བོད་རྒྱལ་སོ་བརྒྱད་པ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་དུས་དུས་སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་བོད་དུ་གདན་དྲངས་ཏེ་རྒྱལ་པོ་དང་གཞན་འབངས་མང་པོར་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་གསུངས་ཏེ་གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔ་སྟེ། ༡. གནུབས་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ (རབ་བྱུང་) ༢. སྒྲགས་པ་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས། ༣. ངན་ལམ་རྒྱལ་བ་མཆོག་དབྱངས་ (རབ་བྱུང་) ༤. མཁར་ཆེ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ། ༥. སོག་པོ་དཔལ་གྱི་ཡེ་ཤེས། ༦. རླངས་དཔལ་གྱི་སེང་གེ་ (རབ་བྱུང་) ༧. པ་གོར་བེ་རོ་ཙ་ན་ (རབ་བྱུང་) ༨. མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ། ༩. རྒྱལ་མོ་གཡུ་སྒྲ་སྙིང་པོ། ༡༠. གཉགས་ཛྙ་ན་ཀུ་མཱ་ར། ༡༡. སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས། ༡༢. སྦ་མི་ཡེ་ཤེས་སྡེ། ༡༤. སོག་པོ་ལྷ་དཔལ། ༡༥. མཁར་ཆེ་དཔལ་གྱི་དབང་ཕྱུག ༡༦. ལྡན་མ་རྩེ་མང་། ༡༧. མཆན་བུ་ཀ་བ་དཔལ་བརྩེགས། ༡༨. ཤུད་པུ་དཔལ་གྱི་སེང་གེ ༡༩.…

༡༩༦༧ལོ་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་དྲུག་པ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་འཚམས་འདྲི་ཕེབས་སྐབས། རྒྱལ་ས་ཐན་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྫོང་ནས་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་དང་གོང་མའི་དབུ་བླ་དང་ལྷན་བཞུགས་སྐུ་པར།     བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆེ་ཐོག་མའི་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ་རུ་ཁག མིང་ཆ་ཚང་ལ་ལྷ་སའི་མཉམ་འབྲེལ་རུ་ཁག་ཟེར།   1921ལོ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་བུད་མེད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཐོག་མ་བསམ་སྡིངས་རྡོ་རྗེ་འཕགས་མོ་སྐུ་གོང་མ། རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ།   ཀླུ་ཁང་བ་ཚེ་དབང་རབ་བརྟན། ༡༨༩༥-༡༩༦༦ ས་སྐྱ་གོང་མ་རིན་པོ་ཆེ། གཞོན་པའི་དུས། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དགུ་བ། ༡༩༣༧ལོ་ཁམས་ཡུལ་ཤུལ་ནས། རྭ་སྒྲེང·ཐུབ་བསྟན་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན། ༡༩༡༠-༡༩༤༧ ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད། ༡༩༡༠-༢༠༠༩ ༡༩༤༩ མེ་མདའ་ཉར་ཆོག་པའི་ལག་ཁྱེར། ལྷ་སའི་བར་སྐོར་ལམ། སྔོ་ཚལ་ཉོ་ས། བོད་ཀྱི་དམག་དཔོན་ཞིག ༡༩༣༧ལོ། ལྷ་སའི་གྲོང་གི་བྱིས་པ། ༡༩༣༦ལོ།   རྩོམ་ཁུངས། བཙན་པོའི་རིག་གནས་འཕྲིན་སྟེགས།

ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་འདི་དག་ནི་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་སྤྱི་ཚོགས་བལྟ་བའི་རྒྱངས་ཤེལ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་ཞིབ་དཔྱད་བྱ་དགོས་ས་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ལས། བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཡོད་བཙན་པོ་ཨ་ཙ་ར་ཞེས་པ་འདི་ཉིད་བཙན་པོ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པའི་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་མཁན་ཅི་རིགས་བྱུང་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་། འདིར་རང་གི་གང་ཤེས་གླེང་བར་འདོད་དོ།། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཔེ་བསྐྲུན་གནང་བའི་ཧྥ་རན་སིར་ཉར་བའི་ཏུན་ཧོང་ཤོག་དྲིལ་ཡིག་རྙིང་གི་བཤུས་ཡིག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཞེས་པའི་དེབ་བརྒྱད་པའི་ཤོག་ངོས་ ༥༥༦ ལས། བོད་འཕྲུལ་གྀ་རྒྱལ་པོ་དམྱྀག་གསུམ་པ་དང་། །སྲོང་བརྩན་སྒམ་པོ་དང་། །བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོུམ་ལྡེམ་བརྩན་དང་། །བཙན་པོ་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བརྩན། །བཙན་པོ་རལ་པ་ཅན་དང་། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་སྤྱོད་པ། བཙན་པོ་ཁྲིས་ཀྱི་ལིང་དང་། སྲས་ཆེ་བ་བྱིན་མགོན་དང་། །བཀྲ་ཤིས་མགོན་དང་། །ལེག་གཙུག་མགོན་དང་། །བཙན་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྩགས་པ་དཔལ་དང་། །དཔལ་ལྡེ་དང་། །འོ་ལྡེ་དང་། །ཁྲི་ལྡེ་དང་། །བཙན་པོ་བཀྲ་ཤིས་མགོན་པོ་དང་། ཙན་པོ་ཨ་ཙ་ར་དང་། འཁྲི་ལྡེ་མགོན་དང་། །ལྷ་ཅིག་ཅག་ཤེ་དང་། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པའི་དབང་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ནང་གསལ་བ་འདི་ཡིན།

ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་641ལོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་དང་ཚོ་པ་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་པ་སྲ་བརྟན་ཡོང་བ་དང༌། སྟོབས་དང་ལྡན་པ། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ། མཐའ་མཚམས་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་བཅས་དགོས་པ་དུ་མའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས། སྐབས་དེར་ཁྲིམས་ཡིག་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྐོར་ལས་དམག་དོན་སྐོར་<<ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་>>ལས་གསལ་བར། བོད་ཡུལ་རུ་ཆེན་ལྔ་རུ་ཕྱེས། ། དམག་གི་རུ་སྒར་བརྒྱད་དུ་བཏབ། ། རུ་དར་རུ་རྟ་གཏན་ལ་ཕབ། ། ཡུལ་གྱི་དབང་རིས་བཅོ་བརྒྱད་ཕྱེས། ། རྒོད་ཀྱི་སྟོང་སྡེ་རེ་གཅིག་དང་། ། གཡུང་ལ་རྗེ་བྲན་རིམ་ལྔར་ཕྱེས། ། དཔའ་སྡེ་གསུམ་གྱིས་སོ་ཁ་སྲུང་། །

           རྩོམ་པ་པོ།  དྷི་ལྷ་ལྡན།    བརྗོད་སྙིང་། རྒྱལ་པོ་དག་གི་མཚན་ཟུར་གྱི་ལྡེ་ནི་ལྷ་ཞེས་པའི་དོན་དང་། སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱི་ལྡེའུ་ནི་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལྟ་བུ་བསྟན་དོན་སྦས་ནས་སྟོན་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་གོ ། ཐ་སྙད་གཙོ་བོ། ལྡེ། དེ་བ། སྡེ་བ། ལྷ། ལྡེའུ། ལྡེམ་པོར་བསྟན་པ། ལྡེ་མིག རང་རེའི་སྔོན་གྱི་བཙན་པོ་དག་གི་མཚན་ཟུར་དུ་ལྡེ་ཞེས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། བོད་རྒྱལ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་ལ་ལྡེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཞེས་པ་ནས། ཆོས་རྒྱལ་ཐ་མ་རལ་བ་ཅན་ལ་ཁྲི་གཙུགས་ལྡེ་བཙན་ཞེས་པའི་བར་བྱུང་བར་མ་ཟད། བོད་སིལ་བུའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལའང་སྐྱིད་ལྡེ་ཉི་མ་མགོན་སོགས་ནས་གྲགས་པ་ལྡེ་དང་ཨ་སོགས་ལྡེ་ཡི་བར་མང་དུ་བྱུང་ཡོད། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དུ། “དེ་ཕྱིར་ལྷ་སྲས་ལྡེ་སྲས་ཞེས་པར་གྲགས། །འབངས་ལ་གཉེན་བསྲེས་མན་ཆད་ལྡེ་སྲས་བཞག །དེ་ཡི་དོད་དུ་ལྷ་སྲས་བཙན་པོ་ཟེར། །”ཞེས་བཙན་ལྔའི་ནང་ཚན་རྒྱལ་ཏོ་རེ་ལོངས་བཙན་ནས་བཟུང་ལྡེ་སྲས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་ལྷ་སྲས་བརྗོད་པར་གསུངས་མོད། གོང་བཤད་ལྟར་བཙན་པོ་དག་གི་བཙན་ཟུར་གྱི་ལྡེ་ཞེས་པ་ནི་བོད་སིལ་བུའི་སྐབས་སུ་ད་དུང་མུ་མཐུད་དུ་རང་སོར་བཞག་ཡོད།