Author: ཆུ་དབར་བུ།

བོད་ཀྱི་ཟམ་པ་ཐོག་མར་སྐྲུན་མཁན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ནམ།   རྩོམ་པ་པོ། སྤོས་ཁང་སྒྲོལ་བཟང་།   མིའི་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་འདོད་ན་ཕྱོགས་ཐོན་བྱེད་དགོས། ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ཟམ་པ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ལམ་ཞིག་ཡིན་དུས། སྔོན་དུས་ནས་བོད་ཡུལ་དུ་ཟམ་པ་སྐྲུན་མྱོང་། ཟམ་པ་ལའང་རྡོ་ཟམ་དང་ཤིང་ཟམ། ལྕགས་ཟམ། ལྕུག་ཟམ། འབྲེང་ཟམ། དཔྱང་ཟམ། རྐང་ཟམ། གདུང་ཟམ། སྨྱུག་ཟམ། སྤྲིན་ཟམ། ཨར་ཟམ་སོགས་སྣེ་མང་ཡོད།དེས་ན་བོད་དུ་ལྕགས་ཟམ་ཐོག་མ་སུས་སྐྲུན་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་ན།

འབྲི་གུང་གླིང་ལོག་གི་དོན་རྐྱེན་ཞེས་པར་རགས་དཔྱད།། རྩོམ་པ་པོ།  ར་སེ་དཀོན་རྒྱམ།   དེ་ཡང་འབྲི་གུང་གླིང་ལོག་ཅེས་པ་འདི་ནི་འབྲི་གུང་ནང་ཁུལ་དུ་འཁྲུགས་པའི་དོན་མ་ཡིན་པར། ས་སྐྱའི་དབང་འཛིན་དུས་རབས་ནང་ས་སྐྱ་དང་འབྲི་གུང་ཁྲི་སྐོར་དབར་ལ་ནང་འཁྲུགས་ཚབས་ཆེན་བྱུང་སྟེ། དབུས་གཙང་བར་ལ་དམག་འཁྲུགས་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྗེས་ནག་གསུབ་ཐབས་བྲལ་བ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་སྐོར་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ཆ་རིས་སྐལ་བཟང་ཐོགས་མེད་ལགས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་པོའི་དྲྭ་བའི་ཐོག འབྲི་གུང་གླིང་ལོག་ཅེས་པའི་ཆེད་རྩོམ་ལེགས་པོ་ཅིག་སྤེལ་གནང་འདུག་མོད། འོན་ཏེ་ཁོང་གི་དཔྱད་གཞིའི་དབང་གིས་ལྷོ་ཁ་ཟངས་རི་རྫོང་ཁོངས་སུ་གནས་པའི་ཕག་གྲུའི་གདན་ས་དང་། ལྷ་ས་མལ་དྲོ་གུང་མཁར་རྫོང་ཁོངས་གནས་པའི་འབྲི་གུང་གདན་ས་གཉིས་ནོར་ནས་འབྲི་གུང་གདན་སའི་བསྐོ་ཕྱོགས་མ་མཐུན་པའི་དབང་གིས་ས་འབྲིའི་དབར་ལ་རྩོད་པ་བྱུང་ཚུལ་འགྲེལ་བཤད་གནང་ཡོད་པ་འདིས། ཀློག་པ་པོ་སར་བུ་དག་ལའཁྲུལ་པ་བསྐྱེད་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་འདུག་སྙམ།

བསྟན་འབར་མ། ༄༅། །སངས་རྒྱས་རྣམ་གཟིགས་གཙུག་ཏོར་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ། །འཁོར་བ་འཇིག་དང་གསེར་ཐུབ་འོད་སྲུང་དང༌། །ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་གོའུ་ཏཾ་ལྷ་ཡི་ལྷ། །སངས་རྒྱས་དཔའ་བོ་བདུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སེམས་ཅན་དོན་དུ་བདག་གིས་སྔོན། །དཀའ་བ་གང་ཞིག་སྤྱད་གྱུར་དང༌། །བདག་གི་བདེ་བ་བཏང་བ་ཡིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་འབར་གྱུར་ཅིག །ངས་སྔོན་ནད་པའི་ཆེད་དག་ཏུ། །རང་གི་འཚོ་བ་ཡོངས་བཏང་བས། །སེམས་ཅན་ཕོངས་པ་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར། །ཡུན་རིང་བསྟན་པ་འབར་གྱུར་ཅིག །བུ་དང་བུ་མོ་ཆུང་མ་དང༌། །ནོར་དང་གླང་ཆེན་ཤིང་རྟ་དང༌། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བཏང་བས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་འབར་གྱུར་ཅིག །

༄༅། །རྒྱལ་བ་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་དང་ངོ་བོ་དབྱེར་མ་མཆིས་པ་ རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་དཔལ་བཟང་པོའི་ ཞལ་སྔ་ནས་ལ་གསང་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ནས་ བསྟོད་པ་ཐུགས་རྗེའི་ཉིན་བྱེད་འདྲེན་པའི་ སྐྱ་རེངས་ཞེས་བྱ་བ་ བཞུགས་སོ། །     ༄༅། །རྒྱལ་བ་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་དང་ངོ་བོ་དབྱེར་མ་མཆིས་པ་རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་བསྐལ་ཟང་རྒྱ་མཚོ་དཔལ་བཟང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ལ་གསང་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་ནས་བསྟོད་པ་ཐུགས་རྗེའི་ཉིན་བྱེད་འདྲེན་པའི་སྐྱ་རེངས་ཞེས་བྱ་བ། རྗེ་བཙུན་བླ་མ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཞབས་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ངོ་མཚར་བསྔགས་པའི་པདྨ་དཀར་པོའི་འཕྲེང། །སྤེལ་བས་གང་ལ་ཡང་ཡང་མཆོད་པའི་སླད། །རྒྱལ་ཀུན་ནམ་ཡང་བརྩོན་པ་མི་ལྷོད་པ། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་བླ་མ་དེར་ཕྱག་འཚལ། །སྲིད་པའི་འབྲོག་ཏུ་ཉམ་ཐག་འགྲོ་ཀུན་ལ། །ཐུགས་རྗེའི་ཕྱག་རིང་རྐྱོང་པས་དབུགས་འབྱིན་པ། །དཔལ་ལྡན་ཐུབ་པ་ཀུན་གྱི་མཛད་པའི་ཁུར། །གཅིག་ཏུ་བསྣམས་པ་ཁྱོད་ལ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །

རྒན་ལགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས། ༡༩༣༤ བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་ཤིང་ཁྱི་ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་ཉི་ཤུ་ལྔའི་ས་སྲོས་མཚམས་སུ་ལྷ་སའི་ས་སྦོག་སྒང་ཞེས་པའི་ཁུལ་འདིར་ཡབ་་་་་་་་་་དང་། ཡུམ་འཆི་མེད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཤིང་མཚན་ལ་བྱམས་པ་ཞེས་གསོལ། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ལ་བུ་ལྔ་ཡོད་པའི་ནང་གི་ཆུང་ཤོས་དེ་ཡིན། དགུང་ལོ་དྲུག་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་སེ་ར་དགོན་གྱི་གྲྭ་ཚང་སྨད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་སྨར་ཉུང་ཁང་ཚན་དུ་སྒྲིག་ཞུགས་གནང་ནས་འདོན་ཆོས་སྤྱོད་སོགས་ལ་སྦྱང་པ་གནང་། ཚེ་སྨོན་གླིང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་བཞེས་ནས་མཚན་ལ་ཡེ་ཤེས་བྱམས་པ་ཞེས་གསོལ།

༄༅། །ལྷ་བསངས་ཕྱོགས་བསྡུས་དང་། སྡེ་བརྒྱད་གསེར་སྐྱེམས། བོད་སྐྱོང་ལྷ་སྲུང་བཅས་ཀྱི་གསོལ་མཆོད་འཕྲིན་བསྐུལ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ལ། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་བདག་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི། །བདག་གིས་སྦྱིན་སོགས་བགྱིས་པ་འདི་དག་གིས། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤོག ། ལན་གསུམ་བརྗོད། བསངས་རྫས་བྱིན་རླབས་ནི་རང་ཡི་དམ་གང་བྱེད་ཀྱང་སོ་སོའི་ལུགས་བཞིན་བྱས་ཆོག །རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་མཛད་ཚེ་བདག་བསྐྱེད་རྒྱས་པ་མ་བྱུང་ཡང་སྐད་ཅིག་དཀྲོང་བསྐྱེད་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་བྱ་བ་ནི།

རྩོད་པའི་ཕྱག་རྒྱ་དང་། དེ་དག་གི་མཚོན་དོན། རྩོད་པའི་སྐབས་མགོ་ཅུང་ཟད་ནང་དུ་བསྒུར་བས། བསྐལ་པ་བྱེ་བའི་བར་དུ་མཚན་ཙམ་ཡང་ཐོབ་པར་དཀའ་བའི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམ་པའི་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཅི་དགར་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུ་བྱུང་བ་འདི་བླ་མའི་བཀའ་དྲིན་དུ་ངོ་ཤེས་པ་དང༌། ཕྲེང་བ་ཉིས་ཁུག་བྱས་ཏེ་ཕྱག་གཡོན་པའི་མཐེ་བོང་དང་བཅས་པའི་སྐེར་བསྐོན་པས། བདག་དང་བཅས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་གཅོང་རོང་གི་གནས་སུ་བདག་འཛིན་གྱིས་བཅིངས་པ་དང༌། མཐེ་བོང་གིས་ཕྲེང་བ་ཡར་འཕངས་པས། རང་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྲུངས་ཤིང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གཙུག་ཏུ་བཀུར་ནས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་སོགས་དགེ་སྒྲུབ་ཅི་ནུས་བྱས་པའི་མཐུས་མ་རྒན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བར་འཆིང་བྱེད་ཀྱི་བདག་འཛིན་ལས་གྲོལ་སོང་བ་དང༌།

བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་གིས་བོད་ལྗོངས་གསར་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ། གླིང་ཆེན་ལྔ་ལས་གྲུབ་པ་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་རྩེ་མོར་གནས་པ་རབ་དཀར་ཁ་བའི་ལྷུན་པོས་ཀུན་ནས་བྲེས་པའི་ཞིང་མཆོག་གངས་ཅན་སཱ་ལའི་སྨན་ལྗོངས་ཞེས་བརྗོད་པ་དོན་དང་ལྡན་པ་འདིར་འཚོ་ཞིང་གནས་པའི་མི་རིགས་ནི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་། དཔའ་ངར་ཆེ་ལ། བློ་གྲོས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡངས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ང་ཚོའི་སྔོན་བྱོན་མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཕྱི་རབས་རྣམས་ཀྱི་མིག་དཔེར་འོས་པ་མང་པོ་གསར་གཏོད་གནང་ཡོད་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་རི་མོའི་གཟུགས་སུ་འཕོས་པའི་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་ནི་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ནོར་བུ་ཞིག་ཡིན་ལ་མེས་རྒྱལ་རིག་གཞུང་བང་མཛོད་ནང་གི་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་ནོར་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། འོན་ཀྱང་བར་སྐབས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་ལ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཟེར་བའི་ནང་ཚབས་ཆེའི་གཏོར་བཤིག་ཕོག་པ་དེ་ལྟར་ཡང་།

༄༅། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ལ་བསྟོད་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཚངས་པའི་དབྱངས།   ༄༅། །རྗེ་བཙུན་བླ་མ་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དཔལ་ལྡན་ཡོན་ཏན་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་པོ་ཡིས། །མི་འཇིགས་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་དབང་བསྐུར་བ། །རྒྱལ་བ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །མི་ཕམ་བླ་མ་གཉིས་པ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །ཁྱོད་ནི་རྣམ་དཔྱོད་ལུས་མཛེས་ཤིང༌། །དར་དིར་ལེགས་བཤད་མགྲིན་པ་དབྱངས། །མ་ལུས་མཁས་པའི་ཡིད་འཕྲོག་པ། །རིན་ཆེན་རིགས་པའི་དོ་ཤལ་འཕྱང༌། །མཁས་པ་ཀུན་གྱི་ཟུར་ཕུད་ལ། །བཀའ་ཡིས་རྩེ་དགའ་བགྱིས་པ་ཁྱོད། །དཔལ་ལྡན་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལས། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་འཛིན། །རིགས་པའི་ཉིན་བྱེད་ཁྱོད་དྲིན་ལས། །གངས་ཅན་བློ་གསལ་བུང་བའི་ཚོགས། །མཐའ་དག་བསྟན་པའི་པད་ཚལ་དུ། །གསུང་རབ་སྦྲང་རྩིའི་དགའ་སྟོན་མྱོང༌། །ད་ལྟ་ཐུབ་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ། །ལོག་པར་འཁུ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང༌། །ཁྱོད་གསུང་རིགས་པའི་རི་བོ་ནི། །ཤིན་ཏུ་ལྩི་བས་ཅི་ཡང་ནོན། །བརྩོན་པ་དམ་པའི་དཔུང་གི་ཚོགས། །ཡན་ལག་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཁྱོད། །ལེ་ལོའི་དགྲ་སྡེ་དྲུངས་ཕྱུངས་ནས། །ཉམས་པ་མེད་པའི་གོ་འཕང་འཛིན། །དེ་ཕྱིར་ཆོས་ཚུལ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན། །

ལྷ་གདོང་བཅོ་ལྔ་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས། ལ་སྟོད་ནོར་བུ། ལྷ་གདོང་བཅོ་ལྔ་ཡང་ན་ལྷ་གདོང་མྱང་མཆོད་ཅེས་པ་ནི་ལ་སྟོད་ལྷོ་དིང་རི་ཁུལ་དུ་གཏོང་སྲོལ་ཆེ་བའི་དུས་ ཆེན་བཟང་པོ་ཞིག་དང་མི་ཚོགས་མང་པོ་འདུ་བའི་དུས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། དེ་ཡང་དུས་ཆེན་དེ་ཡི་བྱུང་རིམ་ནི་ འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་པའི་བླ་མ་༧དཔལ་རྒྱལ་བ་ཡང་དགོན་པ་ཆེན་པོ་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་པ་ཞིག་ རེད། དེང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་དིང་རི་རྫོང་གད་དམར་ཤང་ནུབ་ལུང་གྲོང་སྡེའི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་རེ་བོ་ལྷ་རི་མ་ཞེས་པའི་སྟེང་དུ་བརྗིད་ཅིང་ཆགས་ཞིང་། ལ་སྟོད་ལྷོའི་ཤྭ་རི་དཔལ་གྱི་ལྷ་གདོང་དགོན་པར་སྐུ་ཡི་གདུང་རུས་ སྟོད་བྱ་བ། དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་དཀྱིལ་གྱི་བོད་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་ཆུ་བྱ་(སྤྱི་ལོ་1213 1285)ལོར་ཡབ་ལྷ་གདོང་པ་དང་། ཡུམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་ཆོས་མཐོང་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་བསྟམས་པའི་འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་པའི་བླ་མ་༧དཔལ་རྒྱལ་བ་ཡང་དགོན་པ་ཆེན་པོའི་འདས་མཆོད་ཡིན། དེ་བཞིན་ལྷན་སྐུ་ཡི་རྩ་བའི་བླ་མ་༧དཔལ་རྒྱལ་བ་རྒོད་ཚང་པའི་འདས་མཆོད་ཀྱང་མཉམ་དུ་འཁེལ་གྱི་ཡོད།