ཆག་ལོ་ཙཱ་བ་དང་ལྷན་དུ་རྒྱ་གར་འཕགས་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་པ།

གོང་གི་བོད་པ་དེ་ནི་སཾསྐྲྀ་ཏའི་སྐད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པས་རྒྱ་གར་གྱི་པཎ་ཆེན་ཡང་སྐྱེངས་སུ་བཅུག་ནུས་པ་དང་།   ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཀྱང“ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་བོའི་རྟིང་ལ་ཁྱེད་ལས་མཁས་པ་མ་བྱུང་ངེས་པ་ཡིན་”ཞེས་བསྟོད་མྱོང་པའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆག་ཆོས་རྗེ་དཔལ་ཞུ་བ་དེ་ཡིན།  ཁོང་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི་དེང་གི་དབུས་ལྷོ་ཁ་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་གཉལ་ལྟེའུ་རའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་མཆིས་པ་ཆག་གྲོང་ཡིན་པས་ལོ་ཙཱ་བ་ཁུ་དབོན་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་གྱི་མགོར་ཆག་དགྲ་བཅོམ་དཔལ་དང་ཆག་ཆོས་རྗེ་དཔལ་ཞེས་ཆག་འཇོག་པ་ཡང་གདུང་རུས་ཀྱིས་མིན་པར་ས་མིང་གི་རྐྱེན་གྱིས་སམ། ཡང་ན་སྔོན་གདུང་རུས་ཀྱི་མིང་ཡུལ་མིང་ལ་ཆགས་སམ་ཅི།   ཁོང་གི་ཡབ་ལ་དར་མ་འབྱུང་གནས་དང་ཡུམ་ལ་ཆོས་འབུམ་ཞེས་ཞུ་བར་གྲགས།

དགུང་ལོ་བཅུ་གཅིག་ནས་ཉེར་གཅིག་གི་བར་ཁུ་བོ་ཆག་ལོ་ཙཱ་བ་དགྲ་བཅོམ་དང་འབྲལ་མེད་ཀྱིས་བདེ་མཆོག་གི་དབང་དང་།  སྔགས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་གདམས་ངག་མང་པོ་ཞུས།  རྣམ་ཐར་དུ་དགུང་ལོ་བདུན་ནས་རྒྱ་ཡིག་དང་བོད་ཡིག་སློབ་པར་གསུངས་པར་དཔགས་ན་ཁུ་བོ་ལས་སཾསྐྲྀ་ཏའི་སྐད་ཀྱང་ཆུང་ངུ་ནས་སྦྱང་པར་སྙམ་སྟེ། བལ་ཡུལ་དུ་བཞུགས་དུས་ཁོང་གིས་བོད་པ་རྣམས་ལ་ལོ་ཙཱ་མཛད་ནས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་འཚོ་ལས་དཔལ་བདེ་མཆོག་ལྷ་བཅུ་གསུམ་མའི་དབང་ལ་སོགས་ཞུས་པ་ལྟར་རོ། །

གཉིས་པ།

ཆག་ལོ་ཆོས་རྗེ་རྒྱ་གར་དུ་སློབ་གཉེར་ལ་སྐྱོད་དུས་ནི་ཁ་ཆེ་འམ།ཏུ་རུ་ཀ་འམ། གར་ལོག་གམ། 《གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང》སོགས་སུ་ཀླ་ཀློ་རུ་འབོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་འཛུལ་གྱིས་ནང་བསྟན་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་གང་ཐད་ལ་གཏོར་བརླག་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་པའི་དུས་ཤིག་ཏུ་འཁེལ་བས། རྣམ་ཐར་རང་དུ་ཡང་ཁོང་ཉིད་བལ་བོ་ནས་རྒྱ་གར་དུ་ལམ་ལ་ཆས་དུས་བླ་མ་གཉིས་མ་གཏོགས་ཁྲོ་ཕུ་བ་དང་ས་སྐྱ་བ་སོགས་ཀྱིས་སྐུ་ཚེ་ལ་བར་ཆད་འོང་བར་བསམས་ནས་བཤོལ་བཏབ་པ་ལས་ཀྱང་གསལ་བ་ལྟར་རེད། ཁྲོ་ཕུ་ལོ་ཙཱ་བ་བྱམས་པའི་དཔལ་གྱིས་མཛད་པའི་ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་བོད་དུ་ཕེབས་པར་ཞུ་བའི་ཡི་གེ་ལས“མ་ག་ངྷ་སོགས་རིག་འབྱུང་གནས་ནི་སྡིག་ཏོ་ཡིས།  །  དམག་ཚོགས་ཀྱིས་བཅོམ་ཨུ་ཌི་ཁ་ཆེ་བལ་ཡུལ་ཡང་།། ལོག་སྤྱོད་ཀྱིས་ཁེངས་་་་་།”ཞེས་གསུངས་པའི་ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་དེ་འདྲ་ཞིག་ཏུ་ཆག་ལོ་ཙཱ་བ་དེ་ཉིད་ཞུམ་པ་མེད་པར་འཕགས་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་པ་རེད།

གྲོང་ཁྱེར་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་ཤུལ།

རྣམ་ཐར་དུ་ལོ་ཙཱ་བ་འདི་ཉིད་ནཱལེནྡྲ་ལ་བཞུགས་དུས་གར་ལོག་གི་དམག་དཔུང་ཡོང་པར་འཕྲིན་བྱུང་བས།  དེར་འདུས་ཀྱི་མི་ཐམས་ཅད་བྲོས་མཐར།  ལོ་ཙཱ་བས་རང་གི་བླ་མ་དཔལ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཟང་པོ་དགུང་ལོ་དགུ་བཅུ་ལ་སོན་པའི་མཁན་པོ་དེ་ཉིད་ཁུར་ནས་བྲོས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡིད་འཁུལ་བ་ཞིག་ཞིབ་མོས་བརྗོད་པ་མ་ཟད།དུས་སྐབས་དེར་ཏུ་རུ་ཀས་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་མང་པོ་བྲིས་ཡོད་དེ།

“ཡངས་པ་ཅན་དུ་སླེབས་པ་ན་མི་ཐམས་ཅད་གར་ལོག་གིས་འཇིགས་པས་་་་་་་་་་།དེ་ནས་ཐོ་རངས་དེ་ལྗོངས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་མི་ཐམས་ཅད་བྲོས།་་་་་་་་་་་་ཉི་མ་ཤར་ནས་སྒོ་མདུན་དུ་བྱོན་པ་ན་ཡོན་བདག་མོ་གཅིག་ཡས་ནས་བྱུང་སྟེ། མགྲོན་པོ་ཀུན། གཏམ་སྙན་པོ་བཟླས་སུ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ་དམག་རྒྱ་གར་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་སོང་ངོ་ཟེར། དེར་ཐམས་ཅད་དགའ་ཚོར་ཆེན་པོ་བྱུང་།”ཞེས་དང་།“རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཡོད་དུས་སུ་ནམ་ལངས་ནས་བྱང་ཕྱོགས་ལ་ཤིང་རྟ་དྲངས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་བྲོས་ནས་་་་་་་་་་་་་། དེའི་དུས་སུ་ཡང་བུད་མེད་ཅིག་བྱུང་ནས་གར་ལོག་ཐག་རིང་པོ་ཞིག་ཏུ་སོང་ནས་མེད་ཟེར་བའི་གཏམ་སྙན་པོ་བསྒྲགས་སོ།།”ཞེས་གར་ལོག་གི་དཔུང་ཚོགས་ཡོད་མེད་ལ་སོ་བྱེད་མཁན་བུད་མེད་ཡིན་པ་འདི་ལས་དེ་དུས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ནི་“ཕོ་ཟད་མོ་ལ་ཐུག།   མོ་ཟད་རྡོ་ལ་ཐུག་པ”ལྟ་བུའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཏུ་སླེབས་ཨེ་ཡོད་སྙམ།

ཆུ་བོ་གང་གཱ

ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་བྲལ་བའི་དཔུང་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་འཆི་ལམ་དུ་བརྫངས།  སྡོད་ཁང་ཐམས་ཅད་མེ་རུ་སྒྲོན།  རྒྱུ་ནོར་ཐམས་ཅད་བཙན་གྱིས་ཕྲོགས།   བུད་མེད་ཐམས་ཅད་བྲན་དུ་འཁོལ་བ་གོར་མ་ཆག   དེ་ནས“བི་ཀྲ་མ་ཤི་ལ་ཆོས་རྗེ་གོང་མའི་དྲུང་དང་།ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་གྱི་དུས་ན་ཡོད་པ་ན།   ཆོས་རྗེ་བྱོན་པ་གར་ལོག་གིས་རྨང་རྡོའང་བཏོན་ཏེ་ཆུ་བོ་གང་ག་ལ་བསྐྱུར་ནས་མི་འདུག་གསུངས།”ཞེས་དང་ །  སྐུ་ཡི“སྨིན་མཚམས་ན་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་གཅིག་ཡོད་པའི་འོད་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་དུས་ནུབ་མོའང་ཡི་གེ་མཐོང་བ་གར་ལོག་གིས་སྐས་བཙུགས་ནས་གཟོང་གིས་བཏོན”ཞེས་དང་།ཡང“ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མགོན་པོ་འདི་ནི་དུར་ཁྲོད་བསིལ་བའི་ཚལ་དུ་རྡོ་ལ་རང་བྱུང་དུ་བྱོན་པ་ལ་སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྙེད་ནས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ཡིན།  སྔོན་གར་ལོག་གིས་འདིའི་རྡོ་ཐམས་ཅད་ཁྱེར།   སྐུ་ལ་སྣུམ་བྱུགས་པ་དང་།  ཕྱག་འཚལ་བའི་དོད་པོར་མི་གཙང་བས་བྱུགས།   ཐལ་བ་གཏོར།  འཕོངས་བསྟན་པ”སོགས་བྱས་པ་འདི་དག་ལས་བཙན་འཛུལ་བས་ནང་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་བཅས་པའི་རྟེན་མཐའ་དག་ལ་འོ་བརྒྱལ་ཚད་མེད་བྱས་པ་ང་ཚོས་རྗེས་སུ་དཔགས་ཐུབ།  ཆོས་རྗེ་དཔལ་ནཱལེནྡྲ་རུ་བྱོན་དུས“ཏུ་རུ་ཁས་ཉམས་དམས་བྱས་པས་ཞབས་ཏོག་བྱེད་པ་དང་།   མཆོད་འབུལ་མཁན་མེད་པ་ཤས་ཆེ་སྟེ།   སོ་ཕག་གིས་བརྩིགས་པས་མ་ཞིག་པ་མང་པོ་འདུག ”ཅེས་པ་ཡང་ངོ་།།

མ་ག་དྷའི་ས་ཁྲ།

དེ་ལྟ་ནའང་།  ནང་བའི་བཙུན་པ་ཚོར་ཁྲབ་རྨོག་ཕུབ་གསུམ་གྱིས་མ་རུངས་དཔུང་ཚོགས་བཟློག་པའི་དཔའ་སྤོབས་མེད་ཀྱང་།རང་གི་ཡབ་མེས་ནས་བརྒྱུད་པའི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་རྣམས་ལ་ཤེས་ནུས་འཇོན་གསུམ་གྱིས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཐབས་འཐེན་པ་འདི་ལྟ་སྟེ།

“བླ་མ་ཆོས་རྗེ་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བྱོན་དུས་སུ་མི་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་པ་ལ་གྲོང་བཙུན་པ་བཞི་ཡོད་པའི་རྒྱུས་ཅན་ཞིག་ན་རེ།   མ་ལེགས།  གར་ལོག་གིས་ཉེན་ནས་བྲོས་པ་ཡིན་ཟེར།   བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་སྐུ་དེའི་སྒོ་སོ་ཕག་གིས་ལེགས་པར་བརྩིགས།   ཞལ་ཞལ་བྱས། དེའི་རྩར་སྐུ་གཅིག་བཞག་སྟེ་རྫུས་མ་སྐུ་ཚབ་ཏུ་བྱས།   ཕྱི་སྒོའང་འདམ་ཞལ་བརྒྱབ་ནས་དེར་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་སྐུ་གཅིག་བྲིས་པས་དེ་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་མི་བཤིག་པའི་ཐབས་བྱས་འདུག” ཅེས་པའི་ཚིག་དུམ་གཅིག་པུ་ལ་སོམས་དང་།འདི་ཉིད་ཀློག་ཐེངས་རེར་ཕྲན་གྱི་སེམས་ངོར་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་གི་བྱུང་བ་དྲན་འོང་།  ད་ལྟའི་བར་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་བྲག་ཕུག（莫高窟）ཏུ་གནའ་དཔེ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་སྦས་དགོས་པའི་གསང་གནད་ཐད་ལ་ལྟ་ཚུལ་རིགས་མི་འདྲ་བ་ལྔ་ཙམ་བཏོན་འདུག་ཀྱང་།   ཕྲན་གྱིས་ནི་པོ་ཞིས་ཧི（伯希和）ལགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་བཞེད་པའི་ཉེན་གཡོལ་སྨྲ་བ（逼难说）ལ་འཐད་པའི་དཔེ་ཡི་སྒྲུབ་བྱེད་ལ་འདིས་གཅིག་པུས་ཀྱང་ཆོག་པར་སྙམ་མོ།།

རྡོ་རྗེ་གདན།

གསུམ་པ།

རྣམ་ཐར་འདི་ལ《ཆག་ལོའི་ལམ་ཡིག》ཅེས་ཀུན་གྱིས་རྩིས་མཐོང་ཆེན་པོ་གནང་བ་ཡང་དམིགས་གསལ་གྱི་ཡུལ་དུས་ཀྱི་དམིགས་གསལ་གྱི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་མ་གསང་མ་སྦས་པར་དྲང་བོས་བྲིས་པས།འདི་ལས་ང་ཚོས་སྐབས་དེའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ནུས་པ་མ་ཟད།  རྒྱ་གར་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་དང་། ནང་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་དེར་བཞུགས་པའི་སྐུ་རྟེན་གྱི་གནས་ཚུལ། སྒོས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་དང་། ལམ་གྱི་དཀའ་སྡུག་སོགས་ཀྱང་ཟུར་ནས་མཐོང་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།

བྱང་ཆུབ་ཤིང་།

རྣམ་ཐར་འདི་ནི་ས་བཅད་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་ཅེ་ན་ཡང་ཐལ་མི་ཆེ་སྟེ།

1   ལོ་ཙཱ་བའི་སློབ་གཉེར་གྱི་ལམ་བུ་སྟེ་བོད་ནས་རྒྱ་གར་འཕགས་ཡུལ་དུ་འགྲིམས་པ།

དབུས་ཀྱི་གཉལ་ལྟེའུ་ར། →གཙང་། →བལ་བོ།→ཏི་ར་ཧུ་ཏི།  →གྲོང་ཁྱེར་པ་ཏ།→ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར།→ཆུ་བོ་གང་གཱ→མ་ག་ངྷ།→（རྡོ་རྗེ་གདན།→ཆུ་བོ་ནེ་རཉྫ་ན།→བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི།→རྒྱལ་པོའི་ཁབ།→ནཱལེནྡྲ།）

2   ལོ་ཙཱ་བས་འགྲོ་དོན་སྐྱོང་བའི་ལམ་བུ་སྟེ་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་ལོག་ཅིང་མཛད་འཕྲིན་སྐྱོང་བ།

མ་ག་ངྷ།→ཆུ་བོ་གང་གཱ→ཏི་ར་ཧུ་ཏི།→བལ་ཡུལ།→ཡང་དོག→དབུས་ཀྱི་གཉལ།→ཡར་ལུང་སྟག་ཚལ།→ཐང་པོ་ཆེ།→གུང་ཐང་།→འཇུ་ཕུར།→རི་གུང་།→ས་སྐྱ།→གཉལ་གྱི་ལྟེའུ་ར།

ཞེས་ལམ་ཐིག་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་འདུག། ལམ་ཡིག་འདིར་ལམ་ཡུལ་གྱི་བཀོད་པ་ངོ་སྤྲོད་པ་ཤིན་ཏུ་ཁ་གསལ་ཏེ།ཕྱིས་ཀྱི་བླ་ཆེན་སྐྱེས་ཆེན་དག་གི་རྣམ་ཐར་བཞིན་ཚིག་རྒྱན་དང་མངོན་བརྗོད་ཀྱིས་བཅིངས་དྲག་སྟེ་ཇ་བཞེས་པ་ཙམ་ལ་ཡང་ཡིག་ཚོགས་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་ལ་ལོངས་པ་ལྟ་བུ་མིན་པར།“གྲོང་ཁྱེར་པ་ཏ་བྱ་བ་མི་ཁྱིམ་འབུམ་ཚོ་དྲུག་ཡོད། ལྕགས་རི་བདུན་གྱིས་བསྐོར་བ། ལྕགས་རི་མཐོ་བ་ལ་བོད་ཀྱི་མཁར་ཙམ་པ།  དེའི་ཕྱི་རོལ་དུ་ཆུ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པའི་འོབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྐོར་བའི་དབུས་ན་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ཡོད། དེ་ལ་སྒོ་མོ་ཆེ་བ་བཅུ་གཅིག་ཡོད།  ཤར་ནུབ་ལྷོ་ན་གསུམ་གསུམ། བྱང་ན་གཉིས། བྱང་གི་གཉིས་པོ་མ་མཐོང་། གཞན་རྣམས་ལ་སྒོ་མདུན་ན་ཟམ་པ་ཡོད། ཟམ་པའི་ཕྱི་རོལ་ན་གོ་མཚོན་མདུན་ན་བཞག་པའི་མེ་མདའ་འཕེན་པ་བཅུ་ལྷག་རེ་རེ་ཡོད། ཟོན་བྱེད་པ་འདྲ། དེ་ལ་ཏུ་རུ་སྐ་གར་ལོག་ཟེར་བའི་དམག་གིས་ལོ་སྐོར་གཅིག་ཏུ་དམག་དྲངས་ཀྱང་མ་ཕབ་སྐད།”

སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས།

དེ་བཞིན་ཆུ་བོ་གང་གའི་སྐབས་སུ་ཡང་།“དེ་ནས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་མཐའ་ནས་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ལྷོར་ཉིན་ལམ་བརྒྱད་ཡོད། ཆུ་བོ་གང་ག་ཡོད། དེ་ནི་ནུབ་ནས་ཤར་དུ་འབབ་པ་ཞོགས་པ་སྔ་མོ་ནས་གྲུ་ལ་ཕྱིན་ཀྱང་ཕ་རོལ་ཏུ་དགོང་མོ་ལས་མི་སླེབས་པ།་་་་་་་་ཆུ་བོ་དེའི་ནང་ནས་ཆུ་སྲིན་ན་ཀྲ་ཞེས་པ་གཡག་ཙམ་གཅིག་བྱུང་ནས།རེས་འགའ་གྲུ་རྡིབ་ཏུ་འཇུག  རེས་འགའ་གྲུའི་ནང་ནས་མི་བཟུང་ནས་ཁར་འཁྱེར་འགྲོ་བས་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པ་ཆེའོ།།”ཞེས་པ་དང་མ་ཧེའི་འཇིགས་པ་སོགས་ཀྱིས་ལོ་ཙཱ་བའི་སློབ་གཉེར་ལམ་གྱི་དཀའ་སྡུག་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་འོང་བ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་དག་མ་ཟད་རྒྱ་གར་གྱི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་རིགས་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་དུ་བཀར་བ་དང་།ཆུ་བོ་གང་གཱར་བུ་ཡིས་ཕ་ཡི་རུས་པ་བསྐྱུར་བའི་ཡུལ་སྲོལ་དང་། རྒྱལ་འབངས་སུ་ཡིན་ཡང་ལམ་དུ་རབ་བྱུང་བ་ཚོདང་ཐུ%