ལེ་ཚན་གཉིས་པ། རྫོང་གཞིས་འགྲོ་སྟངས་དང་ཁྲལ་འུ་ཁྲིམས་གནོན། གཅིག རྫོང་གཞིས་འགྲོ་སྟངས། སྔར་གྱི་འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་སྲིད་གཞུང་ཆགས་ཡུལ་ནི་རྫོང་གི་ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནས་པའི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨིས་ ༣༩༠༠ བྲག་རྫོང་དེ་ཡིན་ལ། དེ་སྔའི་རྫོང་མཁར་གྱི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྨི་ངོས་སྙོམ་གྲུ་བཞི་མ་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ཡོད་པར་རྫོང་གི་ལས་ཁུངས་ཆེ་ཕྲ་ཁག་རིམ་པར་ཆགས་ཡོད། དེ་ཡང་གོང་དུ་བྱུང་བ་ལྟར་འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་གི་སྲིད་འཛིན་སྒྲིག་གཞིའི་ཐད་རྫོང་དཔོན་སྐྱ་བོ་གཅིག་གིས་སྐྱོང་བའི་རྫོང་ཞིག་ལས་ཕྱིས་སེར་སྐྱ་ཟུང་གིས་སྐྱོང་བའི་འོག ལས་དྲུང་དང་།

ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་ལོ་ཚིགས་གཤིབ་སྡུར།   《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་ནི་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་དུས་མགོར་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་གཤིས། མཛད་པ་པོ་གཉིས་ཀྱང་སྐབས་དེ་དུས་ལ་སྐུ་བལྟམས་ནས་ཆོས་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་དེ་མཛད་པར་གདོན་མི་ཟ་མོད། ད་སྔ་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་བཅོས་འདི་གཉིས་ནམ་དུས་མཛད་པའི་བྱེ་བྲག་གི་ལོ་ཚིགས་དང་དུས་ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་གོ་རིམ་ཐད་གནད་དུ་ཐིངས་ཤིང་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་འབྲས་མང་པོ་སྤེལ་མེད་སྟབས། ཆོས་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་འདི་དང་དེར་འབྲེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དོགས་གནད་མང་པོ་ཞིག་གསལ་ཁ་འབྱེད་ཁག་པོར་འདུག

འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་། ས་བཅད་དང་པོ། རྫོང་གི་གཞི་རིམ་ལོ་རྒྱུས། ལེ་ཚན་དང་པོ། རྫོང་གི་མིང་ཐོགས་ཚུལ། འཕྱོངས་རྒྱས་ཞེས་པའི་ཡུལ་མིང་ནི་ཡུལ་དེའི་ལྷོ་ངོས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་ནོར་བུ་རི་ནས་བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་གྱིས་ནོར་བུ་འཕྱོངས་ཕྲུ་གང་པོ་ཞིག་གཏེར་ནས་བཞེས་པས་དེ་ལྟར་ཐོགས་པར་གྲགས། ཞེས་དང་། ཡང་རྫོང་དེའི་ཤར་ལྷོའི་མཚམས་སུ་འཕྱོངས་ཕུ་ཞེས་འབོད་པའི་ལུང་ཤུར་དེར་ནོར་བུའི་དབྱིབས་ཅན་གྱི་རི་རྒྱལ་ཞིག་ཡོད་པར་འཕྱོངས་ནོར་བུ་རིར་གྲགས། ཞེས་གསུངས།

དྭགས་ཀོང་སྤྱི་ཁྱབ། གཅིག དྭགས་ཀོང་སྤྱི་ཁྱབ་གསར་འཛུགས་བྱེད་དོན་དང་དུས་སྐབས།   དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་གཞུང་བརྙེས་པའི་ཐོག་མའི་དུས་རིམ་ནང་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༧༥༡ ནས་བཀའ་ཤག་གི་ལམ་ལུགས་བྱུང་བའི་རིང་། གཞི་རིམ་འཛིན་སྐྱོང་ཐད་དབུས་གཞུང་ནས་ཐད་སྐྱོང་རྫོང་གཞིས་ཁག་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ལམ་ལས་ས་གནས་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཤིག་མེད་རྐྱེན། རྫོང་དང་རྫོང་དབར་དང་གཞིས་ཀ་དང་གཞིས་ཀའི་དབར་གཅུན་འདོམས་བྱེད་དཀའ་བར་གྱུར་ཏེ།

དབུས་ཁུལ་སྤྱི་བཤད། དང་པོ། དབུས་ཀྱི་ས་བབ་ཆགས་ཚུལ།         དབུས་ཁུལ་གྱི་ས་ཁམས་གནས་ཡུལ་ནི་ཤར་གྱི་གཞུང་ཐིག་ ༨༩།༤༥ ནས་ ༩༢།༣༢ དང་། བྱང་གི་འཕྲེད་ཐིག་ ༢༧།༡༥ ནས་ ༣༡།༠༢ བར་གནས་ཡོད། ཁུལ་དེའི་བྱང་ངོས་ནག་ཆུའི་ཡུལ་སྡེ་ཁག་དང་འབྲེལ་ཤིང་། ཤར་ངོས་ཀོང་པོ་རྒྱ་མདའ་དང་ནུབ་ངོས་གཙང་ཁུལ་རིན་སྤུང་རྫོང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ལྷོ་ཁའི་ཡུལ་སྡེ་ཁག་དང་ས་འབྲེལ་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིར་སྟངས་བྱང་མཐོ་ཞིང་ལྷོ་ནུབ་ཅུང་ཟད་དམའ་བའི་ཐོག་ས་མཐོའི་རི་ཁུལ་ཡོད་ལ་གཙང་འགྲམ་གཞུང་ཐང་གཤོངས་ཡིན།

༄༅༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། སུ་བྷཱ་ཥི་ཏ་རཏྣ་ཀ་རཎྜ་ཀ་ཀ་ཐཱ། བོད་སྐད་དུ། ལེགས་པར་བཤད་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཟ་མ་ཏོག་ལྟ་བུའི་གཏམ། འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གིས་གླང་ཆེན་མཆོག་འདྲའི་སེམས་ནི་ལྕགས་ཀྱུས་མ་ཡིན་ཡེ་ཤེས་ལྕགས་ཀྱུས་བཏབ་ནས་ཐུལ། །འདོད་ཆགས་མུན་པའི་དམག་ཚོགས་མེ་ཡིས་མ་ཡིན་ཡེ་ཤེས་མེ་ཡིས་མ་ལུས་བསྲེགས། །བདུད་ཀྱི་སྟོབས་རྣམས་མཚོན་ཆས་མ་ཡིན་བློ་གྲོས་རབ་ཞི་བཟོད་པའི་མཚོན་གྱིས་ཟློག །གུས་ལ་བསྒོམ་པ་ཞི་མཛད་སངས་རྒྱས་མཁྱེན་པ་རབ་རྒྱས་ཐུབ་དབང་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

ས་བཅད་བཞི་པ། ཞིང་ནགས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཐུན་མིན་ཐོན་ལས། པདྨ་བཀོད་དམ་མེ་ཏོག་རྫོང་ནི་ཞིང་ལས་དང་ནགས་ལས་གཉིས་གཙོ་བོ་གཉེར་བའི་ཁུལ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཞིང་ལས་ཐད་རྨོ་ཞིང་མུའུ་ཁྲི་ ༡.༦ ཡོད་པ་ནང་ལོ་ཏོག་གཙོ་བོ་འབྲས་ཆེན། འབྲས་ཆུང་། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག གྲོ ནས། སྲན་མ། སྲན་ཆུང་། སྲན་སེར། ཁྲེ། ཙེ་ཙེ། མོན་རྒྱགས། བྲ་མོ། པད་ཁ། སི་པན། བ་དམ། ཏིལ། བུར་ཤིང་། ཞོག་ཁོག་མངར་མོ། ལ་ཕུག ཉུང་མ་སོགས་ཚལ་རིགས་ཀྱང་ཐོན་སྐྱེད་འདེབས་ལས་བྱེད།

སུམ་རྟགས་སུས་བརྩམས་མིན་དོགས་སློང་།   ཁག་གཅིག་གིས། སུམ་རྟགས་ས་པཎ་གྱིས་བརྩམས་ཞེས་བཤད་ཀྱང་། ཁོང་གི་ཡར་སྔོན་ནས་ «རྟགས་འཇུག་» ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ལ། རོང་ཟོམ་པས་མཛད་པའི་ «དཀོན་མཆོག་འགྲེལ་»  (vol. 1, p. 195.12–14) ལས། “ཡང་བྱཱ་ཀ་ར་ཎའི་གཞུང་ལས། ཡི་གེའི་ཁོངས་ནས་མིང་དབྱུང་སྟེ། །མིང་གི་ཁོངས་ནས་ཚིག་ཕྱུང་ནས། ། ཚིག་གི་དོན་རྣམས་སྟོན་པར་བྱེད། །

ལེ་ཚན་གཉིས་པ། རྫོང་གཞིས་འགྲོ་སྟངས་དང་ཁྲལ་འུ་ཁྲིམས་འགོ། གཅིག རྫོང་གཞིས་འགྲོ་སྟངས། དེ་ཡང་། སྔར་གྱི་པདྨ་བཀོད་འཛིན་སྐྱོང་ཚོ་ཁག་དྲུག་ནི།《པདྨ་བཀོད་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་དང་བྱུང་རབས་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས།》ལས། པདྨ་བཀོད་ཀྱི་ཚོ་དྲུག་ནི་ཁ་སྤུ་ཚོ་དང་། ཏམ་བུ་ཚོ། ཧོར་ཚོ། བི་སྤུང་ཚོ། ས་དཀར་ཚོ། རྟ་རྔམ་ཚོ།[1] བཅས་ཡིན་པ་གསལ་ལ། རྟ་རྔམ་ཚོ་ཁོངས་རྣམས་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་ཨ་རུན་ན་ཅལ་མངའ་ཁོངས་ཡིན།[2] ཞེས་གསུངས་འདུག ཡང་《སྤོ་བོའི་ལོ་རྒྱུས།》ལས། མོན་ཚོ་ཁག་ལྔ་ནི་ཏམ་བུ་ཚོ་དང་། ཧོར་ར་ཚོ། སྤི་སྤུངས་ཚོ། ས་དཀར་ཚོ། ཏ་ངམ་ཚོ་(མོན་ཚོ་ཁག་ལྔ་སོགས་ནི་ད་ལྟ་མེ་ཏོག་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཡིན།)བཅས་ཡིན།[3] ཞེས་དང་།

ས་བཅད་བདུན་པ། དམངས་སྲོལ། དང་པོ། དུང་མདོག་གྲོང་ཚོའི་དུང་ཏོག་གར་པ་དང་གནས་ཡུལ་གྲོང་ཚོའི་གཡག་མཇུག་གར་པ།            དུང་ཏོག་གྲོང་ཚོའི་དུང་ཏོག་གར་པ་ཞེས་པ་ནི་སྨན་གླིང་བཀྲིས་རབ་བརྟན་དགོན་གྱི་གར་འཆམ་གྱི་ལེ་ཚན་དགུ་པ་དགའ་སྨུག་གར་པ་ཞེས་པ་དེ། རྗེས་སོར་དུང་ཏོག་གྲོང་ཚོར་རིམ་གྱིས་དར་བས་མི་རྣམས་ཀྱིས་དུང་ཏོག་གར་པ་ཞེས་བརྗོད་སྲོལ་ཆགས། དེ་ཡང་། ལོ་རེའི་བོད་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་ཉེར་གཉིས་ཉིན་དུང་ཏོག་གྲོང་ཚོ་ནས། ཆེད་མངགས་རབ་བརྟན་དགོན་དུ་གར་འཁྲབ་ཏུ་བསྐྱོད་དགོས་པ་མ་ཟད། ལོ་འཁོར་གསུམ་རེའི་བོད་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཉིན་ཡུལ་དེའི་དར་ཆེན་སྐུ་བཞེངས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོར་ཡང་གར་དེ་འཁྲབ་སྲོལ་ཡོད།[1]