༄༅། །བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བཞེ ངས་པའི་མཆོད་རྟེན་དང་པོ་མཆོད་རྟེ ན་དབུ་ལྔའི་ལོ་རྒྱུས། གཡག་དཀར་པོ།
ཟུར་བརྗོད་མདོར་བསྡུས།
མིང་། མཆོད་རྟེན་དབུ་ལྔ།
བཏབ་ཡུལ། ལྷོ་ཁ་ཁྲ་འབྲུག
བཞེངས་མཁན། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ།
བཏབ་དུས། དུས་རབས་བདུན་པ།
༡ ཆགས་ཡུལ།
མཆོད་རྟེན་དབུ་ལྔ་དེ་ནི་གཡོ་རུ འི་ཕྱོགས་བཞིའི་མཚམས་ཤར་སྐོང་ལྷ ་ནག་པོ། བྱང་རྨ་ལའི་རྒྱུ། ནུབ་ཁ་རག་སྤྱི་སྟོད། ལྷོ་ཤ་འུག་སྟག་མགོ བྱས་པའི་དབུས་གཡོ་རུ་ཁྲ་འབྲུག་ གི་ས་འདིར་ཆགས་ཡོད།(ད་ཆ་ས་མིང་ བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ལྷོ་ཁ་གྲོང་ ཁྱེར་སྣེ་གདོང་ཆུས་ཁྲ་འབྲུག་གྲོ ང་རྡལ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་འདིར་ཆགས་ཡོ ད། )
༢ བཞེངས་པའི་དམིགས་ཡུལ།
ས་ཆ་དེར་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་མཆོ ད་རྟེན་དེ་འདྲ་ཞིག་བཞེངས་དགོས་ པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་ཨ་ཡ་བོ ན་པོ་ཅོ་ཚུག་དང་སྲ་ཚུག་གཉིས་ཀྱི ས་ཀླུ་བདུད་བསད་པའི་སྡིག་བཤགས་ ཀྱི་ཆེད་དུ་བཞེངས་པ་ཡིན་ཏེ། བཀའ་འཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༩༨ ལས་“དེ་ནས་ཀླུ་བདུད་སྦྲུལ་མགོ་ ལྔ་པའི་སྐེ་བཅད་ནས་བསད་པའི་སྡི ག་བཤགས་ལ། ཆེར་མི་ཨ་ཡ་བོན་པོ་ཡབ་སྲས་བཞི ས་མཚོ་དམར་བོ་དེ་ཐབས་དང་རྫུ་འཕྲུ ལ་གྱིས་བསུབས་ནས། དེའི་སྟེང་དུ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྲོ ང་བཙན་སྒམ་པོས་མཆོད་རྟེན་རྩེ་ལྔ ་པ་ཅིག་བཞེངས།”ཞེས་གསུངས་སོ།།
མཆོད་རྟེན་འདི་སྡིག་བཤགས་ཀྱི་ ཆེད་དུ་བཞེངས་པ་ཡིན་པ་ན། རྒན་རབས་ཚོས་གསུང་རྒྱུན་ལ་ཡང་ མཆོད་རྟེན་གཞན་ལ་བསྐོར་སོགས་བྱ ས་པ་ལས་མཆོད་རྟེན་འདི་ལ་ཕྱག་ འཚལ་བསྐོར་བ་བྱས་ན་སྡིག་བཤགས་ཀྱི ་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་། ས་གདོན་དང་གནམ་གདོན་སོགས་ཀྱི་ འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབས་ཀྱི་རེད་གསུ ང་གི་འདུག
༣ ནང་གི་གཟུངས་གཞུག་སྐོར།
མཆོད་རྟེན་འདི་ཡི་གཟུངས་གཞུག་ ལ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ལྔ་ལ་རང་བྱོན་དུ ་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བའི་སྐུ་འདྲ་དང་ བོད་རྒྱལ་གདུང་རབས་ཉེར་བརྒྱད་ལྷ ་ཐོ་ཐོ་རེ་གཉན་བཙན་སྐབས་སུ་འབྱུ ང་བའི་མདོ་སྡེ་ཟ་མ་ཏོག་དང་སྤང་ སྐོང་ཕྱག་བརྒྱ་སོགས་ཁ་ཅིག་ཕུལ་ ཡོད་དེ། བཀའ་འཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༩༨ ལས་“དེའི་ནང་དུ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ལྔ ་ལ་རང་བྱོན་དུ་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་བ་ རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་བཅུ་བཞུགས། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་གསུམ་ལས་གྲུབ་པའི་ ཇོ་བོ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་བཞུགས།
སྔོན་གྱི་མེས་པོ་ཐོ་ཐོ་རེའི་ གཉན་ཤེལ་གྱི་ཕྱག་ཏུ་བྱུང་བའི། གསེར་གྱི་བྱང་བུ་ལ་བཻཌཱུརྱ་སྔོ ན་པོས་བྲིས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟ་མ་ཏོ ག་བཀོད་པ་དང་༌། འབི་མ་ལའི་སྤང་སྐོང་ཕྱག་བརྒྱ་ བ་དང་༌། ཀླུའི་སྤང་སྐོང་ཕྱག་བརྒྱ་བ་དང་༌ ། ཤེལ་གྱི་མཆོད་སྡོང་བང་རིམ་བཞི་ བ་དང་༌། དེ་རྣམས་བཞུགས་”ཞེས་གསལ་པོ་གསུ ངས་ཡོད།
༤ རབ་གནས་མཛད་པ་པོའི་སྐོར།
མཆོད་རྟེན་འདི་ལ་རབ་གནས་མཛད་ མཁན་ནི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་ པོ་སྐུ་དངོས་དང་ཆེར་མི་ཨ་ཡ་བོན་ པོ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། བཀའ་འཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༩༨-༢༩༩ལས་“རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དང་༌ ། ཆེར་མི་ཨ་ཡ་བོན་པོ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་ རབ་གནས་མཛད་པས། མཆོད་རྟེན་ལ་འཇའ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་པ་ དང་གསུམ་པ་སྐྱེས་ནས་གདུགས་ལྟ་བུ ར་གྱུར་ཏོ། །དེ་རྒྱ་ཆེ་བར་མཆེད་ནས་དབུས་ གཙང་རུ་བཞིའི་ནམ་མཁའ་ལ་ཁྱབ་པར་ བྱས་ནས་ངོ་མཚར་ཆེ་བར་གྱུར་ཏོ།” ཞེས་གསུངས་སོ།། མཆོད་རྟེན་འདིའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་ རབ་གནསམཛད་སྐབས་ཀྱི་བཞུགས་ཁྲི་ གཉིས་ཡོད།
༥ མཆོད་རྟེན་འདིའི་དྲུང་དུ་ཆོས་ རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ངོ་མཚར་ བའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་གནང་བའི་སྐོ ར།
མཆོད་རྟེན་འདི་ཡི་དྲུང་དུ་ཆོས་ རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་རབ་ཏུ་ བྱུང་བ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ངོ་མཚར་ བའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་ གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་ བ་སྐྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། བཀའ་འཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའི་༢༩༩- ༣༠༡ནང་“རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ ་དེ་ཁྲ་འབྲུག་གི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་ བཞུགས་ཡོད་པ་ལ། མཆོད་རྟེན་དབུ་ལྔའི་རྩ་ན་བཙུན་ པའི་ཆ་བྱད་ཅིག་ཤིག་འཐུ་ཡིན་འདུ ག་པ་གཟིགས་པས། རྒྱལ་པོས་ནི་བཙུན་པའི་གཟུགས་ཅི ག་བྱུང་ཡང་ཕྱག་འཚལ། བཙུན་པའི་གཟུགས་རེ་འདུག་པ་ལ་ཡང་ དད་པ་མོས་པར་བྱེད་པར་དམ་བཅས་པ་ ཡིན་པས་ན། རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་ལ་ཆིབས་སྣ་ གཏད་ནས་ཕོ་བྲང་གི་སྒོ་རྩར་བྱོན་ ནས། རྒྱལ་པོས་བཙུན་པའི་ཆ་བྱད་དེ་ལ་ ཕྱག་མཛད་དེ། ཁྱོད་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྟགས་ཙམ་ ལས་མེད་པ་ལ། ང་རྗེ་ས་བདག་རྒྱལ་པོ་ཙམ་གྱིས་ཕྱ ག་བཙལ་བ་འདི་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་འམ་ གསུངས་པས།
བཙུན་པ་དེས་ཕྱག་གཡོན་པའི་སོར་ མོ་ལྔས་མཆོད་རྟེན་རྩེ་ལྔ་པ་དེ་ བླངས་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་འཕྱར་བྱས་ཏེ། འདི་ཡང་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་འམ། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྟགས་ཙམ་ལ་ཡང་ལྷ ་དང་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་བའི ་འོས་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་མཐོ ང་བར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། ། ཁྱེད་རང་རྒྱལ་བློན་བཞི་བོ་མིན་ པ་སུ་ཐོ་ཏོད་ཀྱིས་ང་མི་མཐོང༌། ང་ལ་ལུས་སྟོབས་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་ན་ དེ་ཡོད་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་འམ་གསུངས་ པས། རྒྱལ་པོ་སྐྱེངས་ནས་དབུའི་དར་ཐོ ད་བཤིགས་ནས་འོད་དཔག་མེད་བསྟན་ ནས། འོ་ན་ངའི་འདི་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་འམ་ གསུངས་པས། རབ་བྱུང་བཙུན་པ་དེ་ན་རེ་ཁྱེད་ཀྱི ས་བླ་མ་ཡི་དམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཤེས་ནས་བསྒོམས་པ་ ཡིན་པར་འདུག་པས་ངོ་མཚར་ཤིན་ཏུ་ ནས་ཆེ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་ཁྱེད་ལ་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ང་ གཅིག་བུ་ལས་མི་འདུག་པ་གསུངས་ནས། རབ་བྱུང་བཙུན་པ་དེས་སྐུ་རག་གསེ བ་ནས་གྲི་གུག་བཏོན་ནས་ཁོང་རང་གི ་བྲང་གཤགས་ཁ་ཕྱེ་ནས། ངའི་འདི་ངོ་མཚར་མི་ཆེ་འམ་གསུངས་ ནས། རབ་བྱུང་བཙུན་པ་དེས་སྐ་རག་གསེབ་ པའི་ལྷ་ཚོགས་ཁྲ་ལམ་མེ་པ་ཡོད་པ་ དེ་བསྟན་པས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པ་དང༌། ནང་བློན་སྣ་ཆེན་པོ་དང༌། བློན་པོ་ཆེན་པོ་མགར་དང༌། ཐོན་མི་ང་དང་དེ་བཞིས། རབ་བྱུང་བཙུན་པའི་ཐུགས་ཀ་ནས་ལྷ་ བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་འདུག་པ་མཐོང་ངོ ་གསུང་སྐད། ཡང་རྒྱལ་པོས་སྐུ་ལུས་ཕྱག་སྟོང་ སྤྱན་སྟོང་ཞལ་བཅུ་གཅིག་པར་སྤྲུ ལ། ཕྱག་རེ་རེ་ལ་བསྐལ་བ་བཟང་པོའི་ སངས་རྒྱས་རེ་རེ་བཀོད་ནས། རབ་བྱུང་བཙུན་པ་དེ་ལ་བསྟན་པས། བཙུན་པ་དེ་ན་རེ་དབུ་རྒྱལ་མཚན་དུ ་འགྲུབ་པར་འདུག་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ་ གསུང་སྐད། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་གསུང་ནི་ལྷ་ འདི་རྣམས་ནི་ཀུན་བཟང་ཡབ་ཡུམ་དང༌ ། རིགས་ལྔ་ཡབ་ཡུམ་གྱིས་གཙོ་མཛད་ པའི་བདེ་གཤེགས་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་ ཀྱི་ཕོ་བྲང་ཡིན། ངའི་གདུང་རྒྱུད་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་ བཙན་ལ། རྒྱལ་བ་ཞི་ཁྲོ་རབ་འབྱམས་ཆོས་ཀྱི ་བཀའ་བབས་ནས། ཁ་བ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་འགྲོ་དོན་ ཕན་ཐོགས་ཡུན་རིང་དུ་འབྱུང་བའི་ རྟགས་ཡིན་གསུང་ངོ༌། ། དུས་དེའི་རབ་བྱུང་བཙུན་པས་མཆོ ད་རྟེན་རྩེ་ལྔ་ཕྱག་གི་སོར་མོས་ ནམ་མཁའ་ལ་འཕྱར་ཐུབ་པ་དེ། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ང་སྔོན་ལྷོ་ཕྱོ གས་རི་པོ་ཏ་ལ་ན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུ ག་ཏུ་ཡོད་པའི་དུས་ན། ངའི་སྐྱེ་བ་མང་པོ་ནས་ངའི་རྩ་བ་ བླ་མ་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་མགོན་པོ་འོད་ དཔག་མེད་དེའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན། ད་རེས་ངེད་རང་རྒྱལ་བློན་རྣམས་ མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་དང་ཞལ་མངོ ན་སུམ་དུ་མཇལ་བས་ངོ་མཚར་ཤིན་ཏུ་ ཆེའོ་གསུང་བ་སོགས། ཨཱརྱ་པ་ལོའི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ངེས་སོ ། ། ཞེས་འཁོད་ཡོད།
༥ མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་ལ་སྔ་བའི་ སྐོར།
ཁ་བའི་ལྗོངས་འདིར་མཆོད་རྟེན་ཇི ་སྙེད་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཚོ འི་ནང་ནས་བཞེངས་ལ་སྔ་བ་ནི་མཆོད་ རྟེན་རྩེ་ལྔ་པ་འདི་ཡིན་པ་བཀའ་ འཆེམས་ཀ་ཁོལ་མའི་ཤོག་གྲངས་ ༣༠༡ནང་དུ་གསུངས་ཡོད་དེ། དེ་ཉིད་ལས་“དེ་ལྟར་བོད་ཁ་བ་ཅན་ དུ་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པ་ལ་ཁྲ་འབྲུ ག་གི་མཆོད་རྟེན་རྩེ་ལྔ་པ་འདི་སྔ ་བ་ཡིན་ནོ།”ཞེས་གསུངས།
༦ ཉམས་གསོའི་སྐོར།
རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པའི་གསུང་འབུམ་༼ ཇ་༢༽ པའི་ནང་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ལུང་གི་ ཟིན་པའི་སྐོར་གསུང་སྐབས། གསུང་འབུམ་དེའི་ཤོག་གྲངས་ ༢༢༦ནང་སྣང་རྩེ་བའི་ལུང་བསྟན། ཁྲ་འབྲུག་མཆོད་རྟེན་སྲིན་མོའི་ ཁ་གནོན་འདི༔ཞིག་གསོ་མེད་པ་རང་ འགྱེལ་བྱུང་བའི་དུས༔ སྲོང་བཙན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟ་ཧོར་བརྒྱུ ད་པ་ཡིས༔ བསྟན་པ་དབུས་གཙང་ཡོངས་ལ་གཅུ་བར་ འགྱུར༔ ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དུས་རབས་བཅུ་ དྲུག་ནང་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་ བསྐོ་གཞག་མཛད་པའི་སྡེ་སྲིད་བློ་ བཟང་སྦྱིན་པས་འགན་ཁུར་བཞེས་ནས་ ཉམས་གསོ་གནང་བ་ཡིན།