སྤེལ་ཞིབ་ཕྲ།
འབྲོག་པའི་དམངས་སྲོལ་དང་འབྱུང་འགྱུར་གླེང་བ།
གནམ་གླིང་རྒྱན་མཚན་ཚེ་རིང་།༼འདམ་གཞུང་༽ དེ་ཡང་རླངས་ཀྱི་པོ་ཏི་བསེ་རུ་ལས”ལར་སྐྱེས་པའི་མིས་རང་གི་སྐྱེ་རྒྱུད་མ་ཤེས་ན་ནགས་ཀྱི་སྤྲེའུ་འདྲ”ཞེས་པ་ལྟར་རང་གི་སྐྱེ་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་གྱི་འཚོ་ཐབས་ལ་ཞིབ་ཏུ་མནོ་བསམ་རེ་གནང་ན། སྤྱིར་ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མི་ནི་ལོ་ངོ་ས་ཡ་ལྔ་དྲུག་གི་གོང་ནས་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀའི་ཡུལ་དུ་ཐོག་མའི་མེས་པོ་སྤྲ་དང་སྤྲེའུ་ལས་རིམ་འགྱུར་གྱིས་བྱུང་ཞིང་དེ་དང་མཐུན་པ་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱང་ལོ་ངོ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་གོང་ནས་ཕ་སྤྲེལ་རྒན་བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་དང་མ་བྲག་གི་སྲིན་མོ་གཉིས་ལས་མཆེད་པ་ལོ་རྒྱུས་འཆད་མཁས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱུང་བའི་ལོ་ཡི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ། ང་ཚོ་མཐོ་སྒང་གི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདིའི་སྟེང་ནས་འཚོ་སྡོད་བྱེད་ནས་ཡོང་བའི་བོད་མི་ནི་རྡོ་ཆས་དུས་རབས་ནས་རིམ་བཞིན་འབྲོག་པ་དང་རྔོན་པ་སོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྒྱུད་ཡོང་བ་ཡིན། དེ་ནི་པུར་རྒྱལ་དགུ་པ་པུ་དེ་གུང་རྒྱལ་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་མཛངས་མི་དང་པོ་རུ་ལས་སྐྱེས་ཀྱིས་ཤིང་གི་གཤོལ་དང་། ལྕགས་དང་ཟངས་བཞུ་བ། སྤང་ཐང་ལ་ས་ཞིང་གསར་སྦོལ། ཆུ་ཡུར་དྲངས་པ་སོགས་གསར་གཏོད་ཀྱི་མཛད་པ་ལ་ལྟ་ཡོང་དུས་ཞིང་ལས་གསར་དུ་དར་ཡོང་བ་མངོན། དེར་བརྟེན་ཆོས་རྒྱལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡར་སྔོན་དུ་བོད་པ་ཡོངས་འབྲོག་ལས་གཙོ་བོར་གཉེར་ཞིང་དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཞིང་ས་བདག་གཉེར་སོགས་དར་ཁྱབ་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ནས་ད་བར་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་བློ་གྲོས་ལྡན་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་གཙོ་བོར་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་བྱུང་། དེ་ལྟར་རིམ་བཞིན་འབྲོག་པ་རྣམས་ཕྱུགས་ཟོག་གསོ་སྐྱོང་ཆེད་དུ་ས་བཟང་ས་དང་རྩྭ་ཆུ་གང་འཛོམས་ཀྱི་སར་ངེས་མེད་ཀྱིས་འཚོ་བ་དང་། ཞིང་པ་རྣམས་སོ་ནམ་ཆེད་དུ་དམའ་ས་དང་དྲོད་སར་གཞིས་བཟུང་ནས་ས་ཞིང་ཁོ་ན་བདག་སྐྱོང་བྱས་ཏེ་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་སོ་སོར་འཚོ་སྡོད་བྱེད་སྲོལ་བྱུང་ནས་ཐ་སྙད་ལ་ཡང་རོང་འབྲོག་གཉིས་ཞེས་པ་ད་བར་གྲགས་ཡོད།
མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་བརྩི་ཚུལ།
མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་བརྩི་ཚུལ་ཡིག་ཆ་ཁག་ནང་ཇི་གསལ་རེའུ་མིག ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཕར་ཚུར། ལོ་རྒྱུས་ཉམས་ཞིབ། མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་བརྩི་ཚུལ། ཁུངས། ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས་འཆི་མེད་གཏེར། སྤྱིར་ས་མིང་གི་འགྱུར་བ་ནི་ས་བབས་དངོས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ནས་བྱུང་བ་མང་ཡང་། དུས་ཡུན་ཐུང་ཐུང་གི་ནང་དུ་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་ཏེ། ས་བབས་དེའི་ས་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་།ས་མིང་ནི་གཉུག་སྡོད་ཀྱི་མི་ཕན་ཚུན་བར་དང་དེའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་མི་དང་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་འབྲེལ་འདྲིས་ལས་བྱུང་སྟེ་གོམས་སྲོལ་དུ་ཆགས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། ས་མིང་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་མིང་སོ་མར་འགྱུར་བ་ཞིག་མིན། འོན་ཀྱང་། ས་མིང་ཕལ་ཆེར་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ་དཔེར་ན་ར་ས་ཞེས་པ་ལྷ་ས་ལ་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་རུང་། ལ་ལ་དེ་ལྟ་མིན། ཆབ་སྲིད་དང་བཅས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཞན་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་བའང་ཡོད། ་་་་་ —སྨན་ཤུལ་རིན་ཆེན་རྡོ་རྗེ། ཡོང་ཁུངས།
བོད་ཀྱི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་ལས་སྐག་གི་འཛེམས་བྱའི་སྐོར།
བརྩི་བྱའི་རང་སྐག་རྩུབ་པའི་འཛེམས་བྱ་ནི། སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོའི་ལོ་རྟགས་གང་རུང་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་གནམ་ལོའི་ལོ་རྟགས་ཀྱང་བརྩི་བྱའི་ལོ་རྟགས་དང་གཅིག་ཏུ་མཐུན་ན། དེ་ལ་རང་སྐག་རྩུབ་པའི་འཛེམས་བྱ་ཞེས་སུ་གྲགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། ལོ་འཁོར་བཅུ་གཉིས་སོ་སོར་སྦྱར་ན་འདི་ལྟར། ༡ གནམ་ལོ་བྱི་ལོ་ཤར་བའི་སྐབས་སུ་བརྩི་བྱ་ཕོ་མོ་ལོ་རྟགས། མེ་བྱི་ལོ་པ། ས་བྱི་ལོ་པ། ལྕགས་ཀྱི་ལོ་པ། ཆུ་བྱི་ལོ་པ་བཅས་འཛེམས་བྱ་དང་། ༢ གནམ་ལོ་སྟག་ལོ་ཤར་བའི་སྐབས་སུ་བརྩི་བྱ་ལོ་རྟགས། ཤིང་སྟག་ལོ་པ། མེ་སྟག་ལོ་པ། ས་སྟག་ལོ་པ། ལྕགས་སྟག་ལོ་པ། ཆུ་སྟག་ལོ་པ་བཅས་འཛེམས་བྱ་དང་།…
རྣམ་རབ་ལུང་པའི་གནས་དང་གནའ་ཤུལ་ཁག་གི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
རྣམ་རབ་མཁན་མིང་ངག་ཐུབ་ནས། རྣམ་རྒྱལ་རབ་བརྟན་གཡང་ཆགས་འཛིན་མའི་གཞིར། ། རྒྱུ་བའི་ལུས་ཅན་ཀུན་སྐྱོང་དྲེགས་པ་ཆེ། ། ལྷ་མཆོག་འོད་ལྡན་དཀར་པོ་འཁོར་བཅས་ལ། ། གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་མཐུན་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། ། རྣམ་རབ་དྭགས་གྲྭའི་གསེར་སྐྱེམས་ལས་བཏུས་ནས་བཅོས། དེ་ཡང་འཕགས་མཆོག་ཕྱག་ན་པདྨོའི་གདུལ་ཞིང་བསིལ་ལྡན་ཁ་བའི་ལྗོངས་འདིར་སྔོན་དུས་སྐྱེས་ཆེན་གྲངས་ལས་འདས་པ་བྱོན་ཕེབས་གནང་ནས་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་མཛད་པ་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་རང་རང་སོ་སོའི་ལྟ་གྲུབ་དྲི་མ་མེད་པ་དར་སྤེལ་གནང་སའི་དགོན་གནས་དུ་མ་ཡུལ་འདིའི་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གང་སར་ཕྱག་བཏབ་སྟེ་བྱིན་གྱིས་རློབས་པར་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་འདིར་སྐབས་སུ་བབས་པ་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་རྫིང་བུ་ལྟ་བུ། བར་དབུས་གཙང་རུ་བཞི་ཡུར་བ་ལྟ་བུ། …
གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་གནས་བཤད་ལམ་ཡིག་གསར་མ་ལས་གཞིས་རྩེ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག
གཞིས་རྩེ་ས་ཁུལ་གྱི་གནས་ཡིག ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བརྩམས། དཀར་ཆག རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་ཁོངས། ཁང་དམར་རྫོང་ཁོངས། གྲོ་མོ་རྫོང་ཁོངས། གམ་པ་རྫོང་ཁོངས། གཏིང་སྐྱེས་རྫོང་ཁོངས། དིང་རི་རྫོངཁོངས། གཉའ་ལམ་རྫོང་ཁོངས། སྐྱིད་རོང་རྫོང་། ས་དགའ་རྫོང་། འབྲོང་པ་རྫོང་ཁོངས། ངམ་རིང་རྫོང་ཁོངས། ལྷ་རྩེ་རྫོང་ཁོངས། བཞད་མཐོང་སྨོན་རྫོང་ཁོངས། གཞིས་རྩེ་རྫོང་ཁོངས། པ་སྣམ་རྫོང་ཁོངས། ས་སྐྱ་རྫོང་ཁོངས། རྣམ་གླིང་རྫོང་ཁོངས།…
༄༅། །གཙང་པ་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་གཞི་དང༌། རྩ་ཁྲིམས་སྐོར།
དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ 1618 པའི་ས་རྟ་ལོར་ཧོར་སོག་གི་དམག་དཔུང་ཚན་ཆེན་ཞིག་བོད་དུ་ཡོང་ནས་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་བཟུང༌། སྐྱིད་ཤོད་ལུང་པ་ལ་གནས་བཅས། བྱང་ཕྱོགས་ནག་ཆུའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡེ་ཕལ་ཆེར་བཅོམ་ནས་དམག་གིས་བཟུང༌། བོད་ཁམས་ཧོར་སོག་གིས་བཟུང་བའི་ཉེན་ཁ་ཉིན་ལྟར་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བའི་སྐབས་དེར། གཙང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྲས་ཀརྨ་བསྟན་སྐྱོང་དབང་པོས་གཙང་དམག་ཁྲི་ལྷག་ཙམ་ཁྲིད་ནས་དབུས་སུ་སླེབས། སོག་དམག་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ། སོག་དམག་གིས་དགེ་ལྡན་པའི་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ལ་ཁ་གཡར་ནས་སེར་འབྲས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་རྣམས་ལ་ཁོ་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བྱས་མཐར། སེར་འབྲས་ཀྱི་གྲྭ་དམག་ལངས་ཏེ་སོག་དམག་དང་མཉམ་དུ་གཙང་དམག་ལ་འཐབ་འཛིང་བྱས་ཀྱང་མཐར་གཙང་དམག་རྒྱལ་ཏེ་གཙང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་དབུས་གཙང་ཡོངས་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པའི་སྲིད་དབང་བཙུགས། སྤྱི་ལོ་ 1620 པའི་ལྕགས་སྤྲེལ་ལོར་གཙང་པ་རྒྱལ་པོ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་འབྲུམ་ནད་ཀྱིས་གྲོངས། དེའི་སྲས་ཀརྨ་བསྟན་སྐྱོང་དབང་པོ་གཙང་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲིར་འཁོད། བོད་ཁམས་ཡོངས་ལ་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པའི་སྒྲིག་གཞི་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་བཏོད། །