སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
རིགས་རུས་ཆོ་འབྲང་དབྱེ་འབྱེད་ལ་དཔྱད་པ།
རིགས་རུས་ཆོ་འབྲང་དབྱེ་འབྱེད་ལ་དཔྱད་པ། རྩོམ་པ་པོ། ཤངས་པ་ཐུབ་བསྟན་ཡར་འཕེལ། ནང་དོན་གནད་བསྡུས། འཇིག་རྟེན་འདིར་རིགས་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་ནས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་རིགས་ཞེས་པར་ངོ་བོ་གང་འདྲ་འཇོག་གི་ཡོད་མེད་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་རིགས་ལ་བཟུང་བའི་འདོད་ཚུལ་གྱིས་བཟང་ཕྱོགས་དང་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚད་ཇི་ཙམ་བཞག་ཡོད་མེད། ད་དུང་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་སོགས་ཀྱི་གསུང་རབ་རྣམས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱིས་རང་གང་དུ་གཏོགས་པའི་རིགས་སམ་གོ་གནས་ངོས་ལེན་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་ནི་བདེ་སྐྱིད་ཆེས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་གསུངས་ཡོད་པར་ནང་ཆོས་དང་བསྡུར་བ་བཏང་ནས་ནང་པའི་གསུང་རབ་ཁག་གི་ནང་དུ་རིགས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་ནི་དེ་འདྲ་ཡེ་ནས་མ་ཡིན་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་དང་།
༄༅། །ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་འབྱུང་ས་དང་དཔྱད་འབྲས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་འགའ་གླེང་བ།
༄༅། །ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་འབྱུང་ས་དང་དཔྱད་འབྲས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་འགའ་གླེང་བ། པ་དོན། [ནང་དོན་གནད་བསྡུས།]རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དབུ་སྟོད་ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་གཉིས་པོའི་འབྱུང་ས་གང་དུ་ཡིན་པ་དང་རྡོ་རིང་གཉིས་ཀྱི་འཛུགས་སའི་གནས་དང་གནས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས། དེ་བཞིན་རྡོ་རིང་གཉིས་ཞྭ་ལྷ་ཁང་གི་སྒོའི་ཕྱོགས་གང་དུ་བཙུགས་ཡོད་ཚུལ་ཀྱི་སྐོར་གླེང་ནས་མིག་སྔའི་དེའི་སྐོར་གྱི་བཞེད་ཚུལ་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་ཁག་གཅིག་ལ་ཡོ་བསྲང་བྱས་ཡོད།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ལོ་ཚིགས་ཁོག་དབུབ།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ལོ་ཚིགས་ཁོག་དབུབ། བཅུ་པ། ཚིགས་ལ་བཙན་ལྔ་། སྤྱི་ལོ་ (304 – 452 ) ADE འདིར་ཚིགས་ལ་བཙན་ལྔ་ཞེས་པའི་ ”ཚིགས་”འདི་ལ་དམིགས་སུ་བཀར་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དག་ཡིག་མ་ནོར་ལམ་བཟང་ལས། “ཕ་རྒྱུད་གཉེན་གྱི་མི་ཚིགས་ལྔ་དང་། མ་རྒྱུད་གཉེན་གྱི་མི་ཚིགས་བདུན་བར་བྱེད་” ཅེས་བྱུང་བས། སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་རུས་རྒྱུད་དེ་མ་རྒྱུད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་དབང་གིས་བོད་ཀྱི་སྤུ་རྒྱལ་དབུས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མདུན་ས་གཙོ་བོ་བཙན་པོའི་ཞང་བློན་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་།སྔར་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ས་ཁང་དག་ཀྱང་བུད་མེད་རྣམས་ཀྱིས་བདག་བྱེད།
སྔར་བོད་ཀྱི་གཞུང་ཞབས་སྒེར་པའི་ལས་རྟགས།
སྔ་མོ་བོད་གཞུང་གི་གཞུང་འབྲེལ་སྲིད་བཀའ་གཙོས་ལས་ཚན་རིམ་པའི་གཞུང་འབྲེལ་ཐམ་ཁ་དང་ལས་ཤོག་ཡོད་ལ། བླ་བྲང་ཁག་དང་། གཞུང་ཞབས་སྒེར་པ། ཚོང་རིགས་སོ་སོ་ལའང་སྒེར་ཐམ་དང་སྒེར་གྱི་རུས་མིང་ངམ་ཁྱིམ་མིང་གི་ལས་རྟགས་ལས་ཤོག་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་མི་གུང་ཁྲན་གྱིས་བོད་ས་ཧམ་བཟུང་བྱས་པ་དང་དེ་རྗེས་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་ལས་འགུལ་རྙིང་པ་བཞི་རྩ་གཏོར་ཞེས་པ་དེའི་ནང་དུ་རྩ་ཆེའི་ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་ལ་སོགས་པ་རྩ་མེད་བཟོས་ཏེ། ད་ལྟ་མིང་གི་ལྷག་མ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་གྱུར། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཞྭ་སྒབ་པ་དབང་ཕྱུག་བདེ་ལྡན་དང་ཁང་གི་ལས་རྟགས། ཚ་རོང་དང་ཁོང་གི་ལས་རྟགས། ཀ་ཤོད་པ་དང་ཁོང་གི་ལས་རྟགས། ཡོང་ཁུངས། སྔ་མོའི་བོད་དང་བོད་མི། ཞེས་པའི་ངོ་དེབ་ལས་བཏུས།
༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོས་སྩལ་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཆུ་གླང་བཀའ་རྩ་བསྒྲགས་གཏམ་ཆེན་མོ་བཞུགས་སོ།།
༄། །བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༠༤༠ རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ཆུ་གླང་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༨ ཉིན་༸རྒྱལ་མཆོག་བཀའ་དྲིན་ཟླ་མེད་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྩལ་པའི་བོད་ཞི་བདེ་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་གནས་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་བཀའ་རྩ་བསྒྲགས་གཏམ་ཆེན་མོ་བཞུགས་སོ།། ༄། །འཕགས་པའི་ཡུལ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ལུང། ༸རྒྱལ་དབང་འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་དུས་ཀུན་ས་སྟེང་༸རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་བདག་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་རྒྱ་མཚོའི་བླ་མར་འབོད་པའི་གཏམ། བསིལ་ལྡན་རྭ་བ་དཀར་པོས་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བསྐོར་བའི་སྨན་ལྗོངས་ཆེན་པོ་འདིའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་སྐྱེ་བོ་སེར་སྐྱ་དྲག་ཞན་བར་པ་བཅས་དང་། བྱ་བ་ཞི་དྲག་གི་སྣེ་མོར་མངགས་སླེབས་མཐའ་དག་ལ་བཟློ་བ།
༄༅། །བོད་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རིའི་མིང་གི་གྲུབ་ཚུལ་དང་གདུང་རྒྱུད་གང་ལས་མཆེད་ཚུལ་སྐོར་ལ་མདོ་ཙམ་དཔྱད་པ།
༄༅། །བོད་བཙན་པོ(གླང་དར་མ་འུ་དུམ་བཙན་)འི་གདུང་རྒྱུད་ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རིའི་མིང་གི་གྲུབ་ཚུལ་དང་གདུང་རྒྱུད་གང་ལས་མཆེད་ཚུལ་སྐོར་ལ་མདོ་ཙམ་དཔྱད་པ། རྩོམ་པ་པོ། བསྟན་འཛིན་ཆོས་སྒྲོན། [ནང་དོན་གནད་བསྡུས།］དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རི་ནི་བོད་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་འཁྲུལ་མེད་ཅིག་ཡིན་ཚུལ་དང་། འགྲོ་མགོན་ཕག་མོ་གྲུ་པའི་དུས་ནས་(1110—1175)ད་བར་ལོ་ངོ་བརྒྱད་བརྒྱ་ལྷག་གི་རིང་ཁྲིམས་སྒོ་རང་བཙན་དུ་གནས་ཐུབ་པ་མ་ཟད། དུས་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་སྲིད་འཛིན་བདག་པོ་དེ་དག་གིས་སྡེ་དཔོན་མི་དྲག་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་མཐོང་གཟོས་བདག་རྐྱེན་དཔེ་མེད་ཇི་བཞིན་སྩོལ་གནང་མཛད་ཚུལ། ཨེ་ལྷ་རྒྱ་རིའི་མིང་གི་གྲུབ་ཚུལ་དང་དེ་ཉིད་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་གང་ལས་མཆེད་ཚུལ་སྐོར་ལ་ལུང་དང་རིག་པས་དཔྱད་པ་ཅུང་ཟད་བྱས་ཡོད། [བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།] ཨེ། རྒྱ་རི། ཚ་རོང་བཙད་པོ། ལྷ་འབྲི་སྒང་། [ཀྲུང་གོའི་དཔེ་དེབ་དབྱེ་རྟགས།] K281 [ཡིག་ཚང་མཚན་བྱང་།] A [རྩོམ་གྱི་གོ་རིམ་ཨང་སྒྲིག] 1002-9060-2015-01-0016-10
འབྲོང་གཉན་ལྡེའུའི་རིང་ལ་བོད་དུ་དཀར་ཡོལ་བཟོ་རྒྱུའི་ལག་རྩལ་དར་བའི་སྐོར།
སྤུ་རྒྱལ་སུམ་ཅུ་པ་འབྲོང་གཉན་ལྡེའུའི་རིང་ལ་བོད་དུ་དཀར་ཡོལ་བཟོ་རྒྱུའི་ལག་རྩལ་དར་བའི་སྐོར《རྒྱ་བོད་ཡིག་ཚང་ཆེན་མོ》ལས དེའི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་དཀར་ཡོལ་གཉིས། ། འབྲོ་བརྙན་ལྡེའུ་གུའི་རིང་ལ་བོད་དུ་དར། ། རྒྱལ་པོའི་གསོལ་ཞལ་དབང་པོའི་གཏེར་དུ་སྦས། ། དེ་ཡི་རྟིང་ལ་རླུང་ནམ་འཕྲུལ་རྒྱལ་དུས། ། མཁས་པའི་བཟོ་བོས་སོ་ནག་ཐང་པོ་ཆེར། ། འཆིང་བུའི་རྒྱུ་ལ་རྣ་ཐོས་དཔེ་བྱས་ནས། ། སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཆེ་ཆུང་འབྲིང་གསུམ་སྟོན། ། རབ་དང་འབྲིང་དཀར་ཐ་མ་སྔོ་ཤས་ཆེ། ། བོད་ཡུལ་དབུས་གཙང་མཐིལ་ན་ནོར་བུ་ལས། ། གྲུབ་པའི་འབྲུག་བརྒྱབ་གྲགས་པ་དེ་རྩལ་ལོ། ། འདི་ལ་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་ལྡན། ། སྐལ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ཟུངས་ཤིག ། དེ་ལ་ཟླ་བོ་གསུམ་ཡོད་དར་རྩེ་དང༌། ། འདོལ་ལ་བྱང་སྐྱ་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་ཡིན། ། དེ་རྣམས་བོད་དུ་བྱུང་བའི་དཀར་ཡོལ་ཡིན། ། ཞེས་སོགས་བོད་དུ་དཀར་ཡོལ་བྱུང་བའི་དུས་ཚོད་དང༌། དཀར་ཡོལ་བཟང་ངན་བརྟག་ཐབས་སོག་གསལ་པོར་གསུང་ཡོད།
བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་གིས་བོད་ལྗོངས་གསར་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ།
བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་གིས་བོད་ལྗོངས་གསར་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ། གླིང་ཆེན་ལྔ་ལས་གྲུབ་པ་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིའི་རྩེ་མོར་གནས་པ་རབ་དཀར་ཁ་བའི་ལྷུན་པོས་ཀུན་ནས་བྲེས་པའི་ཞིང་མཆོག་གངས་ཅན་སཱ་ལའི་སྨན་ལྗོངས་ཞེས་བརྗོད་པ་དོན་དང་ལྡན་པ་འདིར་འཚོ་ཞིང་གནས་པའི་མི་རིགས་ནི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་། དཔའ་ངར་ཆེ་ལ། བློ་གྲོས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཡངས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ང་ཚོའི་སྔོན་བྱོན་མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཕྱི་རབས་རྣམས་ཀྱི་མིག་དཔེར་འོས་པ་མང་པོ་གསར་གཏོད་གནང་ཡོད་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་རི་མོའི་གཟུགས་སུ་འཕོས་པའི་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་ནི་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ནོར་བུ་ཞིག་ཡིན་ལ་མེས་རྒྱལ་རིག་གཞུང་བང་མཛོད་ནང་གི་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་ནོར་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། འོན་ཀྱང་བར་སྐབས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་ལ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཟེར་བའི་ནང་ཚབས་ཆེའི་གཏོར་བཤིག་ཕོག་པ་དེ་ལྟར་ཡང་།
ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚངས་སུ་གསལ་བའི་ཕྱྭའི་ཡུལ་དེ་གང་ཡིན་ནམ།
ཏུན་ཧོང་ཡིག་ཚགས་སུ་གསལ་བའི་ཕྱྭའི་ཡུལ་དེ་གང་ཡིན་ནམ། ར་སེ་དཀོན་མཆོག་རྒྱ་མཚོ། ཐོག་མར་ཆེས་གདོད་མའི་དུས་ཀྱི་ས་མིང་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཕྱོགས་ངོས་འཛིན་པ་ནི་ལས་སླ་པོ་ཅིག་རྩ་བ་ནས་མ་རེད། དུས་ཀྱི་ཆ་ནས་འགྱང་ཐག་ཅང་གིས་རིང་བ་དང་། ཁུངས་ཀྱི་ཆ་ནས་དེ་འབྲེལ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཧ་ཅང་ཉུང་བའམ་དཀོན་པ་དང་། དུས་རབས་སོ་སོར་ས་མིང་འགྱུར་བ་ཐེབས་པའང་མང་བ་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་གསལ་པོར་རྟོགས་རྒྱུར་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་གནས་ཡོད། འདས་དོན་ནི་འདས་དོན་ཡིན་པས་ཤེས་རུང་མ་ཤེས་རུང་ཕན་མེད་པས་བསྐྱུར་ཞོགས་ཟེར་བར་མང་ན་ཡང་། འོན་ཏེ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་ཆོས་ལུགས་སོགས་ལ་མི་རིགས་མང་པོས་འདི་དག་འདས་དོན་རེད་ཅེས་མི་འཇོག་པར། སོ་སོའི་སློབ་ཆེན་ཁག་ཏུ་གནད་དོན་དཔྱད་གླེང་དང་། མི་མཐུན་པ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་འདུག
༄༅། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གླིང་གི་རྒྱུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དང་དུས་ཀྱི་མཆོད་པར་དགོས་པའི་བཟོ་རྒྱན་ཚད་དང་དགོས་ཆ་གཏན་འབེབས་སུ་བྱས་པའི་དེབ་ཐེར་དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ།
༄༅། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་གླིང་གི་རྒྱུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དང་དུས་ཀྱི་མཆོད་པར་དགོས་པའི་བཟོ་རྒྱན་ཚད་དང་དགོས་ཆ་གཏན་འབེབས་སུ་བྱས་པའི་དེབ་ཐེར་དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་མ་ལུས་པའི། །རིགས་ཀུན་བདག་ཉིད་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་སེམས། །ཞི་ཁྲོའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་རྨད་པོ་ཆེ། །མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེས་ཤིས་པ་སྩོལ། །དངོས་བཤམས་ཡིད་སྤྲུལ་མ་དྲོས་མཚོ་(༦༧ན)ཆེན་ལས། །ཀུན་བཟང་མཆོད་སྤྲིན་ཆུ་གཏེར་རྣམ་བཞིའི་རྒྱུན། །ཚོགས་གཉིས་ཟླ་བའི་མ་མར་བྱང་ཆུབ་པར། །འཕེལ་བའི་རླབས་འཕྲེང་སྲིད་རྩེར་ཕྱུར་འདི་སྤྲོ། །རང་རིག་མཁའ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཡེ་ཤེས་ལྷ། །དབང་གཞུ་ལྟ་བུར་རང་བྱུང་རང་ཤར་ལས། །དམིགས་སུ་མེད་ཀྱང་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་བཞིན་དུ། །དགྱེས་བསྐྱེད་ཆོ་གའི་བསོད་ནམས་རི་བོ་དངོས། །རྩ་གསུམ་དངས་མའི་ཁམས་ཀྱི་ཉིང་ཁུ་ཀུན། །རྒྱུད་གསུམ་དྲེགས་པར་ཤར་ལ་ཕྱི་ནང་གསང་། །