྐྱེ་འགྲོར་གནོད་ཆེན་པོ་བྱས་པས་དེའི་ཁ་གནོན་དུ་ཤུད་པོ་དཔལ་སེང་གི་གདུང་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་གྲུབ་ཐོབ་ལས་ཀྱི་རྡོ་རྗེའམ་ལྷོ་བྲག་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་ཞུ་བ་སྤྱི་ལོ༡༣༢༦ལོར་སྐུ་བལྟམས། དགུང་ལོ་གསུམ་པ་ལ་ཕུར་པའི་དབང་ཐོབ་པས་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་གར་བྱེད་པའི་སྣང་བ་ཤར་བས་གར་སྒྱུར་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་མང་པོ་མཁྱེན། དགུང་ལོ་བཅུ་པ་ལ་ཁུ་བོ་རྒྱལ་སྲས་བཟང་པོ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་། དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་ཕུར་པ་ཁྲོ་བཅུར་བསྐོར་བ་ཞིག་ལ་བསྙེན་པ་དུ་མ་མཛད་པས་ངག་ནུས་ཆེ་བས་སྡིག་པ་ལ་སྔགས་ཆུ་རེག་པ་ཙམ་གྱིས་ཤི་བ་ལ་སྙིང་རྗེ་འཁྲུངས་ནས་བཤུམས་པས་ཕུར་པའི་ཞལ་གཟིགས་ཀྱང་ཐོབ། དེ་ནས་མཚོ་ཤུལ་དེར་དགོན་པ་ཞིག་འདེབས་དགོས་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་ཏེ་ཐིག་བསྐྱོན་པ་ལ་མཚན་མོ་ལྷ་འདྲེས་ཕྱིས་པས་ཐིག་ཕྱི་ཞེས་པའི་མཚན་ཡང་དེ་ལས་བྱུང་། དེ་ལྟར་ལྷ་འདྲེས་ཀོ་ལོང་ཕྲག་དོག་བྱས་པའི་རུ་གནོན་དུ་ཕྱོགས་བཞི་དང་དབུས་བཅས་པར་མཆོད་རྟེན་ལྔ་བཞེངས། དེ་ནས་ཐིག་ཕྱི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས། དགོན་དེའི་རྒྱབ་རི་ནི་ཕྱི་གླང་ཆེན་གྱི་གཟུགས་འདྲ་བ་ལ་ནང་བྱ་ཁྱུང་གི་རང་བྱོན་དང་། དེའི་ལྟོ་བའི་ཐད་དུ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་། གླང་ཆེན་གྱི་མཆུ་སྟེང་དུའང་དགོན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གཉིས་ལ་ཁྱུང་ཚང་ཞེས་ཟེར་ཡང་། འཇིགས་བྱེད་ལྷ་ཁང་ལ་དགོན་པ་མཐིལ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་ཏེ་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་བྱུང་བ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སློབ་མ་ནམ་མཁའ་ལྷན་རྒྱས་དང་། ནམ་མཁའ་ལྷུན་གྲུབ་གཉིས་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་བྱུང་ཞེས་གསུངས། སྔོན་དགོན་དེ་དགའ་ལྡན་བླ་སྤྱིའི་ཁོངས་ཡིན་ཅིང་། མཁན་པོའང་དགའ་ལྡན་བྱང་རྩེ་ནས་ཕེབས་དགོས། ད་ལྟ་འཚོ་[page 124] བཞུགས་བློ་བཟང་ཚེ་རིང་མཆོག་བར་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་ལས་མ་བྱུང་། སྔོན་འདུ་ཁང་ནང་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཕྱག་བཟོ་འདྲ་སྐུ་མཐོང་བ་དོན་སྒྲོལ་དང་། གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྨན་འདམ་གྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་། གཡས་གཡོན་ཉེ་སྲས་བརྒྱད། སྒོ་སྲུང་གཉིས་དང་བཅས་པ། དབུས་སུ་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་གདུང་རྟེན་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་། འདུ་ཁང་ནང་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཕྱག་བཟོ་ཕྱག་རྡོར་གཏུམ་མོ་མེ་འབར་གྱིས་གཙོས་པའི་འཁོར་ཆེན་བརྒྱད། སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་བརྒྱད། རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ། སྦུག་ཏུ་འོད་དཔག་མེད་ལྷ་ཁང་སོགས་རྟེན་གསུམ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་གནས་དེར་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྐུ་རྒྱུ་ས་ལས་བཞེངས་པའི་གདུང་རྟེན་ནང་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐུ་ཤ་ཚལ་བུ་བཞུགས་པ་ཉམས་གསོ་གནང་བ་དང་། འདུ་ཁང་ནང་ཤིང་རྩ་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་བཟོ་གུ་རུའི་སྐུ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་བཅས་ཀྱི་སྨན་སྐུ་ཐོག་སོ་གཅིག་ལྷག གཞན་ཡང་ཕྱག་རྡོར་གྱི་སྐུ་དང་། ལྡེབས་རིས་སྙིང་པ་མང་པོ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
2) སྤྲོ་བ་དགོན།
མཚན་གཞན་ལ་“སྒྲོ་བ་དགོན་ནམ། བགྲོ་བ་དགོན་”ཞེས་སོགས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོ་མཆིས། ཐིག་ཕྱི་དགོན་ནས་སྤྱི་ལེ་བརྒྱད་ཙམ་སྤྱིར་བཏང་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་ཤར་ངོས་སུ་སོང་ན་ལམ་སྟེང་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཐོག་མར་གནས་དེར་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་རྟ་མགྲིན་སྒྲུབ་གནང་ནས་བཞུགས་སྐབས་རྟ་སྐད་ལན་གསུམ་བརྒྱབ་ཀྱང་ཡུལ་དེའི་མིས་མ་ཐོས་སྟབས་ཡུལ་དེར་འོན་ལུང་ཞེས་ཀྱང་འདོགས་གནང་མཛད་པས་ད་ལྟའང་མིང་དེ་ལྟར་འབོད་ཀྱི་ཡོད། དུས་དེ་ཙ་ན་[page 125] རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་གཉལ་ཙོང་ཁ་ཕུག་དུ་བཞུགས་སྐབས་བླ་མ་ཟབ་མོ་དབུ་མ་ལ་མཁས་པ་ཞིག་དང་མཇལ་བའི་ཐུགས་སྨོན་གནང་བར་མཁའ་འགྲོའི་བརྡ་རུ་“ཁྱོད་འདི་ནས་ལྷོ་བྲག་ཤར་དུ་ཕྱིན་ན་ཚད་ལྡན་གྱི་བླ་མ་མཇལ་བ་ཡོད་”ཅེས་པའི་བརྡ་བྱུང་བས། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་དབེན་གནས་སྤྲོ་བ་དགོན་དུ་ཕྱག་རྡོར་གྱི་སྒྲུབ་པ་བསྐྱོན་ནས་བཞུགས་ཡོད་པ་ལ་ཕྱི་ཉིན་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཞལ་འཛོམས་ཡོང་བའི་སྔ་ནུབ་ཏུ་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་ལ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་མཚན་ལམ་དང་། ཙོང་ཁ་པར་ཕྱག་རྡོར་གྱི་མཚན་ལམ་བྱུང་། ཕྱི་ཉིན་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཉེ་གནས་ལ་དེ་རིང་འགྲུལ་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོང་བ་ཡོད་པས་ལྟོས་གསུངས་པར། གང་མཚམས་ན་ཉེ་གནས་ཀྱིས་གཞན་སུ་ཞིག་མི་འདུག་ཨ་མདོ་གནས་སྐོར་བ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པར་ཡར་གདན་དྲོངས་གསུངས་ནས་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཞལ་འཛོམས་བྱུང་སྐབས་དེར་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་དགུང་ལོ་བདུན་ཅུ་དང་། ཙོང་ཁ་པ་དགུང་ལོ་སོ་དགུ་ཡིན་པར་གྲགས། དེ་ནས་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་དང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆོས་གསུང་རེས་མཛད་པའི་ཚེ་ན་བཞུགས་ཁྲིར་ང་གཉིས་ཀས་བཞུགས་འདོད་མ་གནང་བའི་སྐབས་དེར་ནམ་མཁའ་ནས་“ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་བླ་མའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་དང་། བློ་བཟང་གྲགས་པ་སློབ་མའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་”ཞེས་པའི་སྒྲ་བྱུང་བས་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་པའི་མཚན་ཡང་དེ་ལྟར་བྱུང་བར་གྲགས། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་ནི་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དབུ་བླ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བཞིའི་མཆོག་གཅིག་ཡིན་གསུངས། དེ་ནས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པར་ཟབ་མོ་དབུ་མའི་ལྟ་བ་འཁྲུངས། ཉི་མ་ཤར་བ་དང་དུས་མཚུངས་ཤར་རི་ནས་སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་ཞལ་གཟིགས་བྱུང་བས་སྟོང་རི་ཉི་ཤར་ཞེས་པའང་དེ་ནས་བྱུང་། བླ་སློབ་གཉིས་ཐུག་ཤིན་ཏུ་སྤྲོ་བས་“སྤྲོ་བ་དགོན་”དང་། ཡང་བཀའ་གདམས་དང་། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཆོས་སྐོར་བགྲོ་གླེང་མཛད་པས་“བགྲོ་བ་དགོན་”སོགས་གསུང་སྲོལ་ལྟར་འབྲི་སྲོལ་ཡང་མི་འདྲ། དེ་ནས་ཙོང་ཁ་པས་ད་ངའི་དགོན་པ་གང་དུ་བཏབ་ན་[page 126] ལེགས་སམ་ཞུས་པར། ཁྱོད་ཀྱི་དགོན་པ་འབྲོག་དགའ་ལྡན་ཞེས་པར་ཐོབས་གསུངས། ཆོས་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་སྤེལ་དགོས་སམ་ཞེས་ཞུས་པར། ཁྱོད་སྒེར་ལུགས་ཤིག་བགྱིས་གསུངས་པས་“དགེ་ལུགས་”ཞེས་པ་དེ་“སྒེར་ལུགས་”ཞེས་པའི་སྒྲ་ལས་བྱུང་གསུངས། ཡང་དགེ་ལུགས་ཞེས་པ་ནི། དགའ་ལྡན་པ་ཞེས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། དགའ་ལྡན་ཞེས་འབོད་ན་བརྗོད་ལ་མི་བདེ་བས་“དགེ་ལུགས་”ཞེས་འབོད་ཅེས་སོགས་གསུངས་ཚུལ་མི་འདྲ། ངའི་དགོན་པ་བཏབ་ཚར་རྗེས་རབ་གནས་སུ་ཕེབས་པར་ཞུ་ཞུས་པར་ཞལ་བགྱིས་བཞེས། འོན་ཀྱང་དགའ་ལྡན་དགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་བསྒྲུབས་རྗེས་རབ་གནས་གནང་བར་ཉེ་བའི་དུས་ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་སྙུན་ཏེ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པར་སྟོང་རི་ཉི་ཤར་སྟེང་ནས་རབ་གནས་གནང་རྒྱུ་དང་། དེ་ཉིན་དགའ་ལྡན་གྱི་སྒོ་དང་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱེ་རྒྱུ་གནང་བར་ཚེས་གྲངས་དུས་བཀག་གནང་བ་ནོར་སྟབས་སྒོ་དང་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱེ་རྒྱུ་མ་བྱུང་བས་ཕྱག་ནས་སྐོར་ལམ་དུ་ཐོར་བའི་རང་བྱོན་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ཅེས་གསུངས། སྔོན་དགོན་དེར་རྡོ་ནག་ལ་རྡོ་དཀར་གྱི་མ་ཎིའི་རང་བྱོན་ངོ་མཚར་ཅན་དང་། ཤུད་པོ་དཔལ་སེང་གི་སྐུ་དམར་གདུང་བཞུགས་པའི་གདུང་རྟེན། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་ནང་མཁའ་འགྲོའི་གསང་ལམ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་བསངས་བཏང་ན་ཉིན་བདུན་སོང་མཚམས་སྟོང་རི་ཉི་ཤར་གྱི་རྩེ་ནས་དུ་བ་ཐོན་ཟེར། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་དང་སྒྲུབ་ཕུག་ནང་གསར་བཞེངས་གུ་རུའི་སྐུ་བརྙན་དང་། མ་ཎིའི་རང་བྱོན། ཤུད་བུ་དཔལ་གྱི་སེང་གེའི་གདུང་རྟེན། ནམ་མཁའ་རྒྱལ་མཚན་དང་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་བཞུགས་ཁྲི་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཡང་དགོན་དེ་ནས་དངོས་ཤོས་ཞེས་པའི་ནང་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་ཙམ་སོང་ན་བསམ་གྲུབ་གླིང་ཞེས་པའི་དགོན་ཞིག་ཀྱང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
3) མཁར་ཆུ་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་“མཁར་ཆུ་དགའ་ལྡན་བདུད་འཇོམས་གླིང་”ཞེས་ཞུ། ཐིག་ཕྱི་དགོན་ནས་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཙམ་སོང་ན་ལྷ་ཁང་དུ་འབྱོར། དེ་ནས་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་ནགས་རིར་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ལྷག་ཙམ་དང་། འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་བརྒྱད་དགུ་ཙམ་སོང་ན་ལྕགས་ཕུར་ཅན་ཞེས་པའི་རི་བོའི་སྟེང་ཐང་ཤིང་དང་ཤུག་པ་ལ་སོགས་ལྗོན་ཤིང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། “མཁར་ཆུ་”ཞེས་པ་ནི་བྲག་མཁར་བདེ་མཆོག་རང་བྱོན་ནམ་མཁའ་ལ་བསྙེགས་འདྲའི་མདུན་ནས་ཕུ་ཆུ་རྒྱུགས་པས་མཁར་ཆུ་ཞེས་འབོད། ཞེས་པ་ལས་མཁར་ཆུའི་མཚན་བྱུང་གསུངས། ཡང་གསུངས་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ནི། ཕུ་ཡི་གངས་རི་ཤེལ་དཀར་གྱི་བ་གམ་བརྩེགས་པ་ལྟ་བུ་ནས་ཕྱོགས་ཀུན་དུ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་བདུད་རྩི་དྭངས་ཤིང་བསིལ་བ་འོ་མའི་རྒྱུན་ལྟར་འབབ་པ་དེ་ལྷ་མོ་མཁར་ཆེན་གྱི་རི་བོ་དེར་མཁར་བས་“མཁར་ཆུ་”ཞེས་པའི་མཚན་དེ་ལྟར་བྱུང་ཡང་གསུངས།
དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་འབྲུག་པ་པད་མ་དཀར་པོས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ནང་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་གནུབས་ཀྱི་རིགས་འཁྲུངས་དགེ་སློང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མཆོག་སྤྲུལ་སླར་ཡང་བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་བྱོན་པ་དགེ་སློང་ལྷ་མཆོག་ནས་ད་བར་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱིས་འདུལ་སྡེ་བསྐྱངས་གནང་གིས་མཛད་འཕྲིན་ཤིན་ཏུ་རྒྱས། རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པས་ཀྱང་མཐུན་རྐྱེན་བཀའ་དྲིན་བླ་མེད་སྩལ་གནང་མཛད་ཚུལ་སོགས་གསུངས། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བས་ཉེར་ལྔ་ཚེས་བཅུ་སོགས་བྱང་གཏེར་ཕྱག་བཞེས་གནང་གི་ཡོད་པ་ལ། བླ་མ་གསང་འདུས་ཏེ་གུ་རུ་ཆོས་དབང་གི་གཏེར་མ་སོགས་ཀྱང་ཕྱག་བཞེས་མཛད་ཀྱི་ཡོད། སྔོན་འདུ་ཁང་ཐོག་བརྩེག་གསུམ་ལྡན་གྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྨན་འདམ་གྱི་གུ་རུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཐོག་བརྩེག་གསུམ་ཙམ་ལོན་པའི་གཟུགས་སུ་སོར་མོའི་ཚད་ཙམ་གྱི་གུ་རུའི་སྐུ་ཁྲི་བཅུ་གཉིས་[page 128] ཙམ་བཞུགས་པ། གཡས་སུ་སྐུ་རྒྱུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་འོད་དཔག་མེད་དང་། མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ། གཡོན་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་འདྲ་སྐུ་ཐོག་བརྩེག་ལྷག དབུ་སྟེང་དུ་གསང་འདུས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར། གཞན་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་གྱིས་བཞེངས་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་མི་འཁྲུག་པ་ཐོག་བརྩེག་གཅིག་ལྷག ནམ་སྙིང་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱལ་བ་མི་འཁྲུག་པ་ཐོག་བརྩེག་གཅིག་ལྷག ནམ་སྙིང་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པའི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་གདུང་རྟེན། གཞན་ཡང་བྱུ་རུའི་སྡོང་པོ་དང་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་སོགས་ནང་རྟེན་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་གྱང་རོར་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་འདུ་ཁང་ནང་གོང་གསལ་སྐུ་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་རྒྱུ་དང་སྐུ་ཚད་དེ་མཚུངས་གསར་བཞེངས་གནང་ཡོད་པ་དང་། གུ་རུའི་སྐུ་ཚབ་ཉེར་ལྔ་ཞེས་པའི་གྲས་ཤིག་དང་། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་སྐུ་ཆོས་ཉི་ཟེར་མ་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གཞན་ཡང་དགོན་དེ་ནི་གུ་རུའི་ཐུགས་ཀྱི་དབེན་གནས་ཏེ་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་གྱི་གཤོག་པ་འདྲ་བའི་ནང་འོག་མིན་ལྕགས་ཕུར་ཅན་ཞེས་པའི་ཕུག་ཏུ་གུ་རུས་ལོ་བདུན་ཟླ་བདུན། ཞག་བདུན་སྒྲུབ་པ་བསྐྱོན་པ། དེའི་ལམ་གྱི་བྲག་ལ་མ་ཅིག་གི་ཞབས་རྗེས། གུ་རུའི་ཕྱག་འཁར་དང་། ཕྱག་མཛུབ་ཀྱི་རྗེས་སོགས་འདམ་ལ་བཏབ་པ་བཞིན་གསལ་བའི་རི་སྟེང་དུ་དགོན་དེ་ཆགས། ཤར་རིར་སྒྲོལ་མ་ཉེར་གཅིག་གི་རང་བྱོན་གྲལ་རིང་དུ་བཞུགས་འདྲ་དང་། དེའི་མདུན་དུ་གཡུ་ཡི་རྡོ་བཅས་བཏིང་འདྲའི་ལྷ་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མའི་བླ་མཚོ་དང་། དངུལ་གཞོངས་ཇ་ཐང་གིས་བསྐངས་འདྲའི་ཞིང་སྐྱོང་གི་བླ་མཚོ། གཏེར་བདག་དགེ་གཉེན་སྨྱོན་ཁའི་བླ་མཚོ་བཅས་ནི་སྒྲོལ་མའི་རང་བྱོན་མདུན་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་བ་བཞིན་ཡོད། དེ་ནས་ལྷོ་ངོས་སུ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔའི་རང་བྱོན་གསལ་བའི་ཁྲོད། ལྷོ་དོན་ཡོད་སྒྲུབ་པའི་སྐུ་སྐེད་ཀྱི་མཚམས་སུ་རྒྱལ་བ་རྒོད་ཚང་པའི་སྒྲུབ་ཕུག ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་མཚམས་སུ་རྡོ་སྐས་དང་ཤིང་ཟམ་བརྒྱུད་མར་བབས་ན་རོང་ཆུ་འགྲོ་བ་འདྲེན་པའི་ཆུ་རྒྱུན་དང་། དེ་ནས་ཙ་རིའི་རླུང་སྒོ་ཞེས་[page 129] པ་དང་བྲག་མཁར་བདེ་མཆོག་རང་བྱོན་སོགས་ཙ་རི་གཉིས་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། ནུབ་ངོས་སུ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོར་གུ་རུས་ལུང་བསྟན་པའི་དཔལ་གྱི་ཕུ་རིང་སྒྲུབ་ཕུག་དེ་དང་ཉེ་བར་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་གསང་བའི་ཕུག་པ་དང་། གྲུབ་ཐོབ་མེ་ལོང་རྡོ་རྗེའི་གདན་ས་དང་དུར་ཁྲོད་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནས་མི་རིང་བའི་སར་གངས་ལ་བརྒྱབ་ནས་སོང་ན་མོན་ཀུ་རུ་ལུང་ཞེས་པའི་མདོར་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེའི་ཕུར་པ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྒྲུབ་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་མོན་ཁ་ནེ་རིང་སེང་གེ་རྫོང་གསུམ་ཞེས་པ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་མཐའ་མཚམས་སོང་བས་མཇལ་སྟབས་བདེ་པོ་མེད།
4) ལྷ་ཁང་།
མཚན་རྒྱས་པར་“མཁོ་མཐིང་རྣམ་སྣང་ལྷ་ཁང་”ཞེས་ཞུ། མཁར་ཆུ་དགོན་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་མར་བབས་ན་ལྷ་ཁང་གྲོང་དབུས་སུ་སྔ་ཉམས་ལྡན་པའི་ལྷ་ཁང་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་ནི་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ཁོངས་དབུས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཞུ་བ་དེ་ཡིན། ཐོག་མར་ཡུལ་དེར་མཁོ་མཐིང་ཞེས་ཟེར་བ་ལ་རྗེས་སུ་མཐའ་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་དེ་བཞེངས་སྟབས་ལྷ་ཁང་ཞེས་པའི་མིང་དེ་ལྟར་ཐོགས། སྔོན་ལྷ་ཁང་དེའི་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་རྣམ་སྣང་སྐུ་ཐོག་བརྩེག་གསུམ་ཙམ་དང་། གཞན་ཡང་རྟེན་སྐུ་མང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལ་མཐའ་འཁོར་ལྕགས་རི་དང་སྒོ་བཞིའང་ཡོད། བསམ་ཡས་བཞེངས་སྐབས་དང་དུས་མཚུངས། མཁོ་མཐིང་རྣམ་སྣང་གི་སྐུ་རྒྱབ་ནས་གཏེར་སྒྲོམ་སྨུག་པོ་དང་། སྐྱ་བོ་གཉིས་བཏོན་པའི་སྒྲོམ་ནང་ནས་བཀའ་བརྒྱད་བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་རྒྱུད་གཏེར་ལས་བཞེས་ཞེས་གསུངས། ད་ལྟ་ལྷ་ཁང་རྙིང་པ་དེའི་ནང་སངས་རྒྱས་སྟོང་སྐུའི་ལྡེབས་རིས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ་དགོན་དེའི་ཁ་སྤྲོད་དུ་འཁོར་ལམ་སྟེང་མ་ཎིའི་རང་བྱོན་གསལ་བ་ཞིག་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པས་དེ་བྱེ་མས་ནུབ་དུས་བསྐལ་པའི་མཐའ་རུ་སླེབས་ཞེས་ཟེར། [page 130] ལྷ་ཁང་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གསུམ་ཙམ་སོང་ན་གུ་རུའི་ཚེ་ཡི་སྒྲུབ་པ་མཛད་ས་ཚེ་བུམ་དཔལ་གྱི་རི་ཞེས་ཨོ་རྒྱན་གྱི་སྒྲུབ་ཕུག་དང་། ཚེ་ཆུ་སོགས་ཡོད། དེ་ནས་མུ་མཐུད་སོང་ན་སྡུར་ཞེས་པར་ཨོ་རྒྱན་སངས་རྒྱས་གླིང་པའི་གདན་སའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
5) སྲས་མཁར་དགུ་ཐོག
མཚན་རྒྱས་པར་“སྲས་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་”ཞེས་ཞ྄ུ། མཁོ་མཐིང་ལྷ་ཁང་ནས་སྤྱིར་བཏང་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སེང་གེ་རྫོང་སྟེ་ད་ལྟའི་སེང་གེ་ཆུས་དང་། དེ་ནས་ཁམས་པ་ལ་བབས། དེ་ནས་ཆུ་གསུམ་མདོ་ཞེས་པ་ནས་ལྷོ་ནང་སྟེ་སྲས་ཁུལ་དུ་སྤྱི་ལེ་སུམ་ཅུ་ཙམ་སོང་ན་སྲས་གྲོང་ཚོའི་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་བཀའ་བརྒྱུད་བསྟན་པའི་སྲོལ་གཏོད་པ་མར་པ་ལོ་ཙཱའི་སློབ་མའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་མི་ལ་རས་པ་གཅིག་པུས་༡༠༧༧ལོར་བཞེངས་གནང་མཛད། མི་ལ་རས་པ་ནི་ཡུལ་ལ་སྟོད་མང་ཡུལ་གུང་ཐང་གི་བྱེ་བྲག་སྐྱ་རྔ་རྩ་བྱ་བར་ཡབ་མི་ལ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་དང་། ཡུམ་མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན་གྱི་སྲས་སུ་སྤྱི་ལོ་༡༠༤༠ལོར་སྐུ་བལྟམས། ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་ཡབ་གྲོངས་པས་ཁུ་བོ་དང་ཨ་ནེས་ནོར་གཞིས་ཕྲོགས། ཡུམ་གྱི་བཀས་དབུས་སུ་བྱོན་ནས་མཐུ་སེར་གྱིས་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཕམ་པར་མཛད། དེ་ལྟར་སྡིག་པ་བསགས་པ་ལ་ཐུགས་འགྱོད་དྲག་པོ་སྐྱེས་སྟེ་རོང་སྟོན་ལྷ་དགའ་ཞུ་བ་ལ་རྫོགས་ཆེན་ཞུ་དུས། རོང་སྟོན་ལྷ་དགས་ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་དགོན་པ་ན་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཆེན་ན་རོ་པའི་དངོས་སློབ་མར་པ་ལོ་ཙཱ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲུབ་ཐོབ་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བ་ཞིག་བཞུགས་པའི་སྐོར་གསུངས་པས་མི་བཟོད་པའི་དད་གུས་སྐྱེས་ཏེ་ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་དུ་ཕེབས། མི་ལ་དང་མར་པ་མཇལ་བའི་སྔ་ནུབ་ཏུ་མར་པར་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྩེ་དགུ་པ་ཞིག་ལ་གཡའ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་ཞིག་རྨིས་གནང་བས་ཡུམ་བདག་མེད་མར་དེ་རིང་འགྲུལ་པ་གལ་ཆེན་ཞིག་འོང་བ་ཡོད་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆང་དམ་བི་གང་སྡོགས་ཤིག་གསུངས་ནས་ཆང་དེ་བསྣམས་ནས་གྲོ་བོ་ལུང་[page 131] འོག་ཏུ་མཐུན་རྐྱེན་ཞིང་ཞེས་པ་དེར་ཕྲུ་སློག་བཞིན་བཞུགས་ཙ་ན་མི་ལ་དེར་ཕེབས་ཏེ་མར་པ་ཡིན་པ་མ་མཁྱེན་པར་མར་པ་ལོ་ཙཱ་ཞེས་པ་གང་དུ་བཞུགས་ཡོད་མེད་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར། མར་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞིང་འདིའི་ཕྲུ་སློག་འཕྲོ་རྣམས་སློག ཆང་འཐུང་འཕྲོ་འདི་བཏུངས་ནས་ཁང་པ་ཡ་གིར་ཤོག་དང་ངས་བླ་མ་བསྟན་གསུངས། མི་ལས་དེ་ལྟར་གནང་ནས་ཞིང་རྨོ་འཕྲོ་དེ་རྨོས། ཆང་བཞེས་འཕྲོ་དེ་བཞེས་པས་མར་པའི་རྒྱུད་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས། དེ་ནས་གྲོ་བོ་ལུང་དུ་ཡར་ཕེབས་པས་མར་པ་ནི་ད་ལྟ་ཞིང་རྨོ་བའི་ཐལ་རྡུལ་དང་བཅས་བཞུགས་ཡོད་པས་བླ་མ་མར་པ་དེ་མིན་ནམ་སྙམ། མར་པས་ཁྱོད་དོགས་པ་མ་བྱེད། བླ་མ་མར་པ་ང་ཡིན་པས་ཕྱག་འཚོལ་གསུངས་པ་ལ། མི་ལས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་དད་གུས་དང་བཅས་ལྟོ་གོས་ཆོས་གསུམ་བླ་མས་གནང་བར་ཞུ་ཞུས་པར། ཆོས་གསུང་རྒྱུ་ཞལ་གྱིས་མ་བཞེས་པར་ཐོག་མར་སྒྲིབ་སྦྱོང་གི་ཆེད་དུ་སྲས་དར་མ་མདོ་སྡེའི་སྐུ་མཁར་བརྩིག་ཏུ་བཅུག་གནང་མཛད། སྲས་མཁར་ཞེས་པའང་དེ་ནས་བྱུང་། ཐོག་མར་ཤར་ངོས་སུ་སྒོར་མོ་རྔ་འདྲ་བ་ཞིག་བརྩིགས་པས་ཐོག་བརྩེག་བཞི་ཙམ་ལོན་སྐབས་གཤིག་བཅུག་གནང་བས་མ་ཚད་ས་རྡོ་གནས་སོ་སོར་སྐྱེལ་དུ་འཇུག་གནང་མཛད། ཡང་བྱང་གི་རི་རྩེ་དང་། ནུབ་ཀྱི་རི་སྣ་སོ་སོར་ཟླ་གམ་དང་གྲུ་གསུམ་བཅས་བརྩིགས་པ་གོང་ལྟར་བཤིག་བཅུག་གནང་རྗེས་མཐར་དབུས་ཀྱི་གྲུ་བཞི་ཐོག་བརྩེགས་དགུ་ལྡན་དེ་བཞེངས་གནང་མཛད་སྐབས་མི་ལའི་སྐུ་གཟུགས་ལ་རྨ་བཟོས་ཏེ་རྣག་ཁྲག་ཀྱང་བབས་པ་བུ་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་ཐུགས་མི་བཟོད་པར་རྡོ་ཆེན་པོ་ཞིག་རྩིག་སྟེང་དུ་བཞག་གནང་བ་མར་པས་གཟིགས་ཏེ། རྡོ་འདིས་ཁྱོད་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་གསུངས་ནས་སླར་ཡང་རང་གནས་སུ་སྐྱེལ་དུ་འཇུག་གནང་མཛད་རྗེས། མི་ལས་ཡང་བསྐྱར་སྐུ་རྒྱབ་ཏུ་བསྣམས་ནས་རྩིག་གདན་དུ་བཀྱོན་པའི་མི་ལའི་རྒྱབ་རྡོ་ཞེས་པ་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྗེ་བཙུན་མི་ལས་བླ་མ་མར་པར་དད་ལོག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་གནང་བར་མཁར་དེ་བཞེངས། སྔ་ཕྱིར་[page 132] མཁར་བཞི་བཞེངས་པར་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཡང་འགྲིག་གསུངས། མཐའ་མཇུག་གི་མཁར་དེ་འགྲུབ་རྗེས་པཎ་ཆེན་ན་རོ་པའི་གདམས་ངག་ཡོངས་རྫོགས་གནང་སྟེ་མཐར་བྲག་དཀར་རྟ་སོ་ཞེས་པར་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས། སྐུ་ལུས་མ་དང་བཅས་མཁའ་འགྲོས་ལྷ་མི་ཀུན་གྱིས་མཐོང་སར་ནམ་མཁར་སྤྱན་དྲངས། རྗེ་མར་པས་པཎ་ཆེན་ན་རོ་པར་མི་ལའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཞུས་པས་དཔལ་ན་རོ་པས་ཕྱག་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་“བྱང་ཕྱོགས་མུན་པའི་སྨག་རུམ་ན། །གངས་ལ་ཉི་མ་ཤར་འདྲ་བའི། །ཐོས་པ་དགའ་ཞེས་བྱ་བ་ཡི། །སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚོལ་ལོ།།”ཞེས་དབུ་གུག་གནང་བས་རྒྱ་གར་ཕུ་ལ་ཧ་རིའི་རི་དང་རྩི་ཤིང་བཅས་པ་བོད་ལ་མགོ་གུག་པས་ཡིན་གསུངས། སྔོན་སྲས་མཁར་དགུ་ཐོག་གི་ཐོག་བརྩེག་དྲུག་པར་སྨན་འདམ་གྱི་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་དང་། ཏེ་ལོ་པ། ན་རོ། མར་པ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དང་། འཁྱམས་ཀ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་གུ་རུའི་སྐུ་བརྙན། མདོར་མར་པས་ཤངས་ཁྲག་གིས་བྲིས་གནང་བའི་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ། དེ་རྗེས་ཀརྨ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་བཀའ་ལྟར་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་བསྒྲོན་པར་མཛད་པ་དང་འབྲེལ་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཆེན་པོའང་འཛུགས་གནང་མཛད་པ་བཅས་ཡིན།
ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་སྲས་མཁར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས་ཕུད། དེ་བྱིངས་སྔོན་གྱི་དེ་རང་འཇགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། ནང་དུའང་སྔོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་དེ་དག་གི་སྐུ་ཚབ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལས་གཙོ་བོ་གོང་གསལ་མར་པས་ཤངས་ཁྲག་གིས་བྲིས་གནང་བའི་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མའི་སྐུ་བརྙན། གཞན་ཡང་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བའི་འདུ་ཁང་དང་། མགོན་ཁང་རྙིང་མ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
6) གྲོ་བོ་ལུང་།
མཚན་རྒྱས་པར་“ལྷོ་གནས་མཆོག་འོག་མིན་ཨོ་རྒྱན་དཔལ་གྱི་གྲོ་བོ་ལུང་”ཞེས་ཞུ། སྲས་མཁར་དགུ་ཐོག་ནས་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་རིར་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ཞིག་འཛེགས་ན་མི་ལ་དང་མར་པ་ཐོག་མར་མཇལ་ས་མཐུན་རྐྱེན་ཞིང་ཞེས་པའི་སྟེང་ནས་ཞལ་ནུབ་བྱང་མཚམས་སུ་གཏད་པའི་དགོན་དེ་མཇལ་གྱི་རེད། དགོན་དེ་ནི་མར་པ་ལོ་ཙཱ་དགུང་ལོ་ཉེར་དགུའི་སྟེང་ཕྱག་བཏབ་གནང་ཞེས་གསུངས། མར་པ་ལོ་ཙཱ་ནི་དགོན་དེའི་ཐད་ཀའི་བེ་ས་ཞེས་པར་སྤྱི་ལོ་༡༠༡༢ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་གསུམ་སྟེང་རྡིའུ་ཞིག་འཕངས་གནང་བ་ས་དེར་བབས་པས་“ངའི་དགོན་པ་གནས་འདིར་འདེབས་”ཞེས་དང་། ཡང་མར་པ་དགུང་ལོ་བཅོ་ལྔར་ཕེབས་སྐབས་འབྲོག་མི་ལོ་ཙཱ་བ་ཤཱཀྱ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སམ་སྐྲི་ཏའི་སྐད་དང་སྒྲ་རིག་པ་སྦྱངས་རྗེས་རྒྱ་གར་དུ་ལན་གསུམ་བྱོན་ཏེ་པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་པ་དང་། པཎྜི་ཏ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ། ཀུ་ཀུ་རི་བ། མེེ་ཏྲི་བ། ཞི་བ་བཟང་པོ་སོགས་མང་པོའི་ཞབས་ལ་གཏུགས་པས་པན་ཆེན་ནཱ་རོ་པས་ཕྱག་མར་པའི་དབུ་ཐོད་དུ་བཞག་ནས་“ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་ཞེས་གྲགས་པའི་གནས། །སྨན་སྟོང་དང་རྩ་བརྒྱད་སྐྱེས་པའི་གནས། །སྤོས་ཀྱི་ཤིང་སྣས་བརྒྱན་པའི་ས། །མ་མཁའ་འགྲོ་སྤྲིན་བཞིན་འདུ་བའི་ཞིང་། །ཁྱེད་དེ་རུ་སོང་ལ་སྒྲུབ་པ་བགྱིས།།”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དགོན་དེ་བཏབ་རྗེས་མར་པ་གནས་དེར་བཞུགས། གནས་དེར་ཞག་གཅིག་བསྡད་པ་ཙམ་གྱིས་ཉམས་རྟོགས་སྐྱེས་ཅེས་བྱིན་ཆེ་བར་གྲགས། མར་པའི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་བུ་ཆེན་བཞི་སྟེ་རྔོག་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་དང་། གཙང་རོང་གི་མེ་སྟོན་ཚོམ་བུ། དོར་གྱི་ཚུལ་སྟོན་དབང་ངེ་། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ་སོགས་དང་ལྷན་དུ་ཕོ་བྲང་དབུ་རྩེ་དམར་པོར་རྡོ་ཆེན་ཨ་ལོ་ཎི་ཀའི་ཁྲི་སྟེང་ནས་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་མང་པོ་སྒྲ་བསྒྱུར་གནང་། བཀའ་བརྒྱུད་བསྟན་པའི་སྲོལ་གཏོད་དེ་ཆུ་མགོ་ལྟ་བུར་གྱུར། སྔོན་ཕོ་བྲང་དབུ་རྩེ་དཀར་པོའི་ནང་རྒྱ་གར་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་སྤྱན་དྲངས་པའི་དཔེ་ཆ་ཁྲ་རིང་གིས[page 134] གཙོས་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་། ཕོ་བྲང་དབུ་རྩེའི་ནང་མི་ལ་རས་པས་མར་པར་འབུལ་གནང་མཛད་པའི་ཟངས་ལུང་བཞི་མའམ་བསྐལ་པའི་མེ་ལྕེ་ཞེས་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་འབུམ་ཆེན་པོ་སོགས་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད།
ད་ལྟ་སྔོན་གྱི་གྱང་གོག་སྟེང་གསར་བཞེངས་གནང་བའི་ཕོ་བྲང་དབུ་རྩེ་དཀར་པོའི་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་གུ་རུ་སྣང་སྲིད་ཟིལ་གནོན་སྐུ་ཚད་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་། དེ་འཁོར་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད། བཀའ་བརྒྱུད་གོང་མ་རྣམ་ལྔའི་སྐུ་བརྙན་མི་ཚད་མ། དབུ་རྩེ་དཀར་པོའི་ནང་སྔོན་གྱི་བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་བང་རིམ་ཡན་ཉམས་གསོ་ཞུས་པ། དེའི་གཡོན་དུ་རྡོ་ཆེན་ཨ་ལོ་ཎི་ཀའི་ཁྲི་བཞུགས་པའི་ལྷ་ཁང་ནང་མར་པའི་སྐུ་བརྙན་གྱི་གཡས་སུ་དར་མ་མདོ་སྡེ་དང་། མི་ལ། གཡོན་དུ་ཡུམ་བདག་མེད་མ་དང་། གྲུབ་ཆེན་ཀརྨ་ནོར་བུའི་སྐུ་བརྙན། གཞན་ཡང་ཡུམ་བདག་མེད་མ་དང་མར་པའི་ཞབས་རྗེས། ཡུམ་གྱི་མཁར་ཐོག་བརྩེག་ཅན་ནང་མ་ཎིའི་འཁོར་ཆེན་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གྲོ་བོ་ལུང་དང་ཅུང་ཉེ་བའི་སར་བུ་ཆེན་བཞིའི་སྒྲུབ་གནས་ཟངས་སྦུག་ཅེས་པ་དང་། དེ་ནས་རྐང་ཐང་མར་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་སོང་ན་མི་ལའི་སྒྲུབ་ཕུག་ལྟག་གཉའ་ལུང་བསྟན་ཕུག་ཅེས་པ་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། མར་པས་མི་ལར་ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག་དང་བཀའ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སོགས་དཔལ་ནཱ་རོ་པའི་ཆོས་ཡོངས་རྫོགས་གཏད་གནང་ཡང་འཕོ་བ་གྲོང་འཇུག་གི་གདམས་ངག་གནང་མེད་པ་མཁའ་འགྲོས་ལུང་བསྟན་པས་“ལུང་བསྟན་ཕུག་”ཅེས་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་ཞེས་སོ།།
7) ཆོས་སྡེ་དགོན།
མཚན་གཞན་ལ་“རྡོ་རྙིང་གླིང་ངམ། རྡོ་གླིང་གྲྭ་ཚང་”ཞེས་ཞུ། སྲས་མཁར་དགུ་ཐོག་ནས་འཁོར་ལམ་བརྒྱུད་སྤྱི་ལེ་བདུན་ཅུ་ཙམ་སོང་ན་ད་ལྟའི་ལྷོ་བྲག་རྫོང་གནས་ཡུལ་དུ་འབྱོར། རྫོང་གི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་རི་སྟེང་སྟེ་སྔོན་གྱི་དུ་བ་རྫོང་ཤུལ་དང་ཉེ་བའི་རི་གླང་ཆེན་འདྲ་བའི་མགོ་སྟེང་དུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། ཐོག་མར་ད་ལྟའི་དགོན་གནས་དེར་བཀའ་བརྒྱུད་[page 135] པའི་དགོན་ཆུང་ཞིག་ཡོད་སྐད་ལ། དེ་རྗེས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་ད་ལྟའི་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་དེ་ཕྱག་བཏབ་གནང་མཛད། དགོན་དེ་གཞུང་དགོན་ཡིན་པ་ལ་དགའ་ལྡན་བྱང་རྩེའི་ཁོངས་ཡིན་སྟབས་མཁན་པོའང་བྱང་རྩེ་གྲྭ་ཚང་ནས་གཏོང་གནང་མཛད་ཀྱི་ཡོད། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་གསུངས། སྔོན་དགོན་དེར་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞི་བཅུའི་གཙང་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་དེ་འབྲེལ་ཉེ་སྲས་བརྒྱད། འདུ་ཁང་ནང་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་དང་། རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ། བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད། ལྷག་པར་དུ་ནང་རྟེན་བཅུ་གསུམ་ཞེས་སྔོན་ཞྭ་ལུའི་བླ་མ་རྐྱང་འཁྲུངས་མ་ཞེས་པ་གནས་དེར་ཕེབས་ནས་བཅུད་ལེན་གནང་སྟེ་ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་དང་། སྐུ་གཤེགས་རྗེས་བཞུ་འབུལ་ཞུས་པར་སྐུ་རུས་མ་འཚིག་པ་དང་། སྐུ་སྐེད་ཀྱི་ཚིགས་སྟེང་སྤྱན་རས་གཟིགས་སོགས་ལྷ་བཅུ་གསུམ་གྱི་རང་བྱོན་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་རྒྱུན་དུ་རིང་སྲེལ་ཕེབས་པ་སོགས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད། ད་ལྟ་གསར་བཞེངས་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གཙང་ཁང་ནང་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་དང་། མགོན་ཁང་ནང་སྲུང་མ་དམར་ནག་གཉིས་དང་། ཙིའུ་དམར་པོ། འདུ་ཁང་ནང་ཐུབ་པའི་སྐུ་བརྙན་སོགས་སྔོན་གྱི་སྐུ་འདྲའི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་འཇིམ་སྐུ་མང་པོ་གསར་བཞེངས་གནང་བ་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
8) ལྷ་ལུང་དགོན།
མཚན་རྒྱས་པར་“ཐེག་མཆོག་རབ་རྒྱས་གླིང་”ཞེས་ཞུ། ད་ལྟའི་ལྷོ་བྲག་རྫོང་ངམ། རྡོ་གླིང་ཆོས་སྡེ་དགོན་ནས་སྤྱི་ལེ་ཉི་ཤུ་མ་ཟིན་ཙམ་འཁོར་ལམ་སྤྱིར་བཏང་བ་བརྒྱུད་སོང་ན་ལྷ་ལུང་གྲོང་དབུས་སུ་དགོན་དེ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནི་ཐོག་མར་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོས་“གནས་འདིར་ཁ་ཤར་གཏད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཆགས་པ་ཤོག་”ཅེས་ཐུགས་སྨོན་གནང་བའི་བདེན་ཚིག་ལས། ཤར་མཁར་དུང་གི་ལྷ་ཁང་ཞེས་གཞུ་སྤུངས་བཟོ་དབྱིབས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་[page 136] ཞིག་ཆགས།
སངས་རྒྱས་རབས་བདུན་གནས་དེར་འཕུར་ཕེབས་ནས་ལྷ་ཁང་དེར་བཞུགས་སུ་གསོལ་བས་ཡུལ་དེར་རྟེན་ཆགས་གཞུང་ཞེས་ཐོགས་ཚུལ་ཡང་དེ་ནས་བྱུང་ཟེར། དེ་རྗེས་ཆོས་རྒྱལ་མངའ་བདག་ཁྲི་རལ་གྱི་བྲེ་སྤུངས་དབྱིབས་ཅན་གྱི་གཙང་ཁང་སྦུག་མར་རྒྱ་ལུགས་ཀྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་གནང་མཛད། དེ་ནས་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔའི་ནང་ཚན་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་འཁྲུངས་སའང་ཡུལ་དེའི་བྱང་ཤར་གྱི་ལྷ་ལུང་ཕུ་ཞེས་པར་འཁྲུངས། སྐུ་ལྷ་མཁའ་རི་ནས་རྩིས་ན་གཡོན་ཕྱོགས་ཡལ་བ་སའི་ཐིག་ལེར་འཁྲུངས་ཞེས་གསུངས། ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱིས་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་བཀྲོངས་ཏེ་མདོ་ཁམས་སུ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕེབས་སྟབས་རེ་ཞིག་དགོན་དེ་ཉམས་ཆག་ཏུ་སོང་། དེ་ནས་ཕག་གྲུས་དབང་སྒྱུར་སྐབས་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་འཕྲེང་བས་སྲས་མཁར་དགུ་ཐོག་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་བ་དང་དུས་མཚུངས་བཀའ་བརྒྱུད་པར་བསྒྱུར་གནང་མཛད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་དུས་བསྒྱུར་གླིང་བཅུ་གསུམ་ཞེས་པའི་ཁོངས་སུ་རྙིང་དགོན་དུ་བསྒྱུར། བྱང་གཏེར་རྡོ་རྗེ་བྲག་དང་། ཤར་གཏེར་སྨིན་གྲོལ་གླིང་། ནུབ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་གླིང་སྟེ་ཡུལ་རབ་དགོན་གསར། དབུས་གཏེར་སངས་རྒྱས་གླིང་སྟེ་རྩེད་ཐང་བན་ཚང་དགོན། ལྷོ་གཏེར་པད་མ་གླིང་པ་བཅས་གཏེར་ཆེན་ལྔ་ལས་དགོན་དེ་ནི་ལྷོ་གཏེར་པད་མ་གླིང་དུ་གྲགས། པད་མ་གླིང་པའི་སྐུ་སྐྱེ་ཀུན་བཟང་རང་གྲོལ་བར་སྐུ་ཐོག་བཅུ་གཅིག་བྱུང་། དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཀྱང་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད། སྔོན་ཤར་མཁར་དུང་གི་ལྷ་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་སངས་རྒྱས་རབས་བདུན་ཐོག་བརྩེག་གཉིས་ལྡན་དང་། གཙང་ཁང་སྦུག་མར་སྐུ་རྒྱུ་དེ་མཚུངས་ཀྱི་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐོག་སོ་ཉིས་ཐོག ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པའི་དབུ་ཀླད་རིང་སྲེལ་གྱི་ཕུང་པོ་སོགས་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་མ་དགོན་དེར་ཡོད།
ད་ལྟ་ཉམས་གསོ་ཞུས་པའི་སྔོན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ནང་རྙིང་མ་དང་། བཀའ་བརྒྱུད་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་མང་པོ་དང་། གཟིམ་ཆུང་ཀུན་[page 137] བཟང་རྩེར་པད་མ་གླིང་པ་དང་། མངའ་བདག་ཉང་རལ་པ། སྨྲ་བོ་ལྕོག གུ་རུ་ཆོས་དབང་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་། ཉང་ཆོས་གླིང་གསུམ་གྱི་མཛད་རྣམ་འཁོད་པའི་ལྡེབས་རིས་རྙིང་མ་ངོ་མཚར་ཅན་སོགས་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དགོན་དེ་ནས་རྐང་ཐང་མར་ནུབ་ངོས་སུ་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཙམ་སོང་ན་རྫར་ལ་ཡག་པ་གྲོང་ཞེས་པའི་ཡུལ་དུ་གུ་རུ་ཆོས་དབང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་། གདན་ས་སོགས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད།
ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་གནས་བཤད་ལམ་ཡིག་གསར་མ་ལས། ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག་ལས་བཏུས།
