སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།

ཏ) བོད་ཀྱི་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ།

བོད་ཀྱི་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ་ནི། ལྕགས་བཞུ་བཏུལ་བྱས་ཏེ་དངོས་རིགས་སྣ་ཚོགས་བཟོ་བ་དང༌། ཚགས་རྒྱག་པ། ལུགས་སུ་བླུགས་པ། ཕྱེ་མ་བཟོ་བ། ལྕགས་སྐུད་འཐེན་པ། མཉམ་བསྲེས་ཁྲོ་ལྕགས་བཟོ་བ་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་ལ་ལྕགས་བཟོ་ཞེས་ཟེར། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ་ནི་ད་ཡོད་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ཁག་ཏུ་འཁོད་པ་ལྟར་ན། ཕྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོའི་གཡས་གཡོན་དུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་སུ་གྲི་བཟོ་བ་ལ་མཁས་པ་ཟིམ་པོ་སྤུན་དགུ་ཟེར་བ་བྱུང་ཞིང༌།
  མིག་མངས།

    མིག་མངས་ནི། བོད་དུ་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་དར་བ་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད་པ་མ་མཐོང་ཡང་། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་《ཐང་ཡིག་རྙིང་མ་》ལས་བོད་ཆེན་པོའི་སྲིད་ལུགས་སྐོར་བརྗོད་སྐབས་“རྩེད་མོར་ཤོ་དང་མིག་མངས་” ཞེས་དང་།《ཏུང་ཧོང་གི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་》
འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཞི་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ།

  འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཞི་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ།   ད་ལྟ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་གཞིར་བཟུང་ན། རྒྱལ་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནས་རྩིས་པའི་རྒྱལ་རབས་སུམ་ཅུ་པ་སྟག་བུ་གཉན་གཟིགས་ཀྱི་དུས་ཞིང་འབྲོག་གི་བར་ཕན་ཚུན་དངོས་ཟོག་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ཚོང་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་བར་བརྟེན་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཏན་འཁེལ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུར་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་བྱུང་བར་བརྟེན། བློན་པོ་ཁྲི་ངོར་སྣང་མང་བཙུན་གྱིས་བྲེ་དང་སྲང་ཐོག་མར་བཟོས་ཐོག ཞིང་པའི་ས་ཁུལ་ནས་ཐོན་པའི་འབྲུ་རིགས་རྣམས་བྲེ་ལ་འཇལ་ནས་སྤྲོད་ལེན་བྱས་པ་དང་། འབྲོག་པའི་ས་ཁུལ་ནས་ཐོན་པའི་མར་དང་བལ་ཤ་སོགས་སྲང་ལ་འཇལ་ནས་སྤྲོད་ལེན་བྱེད་དགོས་པར་གཏན་འབེབས་བཟོས་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེ་དུས་ཀྱི་བྲེ་དང་སྲང་གི་ཚད་གཞི་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་པོར་འཁོད་མེད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཡིག་གི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཀྱི་བྲེ་དང་སྲང་གི་འཇལ་ཚད་གཅིག་གྱུར་བཟོས་ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་ན། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་གི་བྲེ་དང་སྲང་གི་འཇལ་ཚད་གཅིག་གྱུར་མེད་པར་གོ་ཐུབ་ཀྱང་། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་ས་གནས་ཁག་གི་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་བཤད་མེད་པ་མ་ཟད། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་གང་འདྲ་བྱས་ནས་གཅིག་གྱུར་བཟོས་གནང་བ་ཡང་གསལ་བཤད་བྱས་མེད། རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཞིའི་སྐོར་སྐབས་དེར་བརྩམས་པའི་བོད་སྨན་གྱི་གཞུང་འགའ་ཞིག་གི་ནང་ཡ་ཁྱོར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ལ་བྲེ་གང་། དེ་ཆ་བདུན་ལ་བགོས་པའི་ཆ་གཅིག་སྟེ་ཡ་ཁྱོར་གསུམ་ལ་ཕུལ་གང་། ཕུལ་བདུན་ལ་བྲེ་གང་དུ་བརྩིས་པ་དེ་ལ་བདུན་ཕུལ་ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་གཅིག་དང་། ཡང་ལུགས་གཅིག་ལ་ཡ་ཁྱོར་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དུམ་བུ་དྲུག་དུ་བགོས་པའི་ཆ་གཅིག་སྟེ། ཡ་ཁྱོར་གསུམ་དང་ཕྱེད་ཀ་ལ་ཕུལ་གང་། ཕུལ་དྲུག་ལ་བྲེ་གང་དུ་བརྩིས་པ་དེར་དྲུག་ཕུལ་ཞེས་རྩི་སྲོལ་ཡོད་ལུགས་བཤད་ཡོད། ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་འགའ་ཞིག་ནང་བཤད་པའི་འཇལ་ཚད་དང་གཤོར་ཚད་ནི་ནས་འབྲུ་ཆེ་བ་གཉིས། འབྲིང་བ་གཉིས། ཆུང་བ་གཉིས་བཅས་བསྡོམས་པའི་དྲུག་ལ་ཁམ་ཚིག་འབྲིང་གི་ཚད། ཁམ་ཚིག་དྲུག་ལ་སྟར་ཕུལ་གང་། སྟར་ཕུལ་དྲུག་ལ་བྱ་སྒོང་གང་། བྱ་སྒོང་དྲུག་ལ་མཁར་ཕུལ་གང་། མཁར་ཕུལ་དྲུག་ལ་མཁར་བྲེ་གང་། མཁར་བྲེ་ཉི་ཤུ་ལ་མཁར་ཁལ་གང་དུ་བརྩིས་པ་ནི་སྐབས་དེའི་གཤོར་ཚད་ཡིན། འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་སྐོར་ཞིབ་རྒྱས་ཙམ་གཟིགས་འདོད་ན་ཁོ་བོས་བྲིས་པའི་ཆེད་རྩོམ་《གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཞི་འཕེལ་རྒྱས་དང་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ།》ཞེས་པར་གསལ།། མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་མཛད་པའི་《དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་》ལས་དྲངས།
བཅུ་གཅིག་པ། འཕན་པོ་བས་གཞུང་སྒེར་ཆོས་གསུམ་ལ་ཁྲལ་འབུལ་ཚུལ།

དྲུག་པ། འཕན་པོ་བས་གཞུང་སྒེར་ཆོས་གསུམ་ལ་ཁྲལ་འབུལ་ཚུལ།     ཕོད་མདོ། ༡༽ ཞེ་འབྲས་སྒང་། ཁུ་རུ། རྫས་ར་སྒང་། བློ་གྲོང་སྒང་། རིབ་རིའི་སྒང་། ཕོད་མདོ་གྲོང་།  (གཞུང་རྒྱུག) ༢༽ ཀ་དྲུག་ཕྲ།  (སྟག་ལུང་།)  གྲོང་དཀྱིལ།  (རྭ་སྒྲེང་།) ༣༽ གྲོང་སྨད། ལྦུག་གེ གནས་ཆུང་།  (གཞུང་རྒྱུག) ༤༽ མཚོ་ལུང་། སྙིང་པོ། རུ་ཕད་སྒང་། རིང་མོ། ར་རིམ།  (རྭ་སྒྲེང་བླ་བྲང།) སྟག་ལུང། འོ་འཇོ། ར་པ། སྟག་ལུང་། དཔྱིད་ལ། སྒྲོག་ལ། བསམ་པ་ལུང་། ཅོང་མོ།  (སྟག་ལུང་དགོན་པ།)  ཁ་ལུང་།…