Featured on ཡིག་ཚགས།

འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པའི་སྐུ་འདྲ། ས་སྐྱས་བོད་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱེད་སྐབས་སྡེ་སྲིད་ཕག་གྲུ་པའི་དབང་ཤུགས་ཇི་ལྟར་སླེབས་མིན་དང་། ཕག་གྲུའི་སྲིད་རབས་དང་པོའི་མཚན་དང་འཁྲུངས་ལོ་ཁ་གསལ་ཐོག ཁོང་དགུང་ལོ་ག་ཚོད་ལ་ཕེབས་དུས་སུ་ཞིག་གིས་ཏའི་སི་ཏུའི་གོ་གནས་ཕུལ་མིན་དང་དེའི་གོ་དོོན་ཅི་ཞིག་ཡིན་མིན་དང་དུས་སྐབས་དེར་ཐམ་ག་ཞིག་ཀྱང་ཕུལ་ཡོད་པ་དེའི་མིང་ཇི་ཡིན་དང་ཕག་གྲུ་དང་སྣེ་གདོང་པའི་མིང་ཐོགས་ཚུལ།

གླེང་གཞི། ས་སྒང་རིལ་བོ་འདི་རུ་འགྲོ་བ་མི་བྱུང་ཞིང་འཕེལ་བ་ནས་བཟུང་རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་ཤིང་ཏོག་འཐུ་བ། སྒོ་ཕྱུགས་སྐྱོང་བ། ཞིང་རྨོ་འདེབས་སོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ངལ་རྩོལ་ཁྲོད་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཤེས་རྟོགས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཏེ་རིམ་གྱིས་གདོད་མའི་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གཞི་ཆགས། གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བརྔོན་བྱའི་རི་དྭགས་དང་སྒོ་ཕྱུགས་ཀྱི་ཁ་གྲངས་ཚད་འཛིན་བྱེད་དུ་རྡོ་ངོས་དང་བྲག་ལྡེབས། ཤིང་ཤུན། རུས་ལྐོགས་སོགས་སུ་རྟགས་ཤད་འདེབས་པའི་མཚོན་རྟགས་དང་། ཐ་གུར་མདུད་པ་བོར་བ་དང་། མི་དང་མི་བར་འབྲེལ་འདྲིས་སུ་བརྡ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་རི་མོ་དང་སྐད་བརྡ་བྱུང་བ་དང་། རྗེས་སུ་བརྡ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་རི་མོ་དེ་དག་གཅིག་གྱུར་དང་ཚད་ལྡན་དུ་གྱུར་བའི་ཡི་གེའམ་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་པོས་སྐད་བརྡ་སྟོན་བྱེད་དུ་ཆེད་དུ་བཟོས་པའི་ཡི་གེ་བྱུང་བས།

༡༩༦༧ལོ་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་དྲུག་པ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་འཚམས་འདྲི་ཕེབས་སྐབས། རྒྱལ་ས་ཐན་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྫོང་ནས་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་དང་གོང་མའི་དབུ་བླ་དང་ལྷན་བཞུགས་སྐུ་པར།     བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆེ་ཐོག་མའི་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ་རུ་ཁག མིང་ཆ་ཚང་ལ་ལྷ་སའི་མཉམ་འབྲེལ་རུ་ཁག་ཟེར།   1921ལོ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བུད་མེད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཐོག་མ་བསམ་སྡིངས་རྡོ་རྗེ་འཕགས་མོ་སྐུ་གོང་མ། རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ།   ཀླུ་ཁང་བ་ཚེ་དབང་རབ་བརྟན། ༡༨༩༥-༡༩༦༦ ས་སྐྱ་གོང་མ་རིན་པོ་ཆེ། གཞོན་པའི་དུས། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དགུ་བ། ༡༩༣༧ལོ་ཁམས་ཡུལ་ཤུལ་ནས། རྭ་སྒྲེང·ཐུབ་བསྟན་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན། ༡༩༡༠-༡༩༤༧ ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད། ༡༩༡༠-༢༠༠༩ ༡༩༤༩ མེ་མདའ་ཉར་ཆོག་པའི་ལག་ཁྱེར། ལྷ་སའི་བར་སྐོར་ལམ། སྔོ་ཚལ་ཉོ་ས། བོད་ཀྱི་དམག་དཔོན་ཞིག ༡༩༣༧ལོ། ལྷ་སའི་གྲོང་གི་བྱིས་པ། ༡༩༣༦ལོ།   རྩོམ་ཁུངས། བཙན་པོའི་རིག་གནས་འཕྲིན་སྟེགས།

ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་འདི་དག་ནི་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་སྤྱི་ཚོགས་བལྟ་བའི་རྒྱངས་ཤེལ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་ཞིབ་དཔྱད་བྱ་དགོས་ས་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ལས། བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཡོད་བཙན་པོ་ཨ་ཙ་ར་ཞེས་པ་འདི་ཉིད་བཙན་པོ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པའི་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་མཁན་ཅི་རིགས་བྱུང་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། འདིར་རང་གི་གང་ཤེས་གླེང་བར་འདོད་དོ།། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཔེ་བསྐྲུན་གནང་བའི་ཧྥ་རན་སིར་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་ཤོག་དྲིལ་ཡིག་རྙིང་གི་བཤུས་ཡིག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཞེས་པའི་དེབ་བརྒྱད་པའི་ཤོག་ངོས་ ༥༥༦ ལས། བོད་འཕྲུལ་གྀ་རྒྱལ་པོ་དམྱྀག་གསུམ་པ་དང་། །སྲོང་བརྩན་སྒམ་པོ་དང་། །བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོུམ་ལྡེམ་བརྩན་དང་། །བཙན་པོ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བརྩན། །བཙན་པོ་རལ་པ་ཅན་དང་། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་སྤྱོད་པ། བཙན་པོ་ཁྲིས་ཀྱི་ལིང་དང་། སྲས་ཆེ་བ་བྱིན་མགོན་དང་། །བཀྲ་ཤིས་མགོན་དང་། །ལེག་གཙུག་མགོན་དང་། །བཙན་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྩགས་པ་དཔལ་དང་། །དཔལ་ལྡེ་དང་། །འོ་ལྡེ་དང་། །ཁྲི་ལྡེ་དང་། །བཙན་པོ་བཀྲ་ཤིས་མགོན་པོ་དང་། ཙན་པོ་ཨ་ཙ་ར་དང་། འཁྲི་ལྡེ་མགོན་དང་། །ལྷ་ཅིག་ཅག་ཤེ་དང་། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པའི་དབང་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ནང་གསལ་བ་འདི་ཡིན།

           རྩོམ་པ་པོ།  དྷི་ལྷ་ལྡན།    བརྗོད་སྙིང་། རྒྱལ་པོ་དག་གི་མཚན་ཟུར་གྱི་ལྡེ་ནི་ལྷ་ཞེས་པའི་དོན་དང་། སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱི་ལྡེའུ་ནི་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལྟ་བུ་བསྟན་དོན་སྦས་ནས་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་གོ ། ཐ་སྙད་གཙོ་བོ། ལྡེ། དེ་བ། སྡེ་བ། ལྷ། ལྡེའུ། ལྡེམ་པོར་བསྟན་པ། ལྡེ་མིག རང་རེའི་སྔོན་གྱི་བཙན་པོ་དག་གི་མཚན་ཟུར་དུ་ལྡེ་ཞེས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། བོད་རྒྱལ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་ལ་ལྡེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཞེས་པ་ནས། ཆོས་རྒྱལ་ཐ་མ་རལ་བ་ཅན་ལ་ཁྲི་གཙུགས་ལྡེ་བཙན་ཞེས་པའི་བར་བྱུང་བར་མ་ཟད། བོད་སིལ་བུའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལའང་སྐྱིད་ལྡེ་ཉི་མ་མགོན་སོགས་ནས་གྲགས་པ་ལྡེ་དང་ཨ་སོགས་ལྡེ་ཡི་བར་མང་དུ་བྱུང་ཡོད། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དུ། “དེ་ཕྱིར་ལྷ་སྲས་ལྡེ་སྲས་ཞེས་པར་གྲགས། །འབངས་ལ་གཉེན་བསྲེས་མན་ཆད་ལྡེ་སྲས་བཞག །དེ་ཡི་དོད་དུ་ལྷ་སྲས་བཙན་པོ་ཟེར། །”ཞེས་བཙན་ལྔའི་ནང་ཚན་རྒྱལ་ཏོ་རེ་ལོངས་བཙན་ནས་བཟུང་ལྡེ་སྲས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་ལྷ་སྲས་བརྗོད་པར་གསུངས་མོད། གོང་བཤད་ལྟར་བཙན་པོ་དག་གི་བཙན་ཟུར་གྱི་ལྡེ་ཞེས་པ་ནི་བོད་སིལ་བུའི་སྐབས་སུ་ད་དུང་མུ་མཐུད་དུ་རང་སོར་བཞག་ཡོད།

སྔོན་བརྗོད། སྐྱིད་ཤོད་སྡེ་པ་ཆོས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་ (༡༥༩༣-༡༦༣༨) ནི། དགེ་ལྡན་པའི་བླ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་དུ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་སྒོ་ནས་གྲགས་པ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། རྗེ་འདིའི་ཡབ་མེས་ལ་སྐྱིད་ཤོད་སྡེ་པ་དང་། སྡེ་པ་དགའ་ལྡན་པ་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། དེ་ཡང་སྐྱིད་ཤོད་ནི་ཡུལ་དང་། འདིའི་སྐབས་ཀྱི་དགའ་ལྡན་ནི་རུས་མིང་ཡིན། དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ནང་བོད་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ལྷ་ས་སྐྱིད་ཤོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་སྐྱིད་ཤོད་སྡེ་པ་ཆོས་རྗེའི་ཡབ་མེས་ཀྱི་དབང་འོག་ཏུ་ཡོད་སྣང་།