བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བྱུང་བ།

སྤྱང་དྲང་འཚོལ།

“སློབ་དཔོན་ཨརྱ་པཱ་ལོའི་ས་འདུལ་ལ། །བྱོན་ཚེ་དཀྱིལ་འཁོར་བཞེངས་པའི་ཐིག་གདབ་ཀྱི། །ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་ན་ཆུང་ཟུང་དགོས་པས། །སུ་དང་གང་ཡོད་ངེས་པ་མ་རྙེད་ཚེ། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོས་ཏིང་འཛིན་མཐུ་ཡིས་ནི། །ཅོག་རོ་བཟའ་ཞེས་བུ་ཆུང་སྨན་དང་ནི། །ལྷ་བུ་སྨན་གཉིས་སྐད་ཅིག་དེར་བྱུང་བར། །གཉིས་ཀར་ཡེ་ཤེས་ལྷ་ཕབས་ཐིག་སྣ་བ། །བྱས་རྗེས་བོད་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀུན་འདུས་པའི། །ནང་ན་དེ་གཉིས་ལས་མཚར་གཟུགས་མཛེས་སུ། །མ་བྱུང་གྱུར་ཚེ་ངོ་མཚར་ཆེར་སྐྱེས་སྐད། །ཨརྱ་པཱ་ལོའི་གླིང་གི་རྟ་མགྲིན་སྐུ། །བློན་པོ་ཁུ་སྟག་སྣ་ལ་དཔེ་དགོས་ཞེས། །གསུངས་པ་ཇི་བཞིན་བྱས་པས་དེ་བཞིན་བྱུང༌། །དེ་ཚེ་བློན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་གླེང༌། །སྔགས་མཁན་འདིས་ནི་བོད་ཀྱི་མཚར་སྡུག་འདི། །རིགས་རྣམས་ཀུན་དང་ནོར་རྫས་བཟང་དགུ་རྣམས། །རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་སྐྱེལ་ལམ་དོགས་པ་སྐྱེས། །དེ་དུས་དཔལ་གྱི་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང༌། །ཉིན་པར་གཟུགས་ཅན་མི་ཡིས་བརྩིགས་པ་ལས། །མཚན་མོ་གཟུགས་མེད་ལྷ་འདྲེས་བརྩིགས་པས་མཐོ། །གཟའ་སྐར་རྣམས་དང་དགེ་བསྙེན་ཉེར་གཅིག་སོགས། །ས་གསུམ་ལྷ་འདྲེ་ཀུན་གྱིས་ལས་རོགས་དང༌། །ཚངས་པ་བརྒྱ་བྱིན་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རྣམས་ཀྱིས། །གྱང་བཏང་ཕྱོགས་བཞིའི་རྡོ་རིང་བཞི་བོ་ཡང༌། །རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་སྡེ་བཞིས་བཙུགས་པ་ཡིན། །….སྐབས་དེར་རྒྱལ་བོའི་བསམ་ཡས་བརྩིགས་པ་ཡང༌། །དབུ་རྩེ་རིམ་གསུམ་རི་རབ་ཚུལ་དང་ནི། །ཡཀྵ་ལྟག་འོག་ཉི་མ་ཟླ་བའི་ཚུལ། །ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ལྷ་ཁང་ཐམས་ཅད་ཀུན། །གླིང་བཞི་དང་ནི་གླིང་ཕྲན་ཚུལ་དུ་བཞེངས། །ཟུར་བཞིར་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བཞི་དང་ནི། །ཕྱོགས་བཞིར་མགོན་ཁང་བཞི་དང་དེའི་སྒོ་བཞིར། །རྡོ་རིང་བཞིའི་རྩེར་ཟངས་ཀྱི་ཁྱི་བཞི་ཉེར། །མཐའ་ལ་ལྕགས་རི་མུ་ཁྱུད་ཚུལ་བསྐོར་ནས། །སྟེང་ཁར་རྩ་བརྒྱད་མཆོད་རྟེན་འཁོར་མོར་བཞེངས། །གཞན་ཡང་བཙུན་མོ་གླིང་གསུམ་བྱ་བ་ནི། །ཚེ་སྤོང་བཟའ་ཞེས་བཙུན་མོ་དམར་རྒྱན་མས། །ཁམས་གསུམ་ཟངས་ཁང་གླིང་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། །བཙུན་མོ་འབྲོ་བཟའ་བྱང་ཆུབ་སྨན་གྱིས་ནི། །དགེ་རྒྱས་བྱེ་མ་གླིང་ཞེས་བྱ་བ་བཞེངས། །ཕོ་གྱོང་བཟའ་ཞེས་རྒྱལ་མོ་བཙུན་གྱིས་ནི། །བུ་ཚབ་གསེར་ཁང་གླིང་ཞེས་བྱ་བ་བཞེངས། །དེ་ལྟར་བསམ་ཡས་ལོ་གྲངས་ཅིས་འགྲུབ་ན། །ཐང་ཡིག་ལྟར་ན་བགྲང་བྱ་ལྔ་དང་ནི། །ལོ་རྒྱུས་གཞན་ན་དེ་ལས་མི་མཚུངས་ཙམ། །ཡོད་ཀྱང་གདུལ་བྱ་སོ་སོའི་སྣང་ངོ་རུ། །ཤར་ཚུལ་ཡིན་པས་ཁ་ཚོན་གཅོད་རྒྱུ་མེད། །དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཆེན་པོ། །མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་སྔོན་སྨོན་སྟོབས་རྩལ་གྱིས། །བོད་ཡུལ་རུ་བཞིའི་དབུས་སུ་མངོན་སུམ་དུ། །སྤྱན་དྲངས་འདི་འདྲ་ངོ་མཚར་ཁྱད་པར་འཕགས། །འདིར་བཞུགས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་མཆོག་གི། །རྣམ་གྲངས་བརྗོད་ན་དཔག་མེད་མཐའ་ཡས་ཀྱང༌། །མདོ་ཙམ་ཐང་ཡིག་ནང་ནས་གསལ་ལྟར་ལགས། །དོན་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་བཅས་ལྷ་ཡི་ཚོགས། །འདྲ་འབག་དང་ནི་རིས་སུ་བྲིས་པ་དང༌། །ལུགས་སུ་བླུགས་རྣམས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་ཀྱང༌། །དེ་བཞུགས་ཡེ་ཤེས་པ་རྣམས་ལོངས་སྐུ་ལ། །ཆོས་དབྱིངས་དྲི་མེད་ཆོས་སྐུའི་སྟོན་འཁོར་སོགས། །མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང༌། །རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོ་བྱང་སེམས་ཉན་རང་བཅས། །རྩ་གསུམ་དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་ལ་སོགས་པའི། །འཁོར་དང་ཡང་འཁོར་གཡོག་དང་ཡང་གཡོག་དང༌། །ཕོ་ཉ་སྤྲུལ་འཁོར་བཅས་པའི་བཞུགས་གནས་མཆོག །འདི་འདྲ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་འདིར་འགྲན་ཟླ་བྲལ། །དེ་ལྟར་གྲུབ་འཕྲལ་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོས། །རབ་གནས་མཛད་ཅིང་པཎ་གྲུབ་གཞན་གྱིས་ཀྱང༌། །རབ་གནས་མཛད་པར་གྲགས་པ་དོན་ལ་གནས། །དེ་དུས་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང༌། །བོད་ཀྱི་སྒྲུབ་གནས་འགའ་རུ་བཞུགས་ཞེས་པའི། །གཏམ་དེ་མི་རྣམས་ཕལ་མོ་ཆེས་གླེང་བ། །རྒྱལ་བོས་མི་མཁྱེན་ཚུལ་གྱིས་ཚིག་དེ་དག །བདེན་མིན་མི་འབྱེད་རྫུ་བའི་གདན་དྲངས་པས། །དད་མེད་བློན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསམས་པ་ལ། །འབྱོན་རྒྱུ་མི་འོང་སྙམ་པའི་སྐབས་དེ་རུ། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་སྐད་ཅིག་དེར་བྱོན་ནས། །ཞི་བ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །རྟེན་དང་བརྟེན་བཅས་ནམ་མཁར་མངོན་སྤྲུལ་ཏེ། །རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཆོ་ག་མཛད་པ་ལ། །མེ་ཏོག་འཐོར་ཚེ་ཕོ་བྲང་ནང་གི་ལྷ། །ཀུན་ཀྱང་ཕྱིར་བྱུང་ཁྱད་པར་དབུ་རྩེའི་ལྷས། །ཕྱག་མཚན་བསྒྱུར་ཞིང་བྱོན་པས་རྒྱལ་བོ་ཡིས། །ལྷ་རྣམས་ནང་དུ་མི་ཚུད་དོགས་པ་ལ། །ལྷ་རྣམས་དབུ་རྩེར་ལན་གསུམ་བསྐོར་བྱས་ཏེ། །སླར་ཡང་ནང་དུ་བྱོན་ནས་སྔར་བཞིན་འཁོད། །དེ་ནས་རིམ་བཞིན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི། །ལྷ་ཁང་སོ་སོར་མེ་ཏོག་འཐོར་བའི་ཚེ། །སྒོ་སྲུང་ཁྲོ་བོར་མེ་དཔུང་འབར་བའི་གཟུགས། །ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཞིང་མངའ་བདག་བཙད་པོ་ཡིས། །བསམ་ཡས་མེས་ཚིག་སྙམ་ནས་སྐྲག་པ་སྐྱེས། །བཙུན་མོ་གསུམ་གྱིས་བཞེངས་པའི་ལྷ་ཁང་ལ། །རབ་གནས་མཛད་ཚེ་ལྷ་ཁང་རྣམ་པ་གསུམ། །འོད་ཀྱིས་ཁེངས་ཤིང་མཆོད་པའི་ཡོ་བྱད་ཚོགས། །མང་དུ་འཕེལ་ཞིང་སྔོན་མ་མྱོང་བ་ཡི། །དྲི་བཟང་འཐུལ་ཞིང་པད་སྡོང་སྐྱེས་པ་ཡང༌། །ཀུན་གྱིས་མཐོང་བཞིན་ཡ་མཚན་མཆོག་ཏུ་གྱུར། །ཨརྱ་པཱ་ལོར་མེ་ཏོག་འཐོར་བའི་ཚེ། །རྟ་མགྲིན་གཙུག་ནས་རྟ་སྐད་ལན་གསུམ་འཚེར། །འཁོར་སར་སྨྱུག་མའི་ཕུང་བོ་མོད་ལ་སྐྱེས། །བྱམས་པ་གླིང་དུ་མེ་ཏོག་འཐོར་བའི་ཚེ། །སྤྲིན་གྱི་གསེབ་ནས་ལྷ་མང་བྱོན་ནས་ཀྱང༌། །ལྷ་ཁང་དེ་ལ་མཆོད་ཚོགས་སྟོབ་པར་བྱེད། །དེ་ལྟར་འཇམ་དཔལ་གླིང་སོགས་རིམ་བཞིན་དུ། །རབ་གནས་མཛད་ཚེ་འཇམ་དཔལ་གླིང་དུ་ནི། །མེ་ཏོག་ཆར་བབས་བདུད་འདུལ་སྔགས་པ་གླིང༌། །རབ་གནས་མཛད་ཚེ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །སངས་རྒྱས་མང་བྱོན་ནང་གི་ལྷར་ཐིམ་ཞིང༌། །ཁྲུས་ཁང་གླིང་དུ་དེར་བཞུགས་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས། །ཆོས་གསུངས་མཛད་པ་དེར་འདུས་ཀུན་གྱིས་མཐོང༌། །བསམ་གཏན་གླིང་དུ་ཉི་ཟླ་དུས་གཅིག་ཤར། །སྒྲ་སྒྱུར་གླིང་དུ་རོལ་མོ་རང་འཁྲོལ་བྱུང༌། །བེ་ཧར་གླིང་དུ་ལྷ་རྣམས་ཕྱིར་ཐོན་ནས། །མེ་ཏོག་བླངས་ཏེ་སླར་ཡང་ནང་དུ་འཁོད། །མཆོད་རྟེན་བཞི་ལ་འཕན་གདུགས་མེ་ཏོག་གི། །ཕྲེང་བ་ལ་སོགས་རྒྱན་རྣམས་རང་བྱུང་གྱུར། །མགོན་ཁང་བཞི་བོའི་སྐུ་གཟུགས་ཕྱིར་ཐོན་ནས། །ཁྲོམ་རྣམས་འུར་མཐར་ལྷ་སྐུ་ནང་དུ་བྱོན། །རྡོ་རིང་བཞི་བོའི་རྩེར་གནས་ཁྱི་བཞི་ཡང༌། །ཕྱོགས་བཞིར་ཟུག་ཅིང་འཕྱོ་ལ་རེངས་ཚུལ་སྟོན། །ཕྱི་རིམ་ལྕགས་རིར་མེ་ཏོག་འཐོར་བའི་ཚེ། །ཨ་རུ་རློན་པའི་ཆར་བ་ལན་གསུམ་དུ། །བབས་པ་ལ་སོགས་རྟགས་མཚན་དེ་རྣམས་ཀུན། །མཁན་སློབ་གཉིས་དང་གྲུབ་ཆེན་གཞན་རྣམས་ཀྱིས། །རབ་གནས་མཛད་ཚེ་དེ་རྣམས་བྱུང་ཞེས་པའི། །ལོ་རྒྱུས་སྦ་བཞེད་ལ་སོགས་གཞན་ནའང་ཡོད། །”ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར།

ལྷ་མཁན་གྱིས་ཨཱརྱ་པ་ལོའི་གླིང་གི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་གང་གི་ལུགས་སུ་བགྱི་བར་གསོལ་ཚེ། མཁན་པོས་“རྒྱ་གར་བའི་ལུགས་སུ་བྱེད་”པར་གསུངས་པ་ན། བཙད་པོའི་ཞལ་ནས། “བོད་ཀྱི་ལུགས་སུ་བགྱིས་ན་བོད་ནག་པོ་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་དད་པ་སྐྱེད་རེ་བ་ལགས་པས་ལྷ་བོད་ལུགས་སུ་བྱ་བར་ཅི་གནང༌།”  ཞེས་གསུངས་པས་བོད་ལུགས་སུ་བྱས་པ་སྟེ། བོད་འབངས་ཚོགས་པའི་ནང་ནས་གཟུགས་བཟང་བ་ཁུ་སྟག་ལ་དཔེ་བྱས་ཏེ་ལྷ་གཙོ་ཨཱརྱ་པ་ལོ་ཁར་ས་པཱ་ཎི་བཞེངས། ཐང་བཟང་སྟག་ལོད་ལ་དཔེར་བྱས་པའི་ཡི་གེ་དྲུག་པ་གཡས་སུ་བྱས། རྨ་གསང་ཀོང་ལ་དཔེར་བྱས་པའི་རྟ་མགྲིན་སྒོ་སྲུང་བྱས། ལྷ་མོའི་དཔེ་བུད་མེད་ལ་མཛེས་པ་ཅོག་རོ་བཟའ་ལྷ་བུ་སྨན་ལ་དཔེར་བྱས་པའི་སྒྲོལ་མ་གཡས་སུ་དང༌། ཅོག་རོ་བཟའ་ནུ་ཆུང་ལ་དཔེ་བྱས་པའི་འོད་ཟེར་ཅན་མ་གཡོན་དུ་བྱས་པ་སོགས་བགྱིས་པས་རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་མཚུངས་ཟླ་མེད་པ་བྱུང་བ་དག་ནི་ཆོས་འབྱུང་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལས་འདིར་ཉོག་ཆེ་བར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ཕྱི་ལོ་811པ་སྟེ་ལྕགས་ཡོས་འདས་ལོ་1692ལོར་མཁན་ཆེན་གྱིས། “བཙད་པོའི་ཐུགས་དམ་ལྷ་ཁང་འདི་འཛམ་བུའི་གླིང་ན་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས། དེ་ཡང་འདུལ་མངོན་སྡེ་གསུམ་བཅས་མདོ་ཕྱོགས་དང༌། གསང་སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ཐམས་ཅད་དང་མཐུན་པ་ཞིག་བྱ་”གསུངས་ནས། སྔོན་དུས་རབས་བདུན་པའི་མཇུག་དང་བརྒྱད་པའི་མགོར་བཞེངས་པའི་ཨོ་ཏནྟ་པཱུ་རིའི་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་དཔེར་བླངས་ཏེ་རི་རབ་གླིང་བཅུ་གཉིས་ཉི་ཟླ་ཟུང་གཅིག་མཐའ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བའི་བཀོད་པ་མཛད་དེ་བསམ་ཡས་ཀྱི་རྨང་བཏིང༌། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོས་ཧས་པོ་རིའི་ལྷ་སྲིན་ཐམས་ཅད་དམ་འོག་ཏུ་བསྡུས། དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་དྲེགས་པ་ཟིལ་གནོན་གྱི་ཐ་ཚིག་དང༌། ཕྱོགས་ཀྱི་སྤོས་པ་བཞི་ལ་གཏེར་ཀ་དང་འགྲམ་པ་བཞི་ལ་མེ་བཙའ་མཛད། ནམ་མཁའ་ལ་རྡོ་རྗེའི་གར་མཛད་པའི་གྲིབ་མ་གར་བྱུང་དུ་བཙགས་པས་ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེའི་འགྲོས་སུ་བྱུང༌། མི་མ་ཡིན་ཐམས་ཅད་བྲན་དུ་བསྐུལ་ཏེ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིས་ལག་དཔོན་བྱས་ནས་བརྩིགས་པས་ཉིན་མོ་མིས་བརྩིགས་པ་ལས་མཚན་མོ་ལྷ་འདྲེས་བརྩིགས་པ་མཐོ་ཞིང་ཤིང་གཟོ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་བྱུང༌། འགའ་ཞིག་ཏུ། སྟོད་བལ་ཡུལ་ནས་གཟུགས་མཁན་དང་ཕྱྭ་མཁན་བཀུག་སྟེ་ས་བརྟག་པའི་ཆོ་ག་སྔར་བགྱིས་པ་ལས་ཡང་ལན་ཅིག་བྱས་ཀྱང་ཟེར། མདོར་ཤར་རི་ཧས་པོ་རི་ནས་ཕ་བོང་དྲངས་ཏེ་གཞི་དབུ་རྩེའི་རྨང་བཏིང༌། ས་ཡར་ལུང་གད་པ་ཐོག་ནས་བླངས། ཤིང་ཤུག་པ་དང་ཙན་དན་ལས་བྱས་ཏེ་བརྩིགས་པས་ཕྱིའི་ཁང་བ་ནི་ཚར་ཡང༌། ནང་རྟེན་ལ་གང་འདྲ་དགོས་སྙམ་སྟེ་རྒྱལ་བོ་མནལ་ལམ་དུ་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་གཙོ་འཁོར་རྣམས་བཞུགས་པ་ཤིང་རྟར་བཞག་པའི་ཚེ་ས་ལན་གཅིག་གཡོས།  དྲི་གཙང་ཁང་དུ་ཕྱིན་ཚེ་ས་ལན་གཅིག་གཡོས། ཁྲི་ལ་བཞུགས་པ་དང་རྒྱལ་བོ་དགྱེས་ཏེ་མན་དྷི་དང་གསེར་རྐ་གསོལ། ན་བཟའ་གསོལ་ཞིང་རྒྱལ་བོའི་གསེར་གྱི་སྐ་རགས་སྐུ་ཆིངས་སུ་ཕུལ། གཟུགས་མཁན་གྱིས་རྒྱལ་བོའི་ལྷ་ཁང་དང་སྦྱར་ན་སྐུ་ཆུང་དྲགས་ཟེར་ནས་འཇིམ་པ་སོགས་ཀྱིས་གཡོགས། དེ་ལྟར་སྟེང་གི་གཡས་གྲལ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནམ་མཁའི་སྙིང་བོ། བྱམས་པ། སྤྱན་རས་གཟིགས། ས་ཡི་སྙིང་བོ། དགའ་བའི་དཔལ། ཁྲོ་བོ་ཁམས་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ་དང་དྲུག་གོ། །བྱང་ངོས་གཡོན་གྲལ་དུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་བོ། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ། འཇམ་དཔལ། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ། དགེ་བསྙེན་ཆེན་པོ། དྲི་མེད་གྲགས་པ། ཁྲོ་བོ་མི་གཡོ་བ་དམར་བོ་དང་གཙོ་འཁོར་བཅུ་གསུམ་མོ། །སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱིས་གསང་འདུས་འགྲེལ་བར་ལྷ་བཅུ་དགུ་བསྟན་ཡོད་པ་ལྟར་མ་ཤོང་ནས་དྲུག་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་རྒྱབ་ལོགས་ལ་རི་མོར་བྲིས་སོ། །སྟེང་ཁང་གི་ཤིང་ཐམས་ཅད་ཐང་མ་དང་གསོམ། ལྡེར་ཚོའི་རྒྱུ་རས་དང་འཇག་མ། བཟོ་རྒྱ་གར་གྱི་ལུགས། ལྟེ་བའི་རྒྱུད་རིས་ལ་སྐུ་གསུམ་འབྱུང་བའི་མདོ་བྲིས། ལྟེ་བའི་ཁ་ཕྱིར་སྐོར་ལ་མདོ་སྡེ་པདྨ་དཀར་བོའི་རྒྱུད་རིས། ནང་བལྟའི་སྐོར་ཁང་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་ཏོག་གི་གཟུངས། རྔ་ཁང་ལ་རྗེའི་ཐུགས་དམ་མདོ་སྡེ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་རྒྱུད་རིས། འོག་ཁང་གི་སྲུང་མ་མཁའ་འགྲོ་མ་སེང་གེའི་རལ་པ་ཅན་ལ་གཏད་དོ། །བར་ཁང་གི་ཤིང་ཐམས་ཅད་གླ་བ་སེང་ལྡེང་ལས་བྱས། ལྡེར་ཚོའི་རྒྱུ་བ་མེན་གྱི་ཀོ་བ། བཟོ་རྒྱ་ནག་པོའི་ལུགས་སུ་བྱས། གཙོ་བོ་དཔལ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད། གཡས་ན་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད། གཡོན་ན་མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱམས་པ་མགོན་པོ། མདུན་ན་སྟོང་གི་ལྷ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ། ཚེས་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷ་སྨན་བླ་བཻཌཱུརྱ། ཉའི་ལྷ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས། ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ་རི་མོར་བྲིས། གཡས་གཡོན་གྱི་ལྷ་བྱང་སེམས་ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད་དགེ་བསྙེན་དྲི་མ་མེད་པ། དགའ་བའི་དཔལ་ཁྲོ་བོ་ཀང་ཀིང་གཉིས་ཏེ་འོག་ཁང་དང་མཐུན། ཀྲི་ཡའི་ལྷ་ཚོགས་བཅོ་ལྔ་དང་བསྟུན། ནང་ལ་ཡུམ་རྒྱས་པའི་གླེང་གཞིའི་རྒྱུད་རིས། གདོང་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི། སྐོར་ཁང་ཁ་ཕྱིར་ལྟ་ལ་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་པ་མངོན་པར་བྱུང་བའི་མདོ། ནང་ལྟ་ལ་སྤྲིན་ཆེན་པོའི་མདོ། རྔ་ཁང་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་གཤིན་རྗེ་གཤེད་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་དང་བསམ་ཡས་ན་གནས་པའི་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ཀྱི་འབག བར་ཁང་རྒྱལ་བོ་ཤིང་བྱ་ཅན་ལ་གཏད། གཙོ་བོ་རྣམ་སྣང་ཀུན་རིག་ཞལ་བཞི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་རེ་རེ་ལ་འཁོར་གཉིས་གཉིས་ཏེ་ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད། ཁྲོ་བོ་མི་གཡོ་བ། བུདྡྷིའི་ལྷ་ཚོགས་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས། རྒྱུད་རིས་སུ་མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་བ་བྲིས་ཏེ་རྒྱལ་བོ་ཟངས་ཀྱི་འབེ་ལོག་ཅན་ལ་གཏད་དོ། །ཐོག་ཐམས་ཅད་རྒྱ་ཕིབས་ཟ་འོག་རིས། ལྕོག་བཞི་ན་སངས་རྒྱས་དགའ་བའི་དཔལ། འཁོར་བྱང་སེམས་དགའ་བའི་བྱིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུད་རིས་བཞི། གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གོས་སྔོན་ཅན་བཞི་ལ་གཏད། གཎ་ཛི་ར་གསེར་ལ་ཤེལ་གྱི་ཏོག་ཅན་བཙུགས། དེ་ནས་འཁོར་ས་བརྩིགས་ཏེ་ལྷོ་ཕྱོགས་རོལ་མོ་མཆོད་རྫས་ཀྱི་བང་མཛོད་གསུམ་ན་རོལ་ཆས་བཀང༌། གནོད་སྦྱིན་ལག་ན་དབྱུག་ཐོགས་མཆེད་གསུམ་ལ་གཏད། ནུབ་ངོས་མདོ་རྒྱུད་ཆོས་ཀྱི་བང་མཛོད་རྒྱ་དཔེ་བོད་དཔེ་རྒྱ་ནག་གི་དཔེའི་གླེགས་བམ་རྣམས་ཀྱིས་བཀང་ཞིང་ཨ་ཙ་ར་ལག་ན་གྲི་ཐོགས་མཆེད་གསུམ་ལ་གཏད། བྱང་ངོས་རིན་ཆེན་གཏེར་གྱི་བང་མཛོད་གསུམ་ན་གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ལ་སོགས་པས་བཀང་སྟེ་གཤིན་རྗེ་ལག་ན་དབྱུག་ཐོགས་གསུམ་ལ་གཏད། རྒྱུད་རིས་མདོ་སྡེ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་བྲིས། བར་གྱི་སེ་རྒྱོངས་ལ་བསྐལ་བཟང་གི་སངས་རྒྱས་སྟོང་དང༌། དེ་ནས་མུན་བསྐལ་དྲུག་ཅུའི་རྗེས་ལ་སངས་རྒྱས་ཁྲི་འབྱུང་བ་བྲིས་ཏེ་མ་ཤོང་བ་གྲུ་སྐས་ཀྱི་རྩིག་ལོགས་ལ་བཀོད་ནས་ཡོད། དེ་ནས་འཁོར་ས་ཆེན་པོ་བསྐོར་ཏེ་རྣམ་སྣང་ངན་སོང་སྦྱོང་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བཞེངས། མདའ་ཡབ་ཀྱི་ངོས་ལ་རིགས་ལྔའི་ལྡེར་ཚོ་ཕྱིར་བལྟ་བ། ནང་དུ་སྡོང་བོས་བརྒྱན་པ་ཚོང་དཔོན་གྱི་བུ་ནོར་བཟང་གིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བརྒྱ་རྩ་བསྟེན་པ་བྲིས། དེས་མ་ཁེངས་པ་ལ་འཕགས་པ་སྣང་བརྒྱད་ཀྱིས་བཀང་ནས་ཡོད། ཆོས་སྐྱོང་ཀླུའི་རྒྱལ་བོ་ཨ་ནནྟ་ཨུ་ལི་ལ་གཏད། རྒྱབ་ཏུ་རྡོ་རིང་པདྨ་ཅན་ལ་བཀའ་གཙིགས་རྡོ་ལ་བརྐོས། སྟེང་དུ་སེང་གེ་བཞག་ནས་ཆོས་སྐྱོང་སིང་ཧ་མུ་ཁ་ལ་གཏད། དབུ་རྩེའི་སྒོ་གསུམ་པྲ་ཛྙཱ་པཱ་ར་མི་ཏ་རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་སྟོངས་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་གསུམ་དང་བསྟུན། རྩིག་པ་དང་ཤིང་བཟོ་བརྐོས་ཏེ་རྨང་བཙུགས་ཆུ་ཁུང་བཏོད། ནང་དུ་ཀ་བའི་རྨང་བྱས། དེའི་སྟེང་དུ་ཀ་བ་ཀ་ལོ་གདུང་ཕྱམ་སྤང་ལེབ་སོ་ཕག་བཀྲམ། ཁ་ལན་ཀན་གྱིས་བསྐོར། ལོགས་ལ་སུམ་ཆའི་འོག་ཏུ་སྐར་ཁུང་ཕྱི་རུབ་ལ་ནང་ཡངས་པ་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་བྱས། བྱ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དྲ་བ། སྦྲང་བུ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་སྒོ་གླེགས། རླུང་གིས་མི་ཕྱེད་པའི་འཁོར་གཏན། དེ་འབྱེད་པའི་དབྱུག་གུ་སྐམ་ཁ་བྱས། སྟེང་དུ་འཛེགས་པའི་གྲུ་སྐས་དྲུག་གི་འོག་མ་རྡོ། བར་མ་སོ་ཕག སྟེང་མ་ཤིང་ལས་བྱས། ལག་འཛིན་གྱི་གདང་བུ་བྱས། མི་འགུལ་བའི་ལྕགས་གཟེར་བཏབ། དེ་ལྟར་བྱ་བ་འདུལ་བ་དང་བསྟུན། རྒྱུད་རིས་མདོ་སྡེ་དང༌། ལྡེར་ཚོ་གསང་སྔགས་དང་བསྟུན། ལྡེར་ཚོ་བདུན་ཅུ་དོན་བརྒྱད།  མདོའི་རྒྱུད་རིས་བཅུ་བཞི། ཀ་བ་སྟོང་དང་རྩ་གཉིས། སྒོ་མོ་ཆེ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག སྒེའུ་ཁུང་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས། གྲུ་སྐས་ཆེན་པོ་དྲུག ཅོང་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དང༌། དང་དང་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱིས་བརྒྱན་པ་བྱས་སོ། །ཞེས་《ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་》དུ་བཀོད་པའི་ཚིག་སྣ་དང་ཕྲད་ཅུང་ཙམ་བསྡུས་ཏེ་དཔྱད་གཞི་རེར་ཨེ་འགྱུར་གྱིས་བཀོད་པ་ཡིན་མོད། ཚིག་དངོས་ཀྱི་འབབ་ཚོད་དང་བསྟུན་ན་འོག་ཁང་ལ་རྟེན་གཙོ་ཅི་འདྲ་བཞུགས་མི་གསལ་ཞིང་དེ་དུས་ཀྱི་བཀོད་པ་ཇི་བཞིན་ཡིན་པའང་ཤེས་དཀའ་སྟེ། རྗེའི་ཐུགས་དམ་གྱི་རྟེན། ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས་སོ། །འོན་ཀྱང་རྗེས་ཀྱི་བསམ་ཡས་ཀྱི་བཞུགས་བྱང་དང་བསྟུན་པ་ཨེ་ཡིན་སྙམ་པ་ཞིག་དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་དུ་བཀོད་པ་འདི་ལྟར། “འོག་ཁང་རྣམ་དག་སྒོ་གསུམ་དུ། འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དུ་རྟེན་གཙོ་གུ་རུ་ང་འདྲ་མ་དང༌། གཙོ་བོའི་གཡས་གཡོན་དུ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་དང༌།  བཻ་རོ་ཙ་ན། གཡས་སུ་ཇོ་རྔོག་འབྲོམ་གསུམ་དང་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་གསུམ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས། གཙང་ཁང་དབུས་མར་རྟེན་གཙོ་ཇོ་བོ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་མོ་དང་གཙོ་བོའི་མཐའ་སྐོར་དུ་ཁྲོ་བོ་ཁམས་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ་དང༌། ཁྲོ་བོ་མི་གཡོ་བ། བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་ཆེན་པོ་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་བྱིན་ཅན་མང་བོ་བཞུགས། གཡས་སུ་སྲུང་མ་ཁང་དེའི་ནང་སྲིན་རྒྱལ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་གྱི་པགས་པ་ལས་བཞེངས་པའི་རྒྱལ་བོ་དཔལ། གནོད་སྦྱིན་བྱེ་བ་འབུམ། གཡུ་ཡི་ཐུབ་པ། མཁན་ཆེན་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་ཡི་དབུ་ཐོད། དུང་གི་སེང་གེ་སོགས་བཞུགས། བར་ཁང་གཡུ་ཞལ་ཐིང་རྒྱ་ཁྱོན་ཀ་བ་ཉི་ཤུའི་ས། རྟེན་གཙོ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས། སྟེང་ཁང་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམ་སྣང་མཛད། ཀུན་རིག བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་མང་བོ་བཞུགས། ལྷ་ཁང་དེ་དག་གི་སྐྱ་སྡེབས་སུ་མདོ་སྡེ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོགས་བརྗོད་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཡི་དམ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མའི་རྒྱུད་རིས་ཚར་དུ་དངར་བ་བྲིས་ཡོད།” ཅེས་བྱུང་ངོ༌། །

བཙད་པོའི་ཡུམ་འབྲོ་བཟའ་རྒྱལ་མོ་བཙན་ནམ་རབ་བྱུང་མཚན་ལ་བྱང་ཆུབ་རྗེ་ཞུ་བས། དགེ་རྒྱས་བྱེ་མ་གླིང་བཞེངས་ཤིང་རོལ་མོར་ཅོང་ཕུལ་བ་སོགས་བྱས། ཚེ་སྤོང་བཟས། འོག་ཁང་གི་ཀ་གདུང་རྣམས་ཟངས་ཀྱི་བཏུམ་པའི་ཁམས་གསུམ་ཟངས་ཁང་གླིང་བཞེངས། ཕོ་ཡོངས་བཟས། བཟོ་བོ་ལ་ཟས་སྣ་མི་འདྲ་བ་བཅུ་གསུམ་དྲངས་ཏེ་བཟོ་ཁྱད་མི་འདྲ་བ་བཅུ་གསུམ་ཕུད་པ་ནི། སྟེང་གི་ཕྱི་ལ་རྩིག་པ་མེད་པ། ནང་ན་ཀ་བ་མེད་པ། ས་གཞི་ར་གན་ལས་བྱས་པ། གཡུའི་གདུང་མ་ལ་གསེར་གྱི་རྟ་རྒྱུག་ཅིང་གསེར་གདུང་ལ་གཡུ་འབྲུག་རྒྱུག་པ། མཐིང་གི་རྒྱ་ཕིབས་ཕྱིར་བལྟ་ནང་བལྟ་གཉིས་ཡོད་པ། ཆུ་ཐམས་ཅད་འདྲིལ་ནས་སེང་གེའི་ཁ་ནས་རུས་སྦལ་གྱི་རྒྱབ་ཏུ་འབབ་པ། སྒོ་འབྱེད་གཅོད་ལ་གསེར་གྱི་བྱེའུ་ཆུང་འཕུར་ཞིང་སྐད་འདོན་པ་སོགས་ཡོད་པའི་དབུས་ཚལ་གསེར་ཁང་གླིང་བཞེངས། དེ་ནས་སློབ་དཔོན་པདྨས། མ་འོངས་པ་ན་གནམ་ཐེ་དཀར་བོའི་སྤྲུལ་པ་ཧོར་ཡུལ་དུ་བྱུང་བས་བོད་ཁམས་དབང་བྱེད་ཅིང་ལྷ་ཁང་རྣམས་འཇིག་པར་འགྱུར་བས་མི་འཇིག་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་བོ་གནམ་ལྷ་བྱང་ཆུབ་ལ་གཏད་པར་གསུངས་པས། རྒྱལ་བོས་ངན་ལམ་ཏ་ར་ཀླུ་གོང་དམག་དཔོན་དུ་བསྐོས་ཏེ། ཧོར་གྱི་སྒོམ་གྲྭ་བཅོམ། རྟེན་རྫས་ཡོ་བྱད་ཁྱེར་བས་པེ་ཀར་ཕྱི་བཞིན་འབྲངས་པ་སློབ་དཔོན་པདྨས་ཕྱག་རྡོར་གྱི་ཏིང་འཛིན་གྱིས་བཀུག་སྟེ། དམ་ལ་བཅུག་ཅིང་བསམ་ཡས་ཀྱི་དཀོར་སྲུང་དང༌། བོད་ཡུལ་གྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྟེན་ཕལ་ཆེར་གྱི་གཉེར་ག་གཏད་དོ། །དེ་འདྲའི་གཙུག་ལག་ཁང་དེའི་ཕྱོགས་བཞིར་ཁ་དོག་མི་གཅིག་པའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བཞི་ཡོད་དེ། བྱང་ཤར་མཚམས་སུ་རྒྱུ་བོད་རྫ་ལས་གྲུབ་པའི་མཆོད་རྟེན་སྔོན་པོ་ཐོག་བརྩེགས་བདུན་ཙམ་ལྡན་པ། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལུགས་སྒོ་བཅུ་དྲུག་གིས་བརྒྱན་པ། དཔངས་མཐོ་ཞིང་བང་རིམ་གཉིས་པའི་ཕྱོགས་བཞིར་ལྷ་ཁང་གསུམ་རེ་དང་བུམ་པའི་ཐོག་བཞིར་ལྷ་ཁང་རེ། བུམ་པའི་སྟེང་དུ་ཆོས་འཁོར་བཅུ་གསུམ། དེའི་རྩེ་མོར་ནོར་བུའི་ཏོག་གིས་མཛེས་པར་བྱས་ཤིང་དེ་ནས་ཕྱོགས་བཞིར་ལྕགས་ཐག་གིས་སྦྲེལ་ཡོད། ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་སུ་མཆོད་རྟེན་ནག་པོ་ཁྲོ་ཟངས་ཁ་སྦུབ་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གདུང་གིས་བརྒྱན་པ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལུགས་སུ་བཞེངས་ཤིང་རྩིག་གདན་གྲུ་བཞིའི་སྟེང་དུ་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཀྱི་ཆོས་ཁྲི་དང༌། དེའི་སྟེང་དུ་མཆོད་རྟེན་གྱི་བུམ་པ། ཆོས་འཁོར་བཅུ་གསུམ། དེའི་ཡང་སྟེང་དུ་ནོར་བུའི་ཏོག་གིས་མཛེས་པ། ཤར་ལྷོའི་མཚམས་སུ་མཆོད་རྟེན་དཀར་བོ་སེང་གེ་བརྒྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། དེ་ལའང་བང་རིམ་དང༌། ཆོས་འཁོར་བཅུ་གསུམ། ནོར་བུའི་ཏོག་བཅས་ཀྱིས་མཛེས་པ་གོང་བཞིན་ལ། དེའི་མཐའ་སྐོར་དུ་ས་དཀར་གསོལ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ངུ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར་ཡོད། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་ནུབ་མཚམས་སུ་མཆོད་རྟེན་དམར་བོ་རྒྱུ་སོ་ཕག་དང་རྡོ་ལས་གྲུབ་ཅིང་དབྱིབས་ཅོང་དྲིལ་ཁ་སྦུབ་པ་ལྟ་བུ་བཅས་ཡོད་ཅིང༌། མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བཞིའི་བཀོད་པ་ངོ་མཚར་ཞིང་བྱིན་རླབས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཡོད། ཅེས་ལོ་རྒྱུའི་སྨྲ་བ་ཚོའི་མགྲིན་ལམ་ན་དབྱར་གྱི་རྔ་གསང་ལྟར་ལྡིར་རོ། །

གཙུག་ལག་ཁང་འདི་གྲུབ་མ་ཟིན་པའི་སྔ་རོལ་ཏེ་མཁན་ཆེན་བོད་དུ་ཕེབས་ནས་རིང་བོར་མ་ལོན་པ་ན། ལང་གྲོ་སྣང་བཞེར། གཉེར་སྟག་བཙན་གདོང་གཟིགས། སེང་མགོ་ལྷ་ལུང་གཟིགས། མཆིམས་མེ་ལྷ་རྣམས་མངགས་ཏེ་བྲྀ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་སྨྲའི་དགེ་སློང་བཅུ་གཉིས་སྤྱན་དྲངས་ཤིང་ཕྱི་ལོ་815འདས་ལོ་1696ལོའི་ལུག་གི་ལོ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བའི་ཡར་ངོའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་ཕོ་བྲང་དུ་ཕེབས་ཏེ་མཁན་པོས་ཞང་བློན་གྱི་བུ་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་སྐད་བསླབས་པས། མཆིམས་ལེགས་གཟིགས་སོགས་མང་བོ་ཞིག་གིས་མ་ཤེས་ཀྱང༌། པ་གོར་ཧེ་འདོད་ཀྱི་བུ་བེ་རོ་ཙ་ན། རྦ་ཁྲི་བཞེར་གྱི་བུ་རྦ་ཁྲི་གཟིགས། ཞང་ཉ་བཟང་གི་བུ་ལྷ་བུ་ལྷ་བཙན། ཤུད་པུ་ཁོང་ལེབ་བཅས་ལ་སྐད་ཇི་བཞིན་ལོབས། དེར་བཙད་པོས་“ངའི་བོད་འབངས་ལ་དགེ་སློང་མེད་པས། ཞང་བློན་དག་གིས་དགེ་སློང་བྱར་བཏུབ་བམ།”  ཞུས་པར་མཁན་ཆེན་གྱིས། “སད་ཅིག་”གསུངས་ནས་སྐད་བསླབས་པ་ཚོ་ལས་ཐོག་མར་དད་པ་ཆེ་བ་རྦ་ཁྲི་གཟིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་སློང་བྱས། མཚན་“དཔལ་དབྱངས་”སུ་བཏགས། དེས་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་བརྙེས་པས་རྒྱལ་བོ་དགྱེས་ཏེ། དེའི་ཞབས་སྤྱི་བོར་བླངས་ཏེ་“ཁྱོད་བོད་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་”ཞེས་བཀའ་བསྩལ་པས་མཚན་ཡང་“རྦ་རཏྣ་”ཞེས་ཐོགས།⑧ “ད་དུང་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིག་”ཞུས་པས། “སད་ཅིག་”གསུངས་ནས་རྦ་གསལ་སྣང༌། པ་གོར་བཻ་རོ་ཙ་ན་རཀྵི་ཏ། ངན་ལམ་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས། རྨ་ཨཱ་ཙརྱ་རིན་ཆེན་མཆོག ལ་གསུམ་རྒྱལ་བ་བྱང་ཆུབ། ལྷ་ལུང་རབ་འབྱོར་དབྱངས་རྣམས་རིམ་བཞིན་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་མཚན་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་སོགས་སུ་བཏགས། དེ་དག་གི་མཚན་རྒྱ་སྐད་རྣམས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་རཀྵི་ཏ་ཞེས་གསལ་བ་ཡིན་པ་ལ། བྷོ་དྷི་ས་ཏྭའི་མཚན་ཟུར་དུའང་ཤྰནྟ་རཀྵི་ཏ་ཞེས་འདུག་པས་ཁོང་གི་མཁན་བུ་ཤ་སྟག་ཏུ་ངེས་ལ། དེས་ན་དེ་དག་གི་མཁན་བརྒྱུད་ནི། བསམ་ཡས་འཁོར་ས་ཆེན་མོ་ལས་གསལ་བ་ལྟར།

ཤཱ་རིའི་བུ། སྒྲ་གཅན་འཛིན། ཀླུ་སྒྲུབ། ལེགས་ལྡན་འབྱེད། དཔལ་སྦས། ཡེ་ཤེས་སྙིང་བོ། མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་བཅས་ཡིན་ནོ། །སད་མི་དག་གི་མཚན་ལའང་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་མང་མོད། འདིར་ནི་《ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་》ལས་བྱུང་བ་ལྟར་བྲིས་པ་ལགས་སོ། །དེ་ལྟར་བོད་ལ་རབ་བྱུང་བཏུབ་པར་དགོངས་ནས་ཞང་བློན་དྲྭ་མ་དང༌། འབངས་བློ་གསལ་སུམ་བརྒྱ་ཙམ་རབ་ཏུ་བྱུང༌། རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་དཔེ་མང་བོ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར། མདོ་ཁམས་ཡན་ཆད་དུ་བཤད་གྲྭའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་བཅུ་གཉིས་བཙུགས། དུས་འདི་ཕན་ཆད་བཀའ་ཤོག་ཆེན་པོ་བཏང་སྟེ་ཆོས་ཁྲིམས་བཅས། སླན་ཆད་ཆབ་འོག་གི་འབངས་ལས་ཕོ་མིག་མི་དབྱུང༌། མོ་སྣ་མི་བཅད། མཚང་ཅན་མི་བཀུམ་པར་གནང་ངོ༌། །

འདི་ཡས་མས་སུ། བོན་ཆོས་ལ་མ་འཆམ། ཆོས་བོན་ལ་མ་འཆམ་པའི་ཚེ་ན་བཙད་པོས། ཆོས་ཀྱི་ཁ་འཛིན་དུ་ཞང་ཉ་བཟང༌། གཉེར་སྟག་བཙན་གདོང་གཟིགས།  སེང་མགོ་ལྷལུང་གཟིགས། ཉང་ཤོ་མ་བཞི་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་ཁ་འཛིན་དང་ཤགས་འདེབས་སུ་བསྐོས།  བོན་གྱི་ཁ་འཛིན་ང་ཤགས་འདེབས་སུ། ངམ་ཏ་ར་ཀླུ་གོང༌། རྩིས་པ་ཆེན་པོ་ཁྱུང་བོ་དུམ་ཚུགས། ཁྱུང་བོ་རྩེ་བ་ཆེ་མི་དང་ཅོག་ལ་སོགས་པ་བསྐོས་ཏེ་བརྩོད་པ་ན། བོན་ཁུངས་ངན་ལ་གཏན་ཚིགས་ཆུང༌། ལྷ་ཆོས་ཁུངས་བཟང་ལ་གཏན་ཚིགས་རྒྱ་ཆེ་ཟབ་ལ་གཏིང་རིང་ཤགས་བཟང་ལ་རྣོ་བས་བོན་གྱིས་མ་ཐུབ་པས་ཕྱིན་ཆད་བོན་མི་བགྱིད་པར་བྱས། བཙད་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱིས། ཤོག་བུ་མཐིང་ག་ལ་གསེར་གྱིས་བྲིས་ནས། གསེར་གྱི་སྒྲོམ་བུར་བསྩལ་པའི་བཀའ་གཙིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དཀོར་མཛོད་དུ་བཞག་པ་ལ་དཔའ་བོ་གཙུག་འཕྲེང་གིས་དཔེ་བགྱིས་པ་ལས། ཉུང་ཤས་ཤིག་དྲངས་ན།

གཙིགས་ལྟར་མ་བགྱིས་ཏེ། དཀོན་ཅོག་གསུམ་གྱི་སྐུ་བསླུས་སམ་གནའ་ཁ་དབུད་བགྱིས་ན། སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེས་ཤིག འདི་བཞིན་དུ་མཛད་ཅིང་བགྱིས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པར་ཤོག་ཅིག

༄། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བོད་ཡུལ་དུ། སྔ་ཕྱིར་བྱུང་བའི་བཀའ་མཆིད་ཀྱི་ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་ཟླ་ལ་བཞག་གོ། །༄། དཔེ་འདི་འདྲ་བ་བཅུ་གསུམ་བྲིས་ཏེ། གཅིག་ནི་ཕྱག་སྦལ་ན་བཞག་གོ། །གཉིས་ནི་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་སྟེ། ར་སའི་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་དང༌། བྲག་དམར་གྱི་བསམ་ཡས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལ་རེ་རེ་བཞག་གོ། །བཅུ་ནི་མཐར་ཕྱག་རྒྱས་བཏབ་སྟེ་ར་སའི་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་དང༌། བསམ་ཡས་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་དང༌། ཁྲ་འབྲུག་གི་བཀྲ་ཤིས་ལྷ་ཡུལ་གཙུག་ལག་ཁང་དང༌། ཕོ་བྲང་འཁོར་གྱི་དགེ་འདུན་དང༌། ར་སའི་རྒྱ་བཏགས་ར་མོ་ཆེ་དང༌། བྲག་དམར་གྱི་ཁམས་གསུམ་མི་ལྡོ་སྒྲོག་དང༌། བྲུ་ཤ་ཡུལ་དང༌། ཞང་ཞུང་ཡུལ་དང༌། མདོ་སྨད་དང༌། སྡེ་བློན་རིས་དང༌། འདི་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དགེ་འདུན་ལ་དཔེ་རེ་རེ་འཆད་དུ་སྩལ་ཏོ། །ཞེས་པའི་མནའ་གཙིགས་ཡི་གེ་བྲིས་ཏེ།  ༄། བྲོ་བསྩལ་པ་ལ། ༄། དབོན་འ་ཞ་རྗེ། ༄། ཞང་བློན་ཆེན་པོ་བཀའ་ལ་གཏོགས་པ་ལ། ༄། བློན་ཆེན་པོ་ཞང་རྒྱལ་གཟིགས་ཤུ་ཐེང༌། བློན་སྟག་སྒྲ་ཀླུ་གོང༌། ⑨ཞང་རྒྱལ་ཚན་ལྷ་སྣང༌། བློན་རྒྱལ་སྒྲ་ལེགས་གཟིགས། བློན་བཙན་བཞེར་མདོ་ལོད། ཞང་རྒྱལ་ཉིན་ཟླ་གོང༌། བློན་ཁྲང་གང་རྒྱ་གོང༌། གཅེན་མཚོ་བཙན། ཞང་རྒྱལ་ཚན་ལེ་གོང༌། ཞེས་སོགས། ༄། ནང་བློན་ལ། ཞེས་སོགས་དང༌། ༄། ཕྱི་བློན་ལ། ཞེས་སོགས་བསམ་ཡས་མནའ་གཙིགས་བཞག

དེ་ནས་ཁ་བ་རི་བའི་དགོན་སྡེ་དང༌། ཡིག་སྒྱུར་ཁང༌། སློབ་གྲྭའི་ཐོག་མ་⑩འདི་གངས་རིའི་མགོན་པོ་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་གྱིས་བོད་ཆུ་མོ་ཡོས་བུའི་ལོ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་823འདས་ལོ་1704ལོར་ལེགས་པར་གྲུབ་སྟེ་མཁན་ཆེན་བོ་དྷི་ས་ཏྭ། སློབ་དཔོན་པདྨ་སམྡྷ་ཝ་གཉིས་ཀྱིས་རབ་གནས་ལན་མང་བོར་བྱས་ཤིང་མཁན་པོས་བཙད་པོ་འཇམ་པའི་རྡོ་རྗེ་དངོས་སུ་གཟིགས་པ་སོགས་བྱུང༌། དེ་ནས་དགའ་སྟོན་ལོ་སྐོར་གཅིག་གི་བར་དུ་བྱས་པ་ནི། “སྐྱིད་པའི་བྲོ་མོ་ཆེ་བརྡུངས། མི་རེས་གླུ་རེ་བླངས། རྟ་རེས་བང་རེ་བརྒྱུགས། བྱ་རེས་སྐད་རེ་བཏོན། དུས་དེ་ཙམ་ན་བོད་བདེ་སྐྱིད་མངའ་ཐང་དར་བ་ལགས་ཏེ། དེ་ཡང་དབུ་རྩེའི་སྒོ་རྒྱབ་བྱང་ངོས་ན་བྲིས་ནས་ཡོད་དོ། །”ཞེས་བྱུང་ལ་དེ་ཡང་བཙན་པོས། “ངའི་དབུ་རྩེ་རིགས་གསུམ་འདི་བརྩིགས་པ་མི་འདྲ་སྐྱེས་པ་འདྲ་སྟེ་ང་རེ་དགའ།”  ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དགའ་གླུ་བཅུ་གསུམ་བཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རོ། །

སྨྲས་པ། ངལ་བརྒྱ་ཁུར་དུ་ཁྱེར་བའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས། །སྲིད་ཞིའི་ཕན་བདེ་ཀུན་སྤེལ་རིག་པའི་གཞུང༌། །ཁ་བའི་ལྗོངས་འདིར་འདྲེན་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེ། །མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་བཀའ་དྲིན་སྙིང་ལ་ལྕི། །ཞེས་ཀྱང་ངལ་གསོ་དང་སྦྲེལ་ཏེ་སྨྲའོ། །

དེ་ལྟར་སྒྲ་སྒྱུར་ཁང་ཚུགས་པས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ནས་ཆོས་མང་དུ་བསྒྱུར། དགེ་འདུན་པའི་འཚོ་བ་ནི་ཁབ་སོ་ཆེན་མོ་ལས་སྦྱར་ཞིང་བདུད་འདུལ་སྔགས་པ་གླིང་དུ་དབང་བསྐུར། རྣམ་དག་ཁྲིམས་ཁང་གླིང་དུ་ཁྲིམས་འབོག མི་གཡོ་བསམ་གཏན་གླིང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད། བརྡ་སྦྱོར་ཚང་མང་གླིང་དུ་བརྡ་སྦྱོར། དཀོར་མཛོད་པེ་ཀར་གླིང་དུ་ནོར་འཇོག བེ་རོ་ཙ་ནའི་གླིང་དུ་ཆོས་འཆད་པ་ལ་སོགས་པས་ཤཱཀྱའི་བསྟན་པ་ཆེས་ཆེར་དར་བར་བྱས་སོ།  །དེ་ནས་མཁན་ཆེན་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་ཞལ་ནས།  “བོད་དུ་མུ་སྟེགས་ནི་མི་འབྱུང་མོད།  སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཁ་གཉིས་སུ་གྱེས་ཏེ་རྩོད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ངའི་སློབ་མ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་སྤྱན་དྲོངས་ལ་རྩོད་པ་བྱེད་དུ་ཆུག་དང༌། རྩོད་པ་ཆོས་ཕྱོགས་སུ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །”ཞེས་ལུང་བསྟན་ཏེ་རྟས་ཕྲས་བརྒྱབས་པའི་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་ཞིང་བརྗེས་སོ། །ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་⑪བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དང་བོར་བསྐོས་ཤིང་བཙད་པོས་ཁོང་ལ་སླད་ཕྱིན་གྲྭ་བའི་འཚོ་རྟེན་ལ་མཆོད་རྒྱུན་མི་སེར་གྱི་གྲངས་ཀ་སོགས་ཀྱི་བཀའ་བསྡུར་གནང་ཚེ་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པས། དཀོན་མཆོག་གི་རྟེན་དུ་ཡུན་དུ་གནས་ཆེད་རྒྱལ་བོའི་གསུང་བ་⑫ལས་ཕྲིས་ཏེ་ཞལ་བཞེས་གནང་བ་དང༌། དུས་དེར་ལྷ་ཁང་དང་གཙུག་ལག་ཁང་ཡོངས་ཀྱི་གྲྭ་གྲངས་ཁྱོན་བསྡོམས་སུམ་བརྒྱ་དང་ལྔ་ཡོད། བློན་པོ་འགས་བརྙས་གཙེར་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུའི་བྲག་ཕུག་ཏུ་ཕེབས། རྦ་དཔལ་དབྱངས་བསམ་ཡས་མཁན་རབས་གཉིས་པར་བསྐོས། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་གྱིས་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྲྭ་བཙུན་ཡིན་མིན་དོགས་དཔྱོད་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། “ཁོང་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གྲྭ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་དགུ་བ་ཡིན་པ་གནའ་རབས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་བྲིས་མའི་གྲས་ནས་བདག་གིས་རྙེད་བྱུང༌།” ཞེས་དང༌། “ད་ཕན་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་ཁག་མཐོང་བའི་ནང་ན་བསམ་ཡས་ཀྱི་མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་བཤད་པ་རྩ་བ་ནས་མི་འདུག་པས་གོང་སྨྲོས་ཡིག་རྙིང་དེ་གལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོར་མཐོང༌།” ཞེས་པ་དེ་གཉིས་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི་བསམ་ཡས་མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་བྱུང་བ་སྟོན་པ་ཞིག་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་བརྒྱུད་མ་འོངས་ལོ་རྒྱུས་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཚོའི་ཕྱག་ཏུ་འབྱོར་རྒྱུ་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་བྱེད་ཐུབ་པ་རེད།

དེ་ནས་རྒྱའི་ཧ་ཤང་མ་ཧཱ་ཡ་ན་བྱ་བ་བྱུང་ནས། “ལུས་ངག་གི་ཆོས་སྤྱོད་དགེ་བ་བྱས་པས་འཚང་མི་རྒྱ། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་སྒོམ་པས་འཚང་རྒྱ།” ཟེར་ཏེ་སྒོམ་བསླབས་པས་བོད་རྣམས་རིམ་གྱིས་ཁོའི་ཆོས་ལ་སློབ། ལུས་ངག་གི་དགེ་སྦྱོར་རྒྱུན་བཅད། བསམ་ཡས་ལ་མཆོད་པ་འཕྲོ་ཆད་པས། རྦ་དཔལ་དབྱངས། བཻ་རོ་ཙ་ན་སོགས་ཁ་ཅིག་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་ཆོས་བསླབས་ཏེ་ལྟ་བ་མ་མཐུན། དེར་བཙད་པོས་ཕོ་ཉ་བཏང་སྟེ་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་བཀུག་ཀྱང་མ་ཁུག ཡང་བློན་གནོན་ཁམས་པ་ཞེས་པར་“ཁྱོད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་ཁུག་ན་ཟངས་ཆེན་པོ་བྱ་དགར་བྱིན། མ་ཁུག་ན་བསད་དོ། །”ཞེས་བཀའ་བསྒོས་ནས་བཏང༌། དེས་ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་ལ་“ཁྱེད་མ་བྱོན་ན་བདག་བྲག་ལ་མཆོངས་ཏེ་འགུམ་མོ། །”ཞེས་ཞུས་པས་“འདིར་བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ཆེན་པོ་ཞིག་འོང་འོངས་”སོགས་གསུངས་ཏེ་ཕེབས་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས། བཙད་པོས་བློན་པོ་ལ་འཕྲལ་དུ་ཟངས་ཆེན་པོ་དང་བྱ་དགའ་ཆེ་ཐང་བསྩལ། ཡེ་ཤེས་དབང་བོ་ཆིབས་རྟས་ཕོ་བྲང་དུ་སྤྱན་དྲངས།  བད་པོས་བཙུན་པ་འཁྲུག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཏུ་བསྙད་པར། ཡེ་ཤེས་དབང་བོས། དེར་“བདག་དགུག་མི་འཚལ། མཁན་པོ་བོ་དྷི་ས་ཏྭའི་ཞལ་ཆེམས་བདོག བདག་སྒོམ་པའི་བར་ཆད་མ་བྱས་ན་ཚེ་རིང༌། བཙད་པོ་ཡང་སྐུ་ཚེ་རིང་ལ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཕགས་པ་བྱམས་པ་མ་བྱོན་པའི་བར་དུ་གནས་པ་ཡིན་པ་ལ། བོད་ལ་སྐལ་པ་མ་མཆིས་”ཞེས་གསུངས་ཏེ་མཁན་པོའི་ཞལ་ཆེམས་གོང་དུ་བཀོད་པ་དེ་གསུངས་ཤིང་དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ། པཎྜི་ཏ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་སྤྱན་དྲངས། བཙད་པོ་གོང་ལ་བཞུགས། ཧྭ་ཤང་གཡས་གྲལ་དང༌། སློབ་དཔོན་གཡོན་གྲལ་བྱས་ཏེ་བརྩད་པས་ཧྭ་ཤང་ཕམ་སྟེ་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་སློབ་དཔོན་ལ་ཕུལ། དེ་ནས་བཙད་པོས། “ད་ཕྱིན་ཆད་ལྟ་བ་ཀླུ་སྒྲུབ་ལུགས་ཟུངས། སྤྱོད་པ་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སློབས་”གསུངས་ཏེ་ཧྭ་ཤང་སྤྲད། སློབ་དཔོན་པདྨ་སམྦྷ་ཝས་རྗེ་འབངས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལ་སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞལ་ཕྱེས་ཏེ་དབང་བསྐུར། མན་ངག་ལྟ་འཕྲེང་སོགས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་བཀའ་དུ་མ་བསྩལ། བོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་བྱིན་གྱིས་བརླབས། གཏེར་ཁ་མང་དུ་སྦས་ཤིང་མ་འོངས་པ་ན་དུས་དང་དུས་སུ་ལས་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་རེས་འདོན་པར་འགྱུར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་སླར་ལྷོ་ནུབ་རྔ་ཡབ་གླིང་དུ་སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་ལ་གཤེགས་ཏེ་སྐུ་འདའ་བ་མེད་པར་བཞུགས། ཞེས་ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་ལས་བྱུང་ཞིང༌། གཞན་དུ་ལྷ་སྲས་མུ་ནེ་བཙད་པོའི་སྐུ་རིང་དུའང་བཞུགས་པར་གསུངས་ཡོད།⑬ དེར་ཕྱི་ལོ་845སྟེ་ཤིང་གླང་འདས་ལོ་1726ལོར་བཙད་པོ་ཡང་གཤེགས།

དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་822ལོ་སྟེ་ཆུ་སྟག་འདས་ལོ་1703ལོར་འཁྲུངས་པའི་སྲས་མུ་ནེ་བཙད་པོས་ཕྱི་ལོ་844སྟེ་ཤིང་བྱི་འདས་ལོ་1725ལོར་རྒྱལ་སྲིད་གནང་ཚེ། ལྷ་ས་དང་ཁྲ་འབྲུག་ཏུ་འདུལ་བ་དང་མངོན་པའི་མཆོད་པ། བསམ་ཡས་སུ་དྲིལ་འཕྲེང་དང༌། བ་དན། འཕན་ཆེན་པོ་མང་དུ་ཕྱར་ནས། མདོ་སྡེ་དང་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་མཆོད་པ་སྟེ་མཆོད་ཆེན་བཞི་བཙུགས། འདས་ལོ་1726ལོར་འདས།

ཕྱི་ལོ་823ལོ་སྟེ་འདས་ལོ་1704ལོར་འཁྲུངས་པའི་སྲས་ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་གྱིས་ཕྱི་ལོ་846སྟེ་མེ་སྟག་འདས་ལོ་1727ལོར་ཆབ་སྲིད་བཞེས་ཚེ། གཅེན་མུ་ནེ་བཙད་པོའི་སྐུ་རིང་ལ་མཆོད་རྒྱུན་བཙུགས་པ་རྣམས་ཉམས་དམས་སུ་གྱུར་ཚེ་སླར་གསོས་གནང༌། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲ། ཛྙཱ་ན་སེ་ན། བལ་པོ་ཧཱུྃ་ཀ་ར་སོགས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ཆོས་མང་བོ་བསྒྱུར། སྐྱིད་ཤོད་དུ་དཀར་ཆུང་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། བློན་འབངས་ཐམས་ཅད་ལ་དམ་པའི་ཆོས་མི་གཞིག་ཅིང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དབང་བཙན་པར་བྱ་བའི་བཀའ་ཁྲིམས་བསྒྲགས་ཤིང་མནའ་བོར་དུ་བཅུག་པའི་བཀའ་གཙིགས་⑭ཀྱང་གནང༌། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་877ལོ་སྟེ་མེ་བྱ་འདས་ལོ་1758ལོར་སད་ན་ལེགས་མཇིང་ཡོན་སྦྲགས་ཀྱི་ཕུར་སྐུ་གཤེགས།

ཕྱི་ལོ་866ལོ་མེ་ཁྱི་སྟེ་འདས་ལོ་1747ལོར་འཁྲུངས་ཤིང༌། ཕྱི་ལོ་877མེ་བྱ་འདས་ལོ་1758ལོར་ཁྲིར་འཁོད་པའི་བཙད་པོ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་རལ་པ་ཅན་གྱིས་རྒྱའི་གོང་གུ་རྨེ་རུ་ཞེས་བྱ་བས་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་བོད་ཕན་ཚུན་མཛའ་སྦྲེལ་བགྱིས། སོ་སོའི་དམག་དཔུང་དྲངས་ཏེ་ཚད་དེ་ལས་མི་འདའ་བའི་མནའ་བྲོ་བོར། ཉི་འོག་གི་མཁན་པོ་ཨཱ་ཙརྱ་ཛི་ན་མི་ཏྲ། སུ་རེནྡྲ་བོ་དྷི། ཤཱི་ལེནྡྲ་བོ་དྷི། བོ་དྷི་མི་ཏྲ། བོད་ཀྱི་མཁན་པོ་དྷརྨ་རཀྵི་ཏ། དྷརྨ་ཏ་ཤཱི་ལ། ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་པ་ཛྙཱ་ན་སེ་ན། ཛ་ཡ་རཀྵི་ཏ།  མཉྫུ་ཤྲི་ཝརྨ། རཏྣེནྡྲ་ཤཱི་ལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་དབུས་ལས་བྱུང་བའི་བརྡ་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར་ཞིང༌། ཀུན་གྱིས་སློབ་ཏུ་རུང་ལ་ནམ་དུ་ཡང་གཞུང་ལུགས་དེ་ལས་མི་བསྒྱུར་བ་དང༌། ཆད་ལྷག་སྤང་པའི་ཕྱིར་དཀར་ཆག་ཀྱང་བྲིས་ཤིག་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ཏེ་བཀས་བཅད་དང་མཐུན་པའི་དཀར་ཆག་དང་དག་ཡིག་མཛད། དགེ་འདུན་བྱིངས་ཀྱི་འཚོ་བ་བཙད་པོ་སྔ་མའི་དུས་ལས་ལྡབ་མང་ཙམ་འཕར་བའི་ཞབས་འདེགས་ཞུས། འདི་ཡན་ཆོད་དུ་བཙད་པོ་རིམ་བྱོན་གྱིས་གཙུག་ལག་ཁང་སྟོང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་སོ། །ཕྱི་ལོ་901ལྕགས་བྱ་འདས་ལོ་1782ལོར་དབས་སྟག་རྣ་ཅན། ཅོག་རོ་ལྷ་ལོད། ལེགས་སྡུག་བཙན་གསུམ་གྱིས་དབུ་ལྟག་པར་བསྐོར་ཏེ་བཀྲོངས་སོ། །⑮

དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་863ཆུ་མོ་ལུག་འདས་ལོ་1744ལོར་འཁྲུངས་ཤིང༌། ཕྱི་ལོ་901ལྕགས་བྱ་འདས་ལོ་1782ལོར་ཁྲིར་ཕེབས་པའི་བཙད་པོ་ལྷ་སྲས་དར་མའི་དུས་རབས་ནས་བཟུང༌། བོད་ཆོས་སྲིད་རིག་གཞུང་མ་ལུས་པ་ཆེས་ཉམ་ཐག་པར་གྱུར་པ་སྨྲོས་མེད་བཞིན་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའང་མས་འགྲིབ་ཏུ་སོང་ཡོད་པ་རེད། ལྷ་སྲས་དར་མའང་ཕྱི་ལོ་906མེ་སྟག་འདས་ལོ་1787ལོར་ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེས་བཀྲོངས། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་907མེ་ཡོས་འདས་ལོ་1788ལོར་འཁྲུངས་པའི་མངའ་བདག་འོད་སྲུང་དང་ཡུམ་བརྟན་གཉིས་སྲིད་ལ་མ་འཆམ་པའི་ཁྲོད་མདོ་སྨད་ནས་འབངས་གྱེན་ལོག་ཛ་དྲག་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་འོད་སྲུང་ཁག་གིས་གཡོ་རུ་དང༌། ཡུམ་བརྟན་ཕྱོགས་ཀྱིས་དབུས་རུ་བཟུང་སྟེ། ཆེ་སྲིད་དང་ཆུང་སྲིད། མང་ཚན་ཉུང་ཚན། གསེར་བ་གཡུ་བ། ཤ་ཟན་དང་རྩམ་ཟན་ཞེས་པའི་ཁག་གཉིས་སུ་ཆད་དེ་དམག་འཁྲུག་ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནང་འཁྲུག་བར་མ་ཆད་པར་བྱས་པས་གཙུག་ལག་ཁང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་ལ་ཡང་ཞབས་ཏོག་བྱེད་མཁན་མེད་ཅིང་སྤྲང་ཚང་བཅས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་དམས་སུ་གྱུར། དེ་ལྟར་རིང་ཞིག་ལོན་པ་ན། ཟངས་དཀར་ལོ་ཙཱ་བ་འཕགས་པ་ཤེས་རབ་དང༌། མདོལ་ཆུང་སྐོར་དཔོན་གྱིས་སྤྲང་ཁང་ཟུར་དུ་བརྩིགས། དམག་སྦས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འགྱེད་སྟོན་བཏང་བ་ལ་སྤྲང་བོ་རྣམས་འདུས་པས་ཤུལ་འཕྲོགས་ཏེ་སྤྲང་ཚང་བཏོན། གཙང་ཁང་དབུས་མའི་རྟེན་རྣམས་སྐུ་ཆུང་པས་མི་མཛེས་ཟེར་ཏེ་སྟེང་ཁང་དུ་གདན་དྲངས་པས་མི་འཁྲུགས་པའི་སྐུས་ཁོ་བོ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་གསུངས་པས་ཇོ་བོ་མི་འགྲོ་གསུང་འབྱོན་དུ་གྲགས། སླར་ཐུབ་པ་གངས་ཆེན་མཚོ་རྒྱལ། སེམས་དཔའ་སེམས་མ་སྒོ་སྲུང་དང་བཅས་པ་བཞེངས་ཤིང་ཞིག་གསོ་ཚད་མེད་བྱས། རྗེས་སུ་མདོལ་ཆུང་སྐོར་དཔོན་གྱིས་ལུས་སྣུམ་རས་ཀྱིས་བཅིངས་པ་ལ་སྤྱི་བོ་ནས་རིམ་པས་མར་མེ་སྦར་ཏེ་ཇོ་བོའི་དྲུང་དུ་ཕུལ་ནས། འགྲེང་བཞིན་དུ་བཟང་སྤྱོད་སྨོན་ལམ་ཚར་གཉིས་བཀླགས་ནས་ཚར་གསུམ་པའི། “མགོན་པོ་ཀུན་གྱི་དྲུང་དུ་བདག་མཆིའོ། །”ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་་“ཉམས་འུར་ནས་བཀྲབས་ཏེ་སྐད་ཅིག་དེ་ལ་སྤྱི་བོ་ནས་ཐོད་པ་གོག་པའི་ཤུལ་ནས་འོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ནམ་མཁར་སོང༌། དེ་མ་ཐག་ས་གཡོས། མེ་ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་བབ”ཅེས་གཙུག་ལག་འཕྲེང་བ་སྨྲའོ། །

དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་978ས་སྟག་འདས་ལོ་1859ལོར་མདོ་སྨད་བླ་ཆེན་པོ་དགོངས་པ་རབ་གསལ་གྱི་སློབ་མ་གྲུམ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ལས། དབུས་གཙང་མཁས་པ་མི་བཅུས་བསྙེན་རྫོགས་མནོས་ཏེ་དབུས་སུ་འབྱོར་ཡང་ལྷ་སར་སྡོད་མ་ཚུགས་པར་བསམ་ཡས་སུ་བྱོན་ནས། ཀླུ་མེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀ་ཆུང་ལྷ་ཁང་བདག་པོ་བྱས་ཤིང༌། རག་ཤི་སྤུན་མཆེད་གཉིས་ཀྱིས་དགེ་རྒྱས་བྱེ་མ་གླིང་བདག་བྱས།  འབྲིང་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཁམས་གསུམ་ཟངས་ཁང་གླིང་བདག་པོ་བྱས། རྦ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་སྤུན་མཆེད་ཀྱིས་བསམ་ཡས་དབུ་རྩེའི་ལྷ་ཁང་བདག་པོ་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་སྡེ་གཞི་ཚུགས་པ་ནས་《བསམ་ཡས་གཙུག་ཁང་》གིས་མཚོན་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་གཞིས་དག་ཏུའང་འཆད་ཉན་གྱི་རྒྱུན་དར་སྤེལ་རྒྱ་ཆེན་བྱུང༌། ཕྱིས་རྦ་འབྲིང་གི་སྡེ་འཁྲུག་བྱུང་བས་གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་དམག་གིས་འཇིག་པ་ན། ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་རྗེ་སྒོམ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྙིང་བོ་མ་མགོན་དང་རྫོང་བཙན་གྱིས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་བྱོན་ནས་སྡེ་འཁྲུག་བསྡུམ་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ནས་འབྱོན་པར་བརྩམས་ཚེ། ཇོ་བོས་སྤྱན་ཆབ་ཕྱུངས་ཏེ་“འཁྲུག་པ་འདི་ཁྱོད་ཀྱིས་མི་བསྡུམ་སུས་བསྡུམ་”ཞེས་གསུང་བ་སྐུ་འཁོར་ཡོངས་ཀྱིས་ཐོས། ཡང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བས་བླ་མ་ལྷ་རྗེ་བྱོན་པས། ཇོ་བོས། “སྒོམ་ཚུལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ང་འཇོག་ཕོད་དམ་”གསུངས་ཏེ་འཁྲུག་པ་དེ་མ་ཐག་འདུམ།⑯ སླར་ཁྱམས་ཁྲ་བར་སྐོར་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྩིག་དང་རི་མོ་བཅས་གཞི་ནས་བཅོས། ཇོ་བོ་གཙང་ཁང་ལྷོ་མར་བཞུགས་པ་དབུས་མར་སྤྱན་དྲངས། ⑰མཆོད་པ་དཔག་མེད་མཛད། བསྟན་པ་གཞི་ནས་བཞེངས་ཞེས་ཀྱང་བྱུང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཚལ་དཔོན་དར་མ་གཞོན་ནུ། བློན་པོ་མགར་གྱི་མི་རྒྱུད་ཚལ་དཔོན་སངས་རྒྱས་དངོས་གྲུབ་ཕྱིས་རྒྱུད་དང་བཅས་པས། ཆུ་རགས་རྩིག་པ། སྒོ་གླེགས་འགེལ་བ། མཆོད་རྒྱུན་ཉམས་གསོ། འཆད་ཉན་རྒྱུན་སྤེལ་སོགས་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་ཆོས་གཞིས་ཆེན་པོ་དེ་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཤིང༌། གཞན་ཡང་ལྷ་རྗེ་དགེ་བ་འབུམ། དེའི་ལྕམ་མོ་ཡེ་ཤེས་མཆོག ཞིག་པོ་བདུད་རྩི་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆུ་རགས་དང་ཞབས་ཏོག་བསྒྲུབས། མངའ་རིས་ཡ་རྩེ་རྒྱལ་བོ་རེའི་སྨལ་གྱིས་⑱ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་ཐོག་གི་རྒྱ་ཕིབས་དང༌། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་དབུ་ཐོག་གི་རྒྱ་ཕིབས་ཆུང་བ་བཅས་བཞེངས། ཏཱ་མིང་གོང་མ་ཡུང་ལོས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་1408འདས་ལོ་2289ལོར་ལྷ་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཉམས་གསོ་མཛད་པ་སོགས་གཙུག་ལག་ཁང་གཞན་གྱི་བྱུང་བ་ནི་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱ་ལ། ཕྱི་ལོ་1038ས་སྟག་འདས་ལོ་1919ལོར་གཏེར་སྟོན་གྲྭ་བ་མངོན་ཤེས་ཅན་གྱིས་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཀ་བའི་གསེབ་ནས་སྨན་གྱི་རྒྱུད་བཞི་གཏེར་ནས་བཞེས་པ་དང༌། ཕྱི་ལོ་1047མེ་ཕག་འདས་ལོ་1928ལོར་ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ཨ་ཏི་ཤ་གཙུག་ལག་ཁང་འདིར་བྱོན་པ། ཕྱི་ལོ་1282ཆུ་རྟ་འདས་ལོ་2163ལོར་གྲུབ་ཐོབ་ཨུ་རྒྱན་པས་གཙུག་ལག་ཁང་འདིར་བསྟན་རྩིས་མཛད་པ། ཕྱི་ལོ་1285ཤིང་བྱ་འདས་ལོ་2166ལོར་ཡར་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་གླིང་བས་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ནས་བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ་གཏེར་ནས་བཏོན་པ་སོགས་ཡིན་ལ། དེབ་ཐེར་མཁས་དགའ་ལས། “དཔལ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཕྱིས་ས་སྐྱ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ཁོ་ན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སྟེ་ཞིག་གསོ་དང་ཞབས་ཏོག་མཐའ་ཡས་པར་མཛད་དོ། །”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །སླད་མར་ཡང་འཕེལ་འགྲིབ་མང་ཙམ་བྱུང་འདུག་སྟེ། ཕྱི་ལོ་1806བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་མེ་ཕོ་སྟག་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2687ལོར་ས་ཡོམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གྱང་རྩིག་ཁག་གཅིག་ཞིག་སྐྱོན་བྱུང་བ། ཕྱི་ལོ་1816བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་བའི་མེ་བྱི་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2697ལོའི་ཟླ་དྲུག་པའི་ནང་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་མེ་སྐྱོན་བྱུང་བ། ཕྱི་ལོ་1846བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་བའི་མེ་རྟ་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2727ལོར་ལྷོ་ཁུལ་དུ་ས་ཡོམ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཞིག་སྐྱོན་བྱུང་བ། ཕྱི་ལོ་1851བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་བའི་ལྕགས་ཕག་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2732ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་འཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོས་བཀའ་བློན་བཤད་སྒྲ་བ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་བོ་མངགས་གཏོང་མཛད་ནས་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་གསོ་བྱས་པ། ཕྱི་ལོ་1854བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་བའི་ཤིང་སྟག་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2735ལོར་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་རྒྱ་ནག་གོང་མ་ཞན་ཧྥུང་གིས་《བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཞིང་མཆོག》ཅེས་འཁོད་པའི་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་སྒོ་བྱང་ཕུལ་བ་ལྟ་བུ་དང༌། ལྷག་ཏུ་དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ལས། “ངག་རྒྱུན་ལྟར་ན་མི་ལོ་སུམ་བརྒྱའི་གོང་རོལ་ཏུ་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་སྔར་གྱི་ཁང་རྒྱུད་རྣམས་མེས་འཇིག་སྐད། ད་ལྟའི་བསམ་ཡས་དགོན་འདི་རྒྱལ་བ་བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་ཐོག་དེ་མོ་རྒྱལ་ཐོག་ཐོག་མའི་སྐབས་ཉམས་གསོ་རྒྱ་ཆེར་མཛད་ནས་བསྒྲུབས། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་བཅུ་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ། བསྟན་པ་སྔ་དར་ལ་དམ་པའི་ཆོས་དར་ཡུལ། རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་པཎ་དུ་མ་བྱོན་ཏེ་དམ་པའི་ཆོས་སྒྱུར་བའི་གནས་མཆོག གཞི་རྒྱ་ཆེ་ལ་འཕང་མཐོ་བ། རྒྱུ་བཟང་ལ་བཀོད་པ་ལེགས་པ་བཅས་ཡངས་པའི་ནོར་འཛིན་ཁྱོན་དུ་སྙན་གྲགས་ཀྱི་བ་དན་ལྷབ་ལྷུབ་ཏུ་གཡོ་བ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་གཏོར་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཕོག་ནས་ནང་གི་རྟེན་རྙིང་ཕལ་ཆེ་བ་བཞུགས་མེད། རིག་གསར་རྗེས་ཉམས་གསོ་བྱས་ཏེ་ད་ཆ་སྔར་རྒྱུན་ལྟར་གྱུར་ཡོད་”ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །

ཞེས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་དབང་བོ་ཀུན་མཁྱེན་བུའི་ཆོས་འབྱུང༌། པདྨ་བཀའ་ཐང༌། སྐྱབས་རྗེ་རྡོ་གྲུབ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར། བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང༌། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན། ཁང་དཀར་ཚུལ་ཁྲིམས། ཚེ་དམུ་དུང་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་དཔྱད་བརྗོད། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་འཕྲེང་བའི་ཆོས་འབྱུང་དང༌། དེར་བཀོད་པའི་རྦ་བཞེད་དང༌། བཀའ་གཙིགས་ཀྱི་ཡི་གེ། གཞན་ཡང་རྡོ་རིང་དང༌། དྲིལ་བུའི་ངོ་བཤུས་ཁག་དང༌། བཀའ་གཙིགས་ཡི་གེ་སོགས་ཀྱི་ཚིག་སྣ་དང་ཕྲད་ནི་བསྡུས་ལ། དོན་གནད་གཙོ་ཆེར་བྱུང་བ་དག་ལའང་ཕྲི་སྣོན་གང་འཚམ་བགྱིས་ཏེ་བོད་གངས་ཅན་པ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་མདོ་སྔགས་རིག་གཞུང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་སུ་གྱུར་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་རིན་པོ་ཆེ་གང་གི་བྱུང་བ་མདོ་མཚོན་ཞེས་བགྱི་བ་འདི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུའི་ངག་གིས་གླེང་བར་བྱས་པའོ། །

འདི་དང་འདི་བཞིན་རྣམ་དཀར་ལས་ཀྱི་ཆ། །རགས་དང་ཕྲ་བར་གྱུར་པ་གང་ཡོད་པ། །མར་གྱུར་འགྲོ་བ་གདོད་མའི་གཞི་དབྱིངས་སུ། །ངལ་བསོའི་རྒྱུ་རུ་བླ་མས་མཐུན་འགྱུར་མཛོད། །

ཞེས་ཕྱི་ལོ་2009.11.1བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་མོ་གླང་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་2890ལོར་སྤྱང་ཤུལ་འཇམ་དབྱངས་ཤེས་རབ་ཏུ་འབོད་པས་ཡིག་རིས་སུ་སྤེལ་བའི་དགེ་བས་ཕ་མས་ཐོག་དྲངས་ཕྱོགས་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་གི་རྒྱུད་ལ་རྣམ་དཀར་གྱི་དགེ་རྩ་ཕྲན་ཙམ་རེ་ཐོབ་པར་སྨོན་པའོ། །དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག

①   མཁས་གྲུབ་ནོར་བཟང་རྒྱ་མཚོ། ཕུག་པ་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ། གཙང་ཆུང་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་རྒྱ་མཚོའི་མཚན་ཅན་གསུམ་གྱིས་བཞེད་པའི་སྟོན་པའི་འདས་ལོ་འདི་ལ་ཚིག་སྣ་བསྡུས་ཏེ་སྨྲས་ན། ཕུག་ལུགས་སྟོན་པའི་འདས་ལོ་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད།

②   སླད་མར་ཤཱཀྱའི་འདས་ལོ་དང༌། ཡང་ན་འདས་ལོ། ཞེས་ཚིག་བསྡུ་ཅི་རིགས་པའི་སྒོས་སྦྱོར་རྒྱུ་ཡིན།

③  དུར་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་གཞན།

④   དེབ་དཀར་ལས། “བང་སོའི་ནང་གི་རེའུ་མིག་དགུའི་དབུས་སུ་བཙན་པོའི་སྐུ་སྤུར་གསེར་གྱིས་བྱུགས་ནས་འཇོག་ཅིང༌། དཀོར་ནོར་གྱིས་བཀང༌། ནང་བློན་གང་ཡིན་དེ་དུར་སྲུང་དུ་འཇོག ཁོང་རང་འཁོར་བཅས་གཤིན་པོའི་རྟགས་བཏབ་སྟེ། རྒྱལ་རྒྱུད་གསོན་པ་རྣམས་དང་འཕྲད་མི་ཆོག་པ་ཡིན། བ་ཕྱུགས་སོགས་བང་སོའི་ཉེ་འཁོར་དུ་འཁྱར་ན། ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་སྟེ་གཤིན་པོའི་རྟགས་བཏབ་ནས་སླར་བདག་པོ་ལ་མི་སྤྲོད། ལོ་དུས་ཀྱི་མཆོད་པའི་སྐབས་སུ་དུང་བཏང་བ་དང་མཉམ་དུ། ཁོང་རྣམས་ལུང་བ་ཞིག་ཏུ་བྲོས་ནས་ཡིབ་སྟེ་སྡོད། དེ་ནས་བཙན་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་རྗེས་སུ་སླར་འཁོར་ནས་མཆོད་པ་རྣམས་བསྡུས་ནས་ལོངས་སྤྱོད།” ཅེས་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། འབྲོག་གཉན་ལྡེའུ་ལ་ཀླུ་ནད་ཕོགས་ཏེ་གསོན་དུར་ལ་ཞུགས་བྱ་བའང་དེ་འདྲ་ཡིན་ནོ། །

⑤   འདི་ངན་ལམ་ཏ་ར་ཀླུ་གོང་དང་མི་འདྲ།

⑥   བརྟན་མ་བཅུ་གཉིས་ནི། རྡོ་གྲུབ་ཆེན་གསུམ་པའི་བོད་སྐྱོང་བརྟན་མའི་རྣམ་བཤད་ལས། “བརྟན་མ་ཟེར་བའི་སྒྲ་བཤད་ལ། བརྟན་པ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་མ། ཞེས་ར་བརྟན་གྱི་སྟེང་ནས་དང༌། བོད་དུ་མུ་སྟེགས་མི་གཏོང་བར་རྒྱལ་བསྟན་སྲུང་བ་མོ། ཞེས་ས་བསྟན་གྱི་བཤད་ཚུལ་ཡོད་ཅེས་སྐྱབས་རྗེ་གསུང༌། ཞེས་དང༌། བརྟན་མ་བཅུ་གཉིས་བཞི་ཚན་གསུམ་དུ་བྱེད་ཚུལ་ལ། མི་འདྲ་བ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་གྲགས་ཆེ་བ་ནི། བདག་ཉིད་ཆེན་མོ་རྡོ་རྗེ་ཀུན་གྲགས་མ། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་རི་རྡོ་རྗེ་གཡའ་མ་སྐྱོང༌། །གངས་ཀྱི་ཡུམ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་ཀུན་ཏུ་བཟང༌། །འབྲོག་ཆེན་འཁོར་འདུལ་རྡོ་རྗེ་བགེགས་ཀྱི་གཙོ། །བདུད་མོ་ཆེན་མོ་ཁྱེད་བཞི་ཡང༌། །ཞེས་དང༌། གངས་དཀར་ཤ་མེད་རྡོ་རྗེ་གཡུ་བུན་མ། །ཁ་རག་ཁྱུང་བཙུན་རྡོ་རྗེ་དཔལ་གྱི་ཡུམ། །གསེར་ཆེན་མཁའ་ལྡིང་རྡོ་རྗེ་ཀླུ་མོ་དང༌། །རྨ་རི་རབ་འབྱམས་རྡོ་རྗེ་དྲག་མོ་རྒྱལ། །གནོད་སྦྱིན་ཆེན་མོ་ཁྱེད་བཞི་ཡང༌། །ཞེས་དང༌། ཀོང་བཙུན་དེ་མོ་བོད་ཁམས་སྐྱོང༌། །བཙན་ལ་ལ་རོ་རྡོ་རྗེ་སྨན་གཅིག་མ། །སྨན་བཙུན་ཨུག་ཆོས་རྡོ་རྗེ་གཡར་མོ་བསིལ། །གཡུ་ཡི་དྲིལ་བུ་རྡོ་རྗེ་གཟུགས་ལེགས་མ། །སྨན་མོ་ཆེན་མོ་ཁྱེད་བཞི་ཡང༌། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །”ཞེས་གསུངས་སོ། །

⑦   བལ་བོའི་རྡོ་མཁན་ན་རེ། “བོད་ཀྱི་རྡོ་ལ་གཟོ་བཏུབ་མི་བཏུབ་བལྟའོ་”ཟེར་ནས་བྲག་ལ་ཤ་བའི་གཟུགས་ཤིག་བརྐོས་སོ། །ཞེས་ཀྱང་བྱུང༌།

⑧   བོད་ཀྱི་རབ་བྱུང་ལ་སྔ་བ་ནི་འདི་བ་ཚང་ཡིན་ནོ། །

⑨   འདི་ངན་ལམ་སྟག་སྒྲ་ཀླུ་གོང་ཡིན་པར་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་གིས་ཐག་ཆོད།

⑩   འུ་ཚོ་ལ་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་འདོན་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། དེའི་སྔོན་དུའང་དགོན་པའི་མིང་ཙམ་རེ་དང་ལྷ་ཁང་གྲངས་མང་ཙམ་མཆིས་པར་བཤད་ཡོད། ཁོ་བོས་སྙམ་ན། སྒར་དང་དགོན་པ་ཞེས་པའི་གོ་དོན་ལ་བཤད་སྒྲུབ་ལས་གསུམ་གྱི་བཤད་སྒྲུབ་གཉིས་ལས་གང་རུང་ངེས་པར་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་ཤིང༌། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་བཤད་པ་ཡོད་ན་སྒྲུབ་པ་ཡོད་པས་མ་ཁྱབ་ཀྱང༌། སྒྲུབ་པ་ཡོད་ན་བཤད་པ་ངེས་པར་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུའང་གཟུང་ངོ༌།  །འོ་ཀྱང་བཤད་གྲྭ་དང་སྒྲུབ་གྲྭའི་ཟླས་དབྱེ་ན་ནི་མ་ངེས་སོ། །

⑪   རྦ་གསལ་སྣང་རབ་ཏུ་བྱུང་རྗེས་མཁན་ཆེན་གྱིས་བཏགས་པའི་མཚན་ཡིན།

⑫   དུང་དཀར་བློ་འཕྲིན་གྱིས། “རྒྱལ་པོའི་དགོངས་པར་ད་ལྟ་ང་རང་འཚོ་སྡོད་སྐབས་བསམ་ཡས་སོགས་ལྷ་ཁང་ཁག་གི་མཆོད་རྒྱུན་དང༌། མཁན་པོ་གྲྭ་པ་བཅས་ཀྱི་འཚོ་བའི་རྟེན་མང་ཉུང་ཇི་ཙམ་སྤྲོད་དགོས་པའི་གཏན་འབེབས་ཤིག་མ་ཐུབ་ན། ང་རང་ཤི་རྗེས་དེ་ཚོར་ལྟ་རྟོག་བྱེད་མཁན་མེད་པར་ལུས་སྲིད་པས། ལྷ་ཁང་དང་མཆོད་རྒྱུན་ལ་ལྷ་རིས་མི་ཁྱིམ་བདུན་རེ་སྤྲོད་རྒྱུའི་བསམ་འཆར་ཡོད་ལུགས་རྦ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་ལ་གསུངས་པས། ཡེ་ཤེས་དབང་པོས་རྒྱལ་པོ་ལ་བཤད་དོན། དེ་སྔ་རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་བྱས་རྗེས་ཡོད་པ་གཅིག་ལ་འབངས་མི་ཁྱིམ་དགུ་བརྒྱ་གནང་བ་དང་བསྡུར་ན། གཙུག་ལག་ཁང་དང་གྲྭ་པའི་འཚོ་རྟེན་གོང་གསལ་ལྟར་གནང་པ་ཆུང་སྐྱོན་མ་གཏོགས་ཆེ་སྐྱོན་མི་འདུག་ཀྱང༌། རྗེས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁྱིམ་ཚང་ནང་མི་མཐུན་པ་བྱུང་བའམ། ཡང་ན་མི་ཕྱུགས་ལ་ནད་ཡམས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དགྲ་བོས་དམག་བྱུང་བ། ཡང་ན་མུ་གེ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་སོགས་དང་ཐུག་དུས་རྒྱལ་པོས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དེར་གནས་མི་ཐུབ་པས་ཕུགས་བརྟན་པོར་ཡོང་ཆེད། གཙུག་ལག་ཁང་གི་མཆོད་རྒྱུན་ལ་འབངས་མི་ཁྱིམ་ཉིས་བརྒྱ་དང༌། གྲྭ་པ་སྒེར་སོ་སོར་འབངས་མི་ཁྱིམ་གསུམ་རེ་གནང་སྟེ། ལྷ་འབངས་རྣམས་ཀྱི་དབང་ཆ་གྲྭ་པ་ཚོའི་ལག་ཏུ་སྤྲད་པ་ཡིན་ན་འཚམས་པོ་ཡོང༌། ཞེས་ཞུས་”ཞེས་བཀོད་པ་ལྟར་རོ། །

⑬   སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་སླར་ཕེབས་ཚུལ་ལ་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་མང་བས་འདིར་ཡང་ཕེབས་བཞུགས་གང་འདྲ་ཡིན་གྱི་ཁ་ཚོན་གཅད་མ་ནུས།

⑭   ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་ལ་གཟིགས།

⑮   དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་དུ་ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་ལས་བྱུང་བའི་རལ་པ་ཅན་གྱི་འདས་ལོ་དང༌། དར་མ་ཁྲིར་བཞུགས་ཀྱི་ལོ་ཚིགས་བཀོད་མི་འདུག་ཀྱང༌། དཔར་སྐྲུན་པས་ཆད་ལྷག་ཤོར་བར་དོགས་སོ། །

⑯   ཇོ་བོ་དང་རྗེ་སྒམ་པོ་བ་གཉིས་ཐ་མི་དད་དུ་འདུག  ཅེས་དེབ་ཐེར་མཁས་དགའ་ལས་སོ།  །

⑰   སྔོན་ཞལ་བསྒྱུར་བར་ལུང་བསྟན་པ་དེ་ཡིན། ཅེས་ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་ལས་སོ།  །

⑱   དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་དུ། ཕྱི་ལོ་1322འདས་ལོ་2203ལོར་མངའ་རིས་ཡ་རྩེ་རྒྱལ་བོས་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་ཞབས་ཏོག་བསྒྲུབས་པར་བསྟན་པ་དང༌། ལྷོ་བྲག་ཆོས་འབྱུང་དུ་ལྕགས་ཁྱི་ལ་ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས་བརྟག་འཚལ།